Işık Kirliliği (Karanlık Kirliliği) ve Çevreye Olan Etkileri

Yıl 2013, Cilt: 28 Sayı: 1, 11 - 22, 01.06.2013

Bahereh Karımı Ansarı

Öz

Işık kirliliği, çevre kirliliklerinin evrensel ve en hızlı büyüyen türlerinden biridir. Bu kirlilik zayıf aydınlatma tasarımının önemli ve önlenebilir bir sonucudur. Bilimsel araştırmalar, ışık kirliliğinin kalıcı etkilerinin insan hayatının ve yabani hayatın sağlığı üzerinde olumsuz etkileri olduğunu gösterir. Işık kirliliği konusunda insanları bilinçlendirmek için, kurum ve kuruluşlar kirlilikten korunacak olan alanların tanımlaması için, programlar yapmaya başlamışlardır. Karanlık gökyüzünü korumak gittikçe yaygınlaşan bir harekettir. Bugün, günümüz teknolojisi kullanarak basit çözümlerle ışık kirliliğinin olumsuz etkileri kontrol altına alınabilir. Bunun için gerekli ve belki de en zor olan konu politik bir yaklaşımdır

Anahtar Kelimeler

Çevre sorunları, Işık kirliliği, Karanlık kirliliği, Karanlık gökyüzü parkları

Light Pollution (Darkness Pollution) and Effects on the Environment

Öz

Light pollution is one of the universal and fastest growing forms of environmental pollution. This pollution is an important and avoidable consequence of poor lighting design. Scientific research suggests that light pollution can have lasting adverse effects on both human and wildlife health. To increase the awareness people about light pollution, a number of organizations have established programs to recognize areas being protected from light pollution. Dark-sky protection is an emerging and growing movement. Nowadays by employing some simple solutions, using today’s technology, the effects of light pollution can be brought under control. Required for this, and perhaps the most difficult issues is a political approach

Anahtar Kelimeler

Environmental problems, Light pollution, Darkness pollution, Dark-Sky parks

Kaynakça

• Aksay, C. S.,Ketenoglu, O., veKurt,L.(2009). Işık Üniversitesi. Fen Bilimleri Dergisi. 7 (2). 231-236. Kocatepe
• Aksoy, E. (2008) Dış Mekan Aydınlatmalarının
• Bazı Bitki Türlerinde Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. 75.
• Aslan, Z., Onaygil, S. (1999) Işık Kirliliği ve Enerji Haftası Kongresi, 3-5 Şubat. Ankara. 54-60.
• Birişçi, T. (2013) Ekolojik Bir Sorun Olarak Işık Kirliliği. EÜZF Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Peyzaj Ekolojisi, Ders Notları (Yayınlanmamış), Bornova.
• Çetegen, D., Batman, A. (2005) Işık Kirliliği. İstanbul Teknik Üniversitesi Elektrik- Elektronik Fakültesi. 9.
• Çetin, F. D., Gümüş, B., Özbudak, B. (2003) Işık Kirliliği Problemi ve Diyarbakır Ölçeğinde İncelenmesi. 25-29.
• Dokuzcan, H. (2006) Işık Kirliliği Açısından Kent Aydınlatması Ve Taksim Meydanı Örneği. Yüksek Lisans Tezi. 121.
• Demircioğlu, N., Yılmaz, H. (2005) Işık Kirliliği, Ortaya Çıkardığı Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg. 36 (1), 117-123, 2005 ISSN 1300-9036.
• Efendi, M. (2001) Işık Kirliliği. Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü, Ankara.
• Fitoz, İ., Sunar, P., Saraf, M. (2009) Işık Kirliliği ve Aydınlatma Teknolojisiyle Hesaplasan Kentler. TMMOB, Ulusal Aydınlatma Sempozyumu ve Sergisi. İzmir. 5.
• Gökdayı, İ. (1997) Çevrenin Geleceği- Yaklaşımlar ve Politikalar. Türkiye Çevre Vakfı Yayını, Ankara. 280.
• Hami, A., Portnov, B. (2013) Light Pollution as a New Risk Factorfor Human Breastand Prostate Cancers. 167.
• Harder, B. (2008) “Turning Out the Lights”, U.S. News & World Report, Washington (http://www.usnews.com/articles/science/ 2008/03/14/turning-outthe-lights.html).
• IDA, (2010) City Light Pollution Affects Air Pollution. www.darksky.org.
• Jalali, D. (2009) Estandardhaye Aloodegiye Noori. Pajoheshkadeye Barg, Nirou. 1- 25.
• Jason Pun, CH., Wing So, Ch., Yan Leung, W., Fai Wong, Ch. (2014) Contributions of Articial Light İngsources on Light Pollution Measuredthrough a Night Sky Brightness Monitoring Network. 28. Kong
• Kansu, İ. A (1988) Böcek Çevrebilimi. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları: 1045 Ders Kitabi. 302.
• Marin, C., Jafari, J. (2007) Starlight: A Common Heritage, Proceedings of the International Conference in Defence of theQuality of theNightSkyandthe Right to Initiative in Defence of theQuality of the Night Sky and the Right to Observethe Stars. International
• Mirza Khalil, H. (2011) Aloodegiye Noori Baese Shekastane Derakhtan. Anjomane Fizikdanane Javan, HOPA. Sabakeye Fizik
• Moore, MV., Pierce, SM., Walsh HM., et al. (2000) Urban light pollution alters the diel vertical migration of Daphnia. Verh Internat Verein Limnol 27: 779–82.
• Naderi, G. (2012) Aloodegiye Noori ve Peyamadhaye Manfiye An bar Tanavvoe Zisti. Faslnameye Elmiye Mohite Zist. Shomareye 52. Safheye11.
• Onaygil, S., Aslan, Z. (2001) “Işık Kirliliği ve Karanlık Akdeniz Üniversitesi ve Tübitak Ulusal Gözlemevi, Antalya. Sempozyumu”
• SABA, (2011) Kaheshe Aloodegiye Noori ba Tavajjoh be Tajrobiyyate Jahani ve Motaleate Mujud, Sazmane Bahrevariye Enerjiye Aloodegiye Noori. 182. Motaleate Behavior of logger-. Sarmadi, A. Aloodegiye Khabargozariye Fars. 23.9.1390. 11:16. Yad Rafte. az
• Ülger, A.(2013) Karanlığın İzinde. Box ın a boxıdea. (http://www.darksky.org/) 14-15.
• Yurk, H., Trites, AW. (2000) Experimental attempts to reduce predation by harbor seals salmonids. Trans Am FishSoc 129: 1360–66. juvenile
• Welch, D., Dick, R.(2012a) International Dark- Sky Efforts, Special Report of the Journal of The Society of Canada, 22-25.
• Welch, D., Dick, R.(2012b) Dark-Sky Parks, Special Report of the Journal of The RoyalAstronomicalSociety of Canada, 30-32.