GAZİANTEP VE HATAY’IN GASTRONOMİ ALANINDA UNESCO YARATICI ŞEHİRLER AĞINA KATILMASINA İLİŞKİN YEREL HALKIN BAKIŞ AÇISI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2020, Sayı: 5, 60 - 83, 01.04.2020

Evrim Yaldız Atınç Olcay

Öz

UNESCO yaratıcı şehirler ağı, gastronomi, zanaat ve halk sanatları, edebiyat gibi dallarda şehirlerin kendilerine ait kültürel kimliklerinin ön planda olmasına ve bu amaçla yerli kültürü yaşatmaya ve korumaya yönelik önemli bir uluslararası projedir. Unesco Yaratıcı Şehirler Ağı kapsamında dünya genelinde 26 şehir Gastronomi Şehri unvanına layık görülmüştür. Bu çalışma gastronomi şehri unvanı alan şehirlerin UNESCO Yaratıcı Şehirler Ağın’a gastronomi alanından katılmasına yönelik yerel halkın bakış açısının incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın amacı kapsamında hazırlanan ölçekteki ifadeler 2020 yılı Haziran ve Ekim aylarında yerel halka yöneltilmiş, toplamda 1108 kişiden anket tekniği ile elde edilen veriler SPSS paket programı ile analiz edilmiştir. Katılımcılardan elde edilen verilerle, frekans ve yüzde dağılım analizleri yapılmıştır. Yapılan analizler doğrultusunda katılımcıların, bakış açılarının belirlenmesine yönelik faktör boyutları oluşmuştur. Bunlar; sosyo-kültürel etkiler, ekonomik etkiler, çevresel etkiler ve bilinirlik, şeklinde adlandırılmıştır. İki şehirde de oluşturulan dört boyut ve bağımsız değişkenler arasındaki ilişkiyi değerlendirmeye yönelik karşılaştırmalı testler yapılmıştır ve iki şehir bağımsız değişkenlere göre karşılaştırılmıştır. Çalışmanın konusu ve amacı doğrultusunda belirlenen hipotezler test edilmiştir. Gaziantep İl’i üzerine oluşturulan 10 hipotezden 7 hipotez reddedilirken, 3 hipotez kabul edilmiştir. Hatay İl’i üzerine oluşturulan 10 hipotezden 6 hipotez kabul edilirken, 4 hipotez reddedilmiştir.

Anahtar Kelimeler

UNESCO Yaratıcı Şehirler Ağı, Gastronomi Şehirleri, Gaziantep, Hatay

A Research on Local People's Perspective on Gaziantep and Hatay's Participation in the Unesco Creative Cities Network in the Field of Gastronomy

Öz

UNESCO creative cities network is an important international project aimed at keeping the cultural identities of the cities at the forefront in fields such as gastronomy, crafts and folk arts, and for this purpose, to maintain and protect the local culture. Within the scope of the Unesco Creative Cities Network, 26 cities worldwide have been awarded the title of Gastronomy City. This study aimed to examine the local people's perspective on the participation of cities that have been awarded the title of gastronomy city to the UNESCO Creative Cities Network in the field of gastronomy. The statements in the scale prepared within the scope of the purpose of the study were directed to the local people in June and October 2020, and the data obtained by the survey technique from a total of 1108 people were analyzed with the SPSS package program. Frequency and percentage distribution analyzes were made with the data obtained from the participants. In line with the analyzes made, factor dimensions were formed to determine the perspectives of the participants. These; sociocultural effects, economic effects, environmental effects and awareness, are named as. Comparative tests were conducted to evaluate the relationship between four dimensions and independent variables created in both cities, and two cities were compared according to independent variables. Hypotheses determined in line with the subject and purpose of the study were tested. While 7 hypotheses out of 10 hypotheses created on Gaziantep Province were rejected, 3 hypotheses were accepted. While 6 hypotheses out of 10 hypotheses built on Hatay Province were accepted, 4 hypotheses were rejected. In line with the findings and analysis; Recommendations for stakeholders, the public and researchers have been developed

