Zeytinde Eşeysel Uyuşmazlık Durumunun Belirlenmesi ve Uyuşmazlık Araştırmalarında Kullanılabilecek Tozlama Yöntemleri

Yıl 2024, Cilt: 39 Sayı: 1, 25 - 34, 28.06.2024

Cemile Kaplan , Şenay Karabıyık , Dicle Dönmez , Öznur Çetin , Nurengin Mete , Özhan Şimşek , Yıldız Aka Kaçar

Öz

Çalışmanın amacı, kendine uyuşur ‘Saurani’, yarı uyuşur ‘Sarı ulak’ ve kendine uyuşmaz ‘Kilis yağlık’ zeytin çeşitlerinde eşeysel uyuşmazlık belirtilerinin ve zamanının belirlenmesi ayrıca iki farklı tozlama çalışmaları olan ‘emaskülasyon sonrasında kendileme’ ve ‘kese sallama yöntemi ile kendileme’ uygulayarak kullanılabilecek tozlama yöntemlerinin karşılaştırılması planlanmıştır. Çalışma sonucunda, kendine uyuşmaz ‘Kilis yağlık’ ve yarı uyuşur ‘Sarı ulak’ çeşitlerinde uyuşmazlık belirtilerinin özellikle tozlamadan sonraki 36. saatte görülmeye başladığı, kendine uyuşur ‘Saurani’de ise 36. saatte çiçek tozu çim borularının tohum taslağına ulaştığı tespit edilmiştir. Yapılan farklı tozlama uygulamaları açısından ise uyuşmazlığın başlangıç zamanının belirlenmesi amacı ile yapılacak hassas çalışmalarda emaskülasyon sonrasında tozlama işleminin kullanılması şart iken, sadece durum belirlemesi üzerine yapılacak çalışmalarda kese sallama yönteminin yeterli olacağı kanısına varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Eşeysel uyuşmazlık, Oleaceae, Emaskülasyon, Tozlama, Çiçek tozu

Kaynakça

• Arzani, K., & Javady, T. (2000, September). Study of Flower Biology and Pollen Tube Growth of Mature Olive Tree Cv.'Zard'. In IV International Symposium On Olive Growing 586 (Pp. 545-548).
• Ateyyeh, A. F., Stosser, R., & Qrunfleh, M. (2000). Reproductive Biology of The Olive (Olea Europaea L.) Cultivar ‘Nabali Baladi’. J. Appl. Bot, 74, 255-270.
• Bartolini, S.; Guerrıero, R. (1995) Self-compatibility in several clones of oil olive cv. Leccino. Advances in Horticultural Science, 71-74.
• Cuevas, J., Rallo, L., & Rapoport, H. F. (1993, September). Staining Procedure For The Observation of Olive Pollen Tube Behaviour. In II International Symposium on Olive Growing 356 (Pp. 264-267).