Anahtar Kelimeler

UNESCO Creative Cities Network, Gastronomy Cities, Gaziantep, Hatay

Kaynakça

• Akmeşe, K. A., Sunar, H. (2019). “Turizmin Ekonomik Çevresel ve Sosyo-Kültürel Etkilerinin Yerel Halk Tarafından Algılanması: Hatay İli Örneği”, International Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, (Issn:2630-631X) 5(26): 1892-1900
• Akmeşe, K.A., Ateş, A., Sunar, H. (2019). Gastronomy Tourism and Trends, in: Main Themes in Tourism, Editor: Akmeşe, K.A., İKSAD Publishing House, Ankara. pp. 51-73.
• Akova, O. (2006). “Yerel Halkın Turizmin Etkilerini Algılamalarına ve Tutumlarına Yönelik Bir Çalışma”. Akademik İncelemeler Dergisi (AID), 1(2), 77-109.
• Alaeddinoğlu, F. (2008). Sivas Kentinde Halkın Turiste ve Turizme Bakışı. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5 (2), 1-23.
• Atalay, R. (2017). “Alternatif Turizmin Bölgesel Kalkınmaya Etkisi: Beyşehir Yöresi Örneği”. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Ay, A. (2014). “Yerel Halkın Turizmin Etkileri İle İlgili Algı ve Beklentileri: Edirne İli Üzerine Araştırma”. Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Boyne, S., ve Hall, D. (2004). “Place Promotion Through Food and Tourism: Rural Branding and The Role Of Websites”. Place Branding, 1(1), 80-92.
• Brougham J. E., Butler, R.W.A (1981). “ Segmentation Analysis of Resident Attitudes to the Social Impact of Tourism” Annals of Tourism Research, 8(4),569-590.
• Cömert, M. (2014). “Turizm Pazarlamasında Yöresel Mutfakların Önemi ve Hatay Mutfağı Örneği”. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 2(1), 64-70.
• Çevik, S., ve Saçılık, M. (2011). “Destinasyonun Rekabet Avantajı Elde Etmesinde Gastronomi Turizminin Rolü: Erdek Örneği”. 12. Ulusal Turizm Kongresi Bildiriler Kitabı, 12, 503-515.
• Çokişler, N., ve Türker, A. (2015). “Mutfak Kültürünün Turizm Ürünü Olarak Kullanım Etkinliğinin İncelenmesi: Ayder Turizm Merkezi Örneği.” Gümüshane University Electronic Journal of the Institute of Social Science Gümüshane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 6(14).
• Demirer, H. R. (2010). “Yöresel Ürün ve Coğrafi İşaretler; Fransa ve Türkiye Üzerine Bir İnceleme.” Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Emekli, G. (2006). Coğrafya, Kültür ve Turizm: Kültürel Turizm. Ege Coğrafya Dergisi, 15(1-2), 51-59.
• Ersoy, H. (2017). “Turizmin Gelişiminin Yerel Halk Üzerine Sosyo-Kültürel Etkileri: Manavgat Örneği” Yüksek Lisans Tezi, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Ertaş, Y., ve Gezmen-Karadağ, M. (2013). “Sağlıklı Beslenmede Türk Mutfak Kültürünün Yeri”. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(1), 117-136.
• Giritlioğlu, İ. ve Öksüz, E. (2016). “Turizmde Destinasyon Marka İmajı ve Destinasyon Aidiyeti: Gaziantep İli Üzerine Bir Alan Çalışması”, Odü Sosyal Bilimler Çalışmaları Dergisi (Odüsobiad) , 6 (15) , 270-290.
• Gökçe, F. (2016). “Yerli Halkın Turizmin Gelişimine Yönelik Algısı ve Desteği: Afyonkarahisar Örneği”. Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Afyon.
• Görkem, O., ve Sevim, B. (2011). “Gastronomi Turizmi ve Türkiye’de Yüksek Öğretim Düzeyinde Mutfak Eğitiminin Genel Görünümü”, 1. Uluslararası Turizm ve Otelcilik Sempozyumu, 29.
• Gümüş, N. ve Özüpekçe, S. (2009). “Foça’da Turizmin Ekonomik, Sosyal, Kültürel ve Çevresel Etkilerine Yönelik Yerel Halkın Görüşleri”. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(2), 398-417.
• Güneş, E., Alagöz, G. (2018). “Yerel Halkın Turizm Algısı: Erzincan’da Bir Çalışma”. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı / No. 15, Temmuz. ss. 409-442.
• Güneş, N. (2014). “Yerel Halkın Turizm Algısı ve Turizme Katılımı: Antalya Konyaaltı ve Kepez İlçesi Örneği”. Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Hacıoğlu, N., Girgin, G. K., ve Giritlioğlu, İ. (2009). “Yiyecek–İçecek İşletmelerinin Pazarlama Faaliyetlerinde Yöresel Mutfakların Kullanımı: Balıkesir Örneği.” 3. Gastronomi Sempozyumu, 17-18.
• http://www2.unwto.org/ , (Erişim Tarihi: 16.01.2020).
• https://en.unesco.org/ , (Erişim Tarihi: 16.01.2020).
• Işık, C., Ada, A., Boztoprak, F. (2016). “Turizmin Ekonomik, Sosyal, Kültürel ve Çevresel Açıdan Bölgesel Kalkınmaya Etkisi: Erzurum-Pasinler İlçesi Örneği”, I. Ulusal Alternatif Turizm Kongresi.
• Karakaş, A., ve Şengün, H. İ. (2017). “Yerel Halkın Turizm Faaliyetlerine Yönelik Tutumları”. Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2017. 8 (15).
• Kervankıran, İ. (2014). “Beypazarı/Ankara Örneğinde Turizmin Ekonomik, Toplumsal ve Çevresel Etkilerine Yerel Halkın Yaklaşımı”. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2014(31), 133-153.
• Kivela, J., ve Crotts, J. C. (2005). “Gastronomy Tourism: A Meaningful Travel Market Segment”. Journal of Culinary Science and Technology, 4(2-3), 39-55.
• Kivela, J., ve Crotts, J. C. (2006). “Tourism and Gastronomy: Gastronomy's İnfluence on How Tourists Experience a Destination”. Journal of Hospitality and Tourism Research, 30(3), 354-377.
• Kodaş, D. ve Dikici, E. (2012). “Ahlat, Kırsal Bölgesinde Gastronomi Turizminin Muhtemel Toplumsal Etkileri Üzerine Nitel Bir Çalışma”. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 4(2): 51-69.
• Köleoğlu, N. (2018). “Turizmin Etkilerine Karşı Yerel Halkın Algılarının Değerlendirilmesi: Gelibolu Tarihi Alan Bölgesinde Bir Çalışma”. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 11(2), 214-231.
• Lankford, S. V., Howard, D. R. (1994). “Developing A Tourism Impact Attitude Scale”. Annals of Tourism Research, 21 (1), 121-139.
• Liu, J.L., Var, T. (1986). “Resident Attitudes to Tourism Impacts in Hawaii.” Annals of Tourism Research,13: 193-214.
• Milman, A. and Pizam, A. (1988). “Social Impacts of Tourism on Central Florida”. Annals of Tourism Research, 15 (2), 191-204.
• Musterd, S. ve Kovács, Z. (Editörler). (2013). “Rekabetçi Şehirler İçin Yer Yapımı ve Politikalar”. John Wiley and Sons.
• Nelson, V. (2015). “Place Reputation: Representing Houston, Texas As A Creative Destination Through Culinary Culture”. Tourism Geographies, 17(2), 192-207.
• Özel Ç H (2014). “Turizmin Sosyo-Kültürel Boyutta Ortaya Çıkardığı Etkilerin İncelenmesi: Marmaris Örneği”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 42, 57–68.
• Pearson, D. and Pearson, T. (2016). “Branding Food Culture: UNESCO Creative Cities of Gastronomy”. Journal of International Food and Agribusiness Marketing, 28(2), 164-176.
• Pelit, E. ve Gökçe, Y. (2014). “Belediyelerin Turizme Yönelik Faaliyetlerinin Yerel Halk Tarafından Değerlendirilmesi: Afyonkarahisar Örneği”. 15. Ulusal Turizm Kongresi Bildiriler Kitabı, 13-16 Kasım, Ankara 2014, ss. 590-607.
• Richards, G. (2002). Gastronomy: an essential ingredient in tourism production and consumption? In A.-M. Hjalager, & G. Richards, Tourism and Gastronomy (pp. 3-20).
• Ryan, C. Scotland, A. and Montgomery, D. (1998). “Resident Attitudes to Tourism Development - A Comparative Study Between the Rangitikei, New Zealand and Bakewell, United Kingdom”. International Journal of Tourism Research, 4 (2), 115-130.
• Sandal, E. K., Karademir, N. (2016). “Kahramanmaraş’ta Halkın Turizme Bakışı”, Türk Coğrafya Dergisi, S.66, s.63-70.
• Soner, F. (2013). “Gastronomy Tourism: A Solution for Small Cities Marketing and Regional Development”. Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Şahin, K. (2012). “Hatay Mutfak Kültürü ve Yemekleri”. Hatay Valiliği, Yayın, (16).
• Türker, G. Ö., ve Türker, A. (2014). “Yerel Halkın Turizm Etkilerini Algılama Düzeyi Turizm Desteğini Nasıl Etkiler: Dalyan Destinasyonu Örneği”. Evç (Electronic Journal of Vocational Colleges), 4(1), 81-98.
• Türkmen, F. ve Dönmez, Y. (2015). “Korunan Alanların Turizme Açılmasına İlişkin Yerel Halkın Görüşleri Yenice Örneği”. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 189-204.
• UCCN (2014). “UNESCO Yaratıcı Şehirler Ağı”. UNESCO Türkiye Millî Komisyonu UNESCO Yaratıcı Şehirler Ağı Bilgilendirme Sunumu, 1-37.