Özel Okul Müdürlerinin Stratejik Liderlik Davranışları İle Örgütsel Sağlık Arasındaki İlişki

Yıl 2018, Cilt 5, Sayı 3, 241 - 252, 29.12.2018

Asiye AKSULU KÖSE Nezahat GÜÇLÜ

Öz

Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerin görüşlerine göre özel ortaokullarda görev yapan okul müdürlerinin sergiledikleri stratejik liderlik davranışları ile okulların örgüt sağlığı arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Nicel yöntem ve ilişkisel tarama modelinde tasarlanan araştırmanın evreni 2017-2018 yılında Ankara ili merkez ilçe eğitim bölgesi sınırları içerisinde Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı özel okullarda görev yapan 3340 öğretmen, örneklemi ise bu özel okullarda görev yapan öğretmenler arasından tabakalı örneklem ve basit seçkisiz yöntemle seçilen 345 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmada 357 öğretmene ulaşılmış, ancak 317 anket değerlendirilmeye alınmıştır. Veri toplama araçları olarak; Pisapia’nın geliştirmiş olduğu, Aydın’ın (2012)  Türkçe’ye uyarladığı Stratejik Liderlik Ölçeği (SLÖ) ile Hoy ve Miskel’in geliştirmiş olduğu ve Cemaloğlu (2008)  tarafından Türkçe’ye uyarlanan Örgüt Sağlığı Envanteri (ÖSE) kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda öğretmenlerin okul müdürlerinin stratejik liderliğine ilişkin görüşleri yüksek, okullarının örgüt sağlığına ilişkin görüşleri ise olumlu ancak iyileştirilebilir seviyede olduğu saptanmıştır. Öğretmenlerin demografik değişkenleri incelendiğinde, stratejik liderliğe ve örgüt sağlığına ilişkin görüşlerinin cinsiyet, branş, eğitim durumu, mesleki kıdem ve okuldaki hizmet süresine göre anlamlı bir farklılık göstermediği; ancak stratejik liderliğin sadece mesleki kıdeme göre, örgüt sağlığına ilişkin görüşlerinin ise sadece yaşa göre farklılık gösterdiği sonucuna varılmıştır. Ayrıca, stratejik liderlik ve örgüt sağlığı arasında pozitif yönde yüksek düzeyde bir ilişki bulunmuştur. Son olarak, okul müdürlerinin stratejik liderlik davranışlarının örgüt sağlığının güçlü bir yordayıcısı olduğu sonucuna varılmıştır. Bulgular doğrultusunda, okul müdürlerine stratejik liderlik özelliklerine yönelik hizmet içi eğitimler verilmesi ve örgüt sağlığını arttırmaya yönelik çalışmalar yapılması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Stratejik liderlik, Örgüt Sağlığı, Özel okul

Kaynakça

• Akman, Yener. (2017). Etkili okulların oluşturulmasında stratejik liderliğin rolünün öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. VII. Uluslararası Eğitimde Araştırmalar Kongresi’nde sunulmuş bildiri. 18 Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• Altınkurt, Y. (2007). Eğitim örgütlerinde stratejik liderlik ve okul müdürlerinin stratejik liderlik uygulamaları. (Doktora Tezi). Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Altun, S. (2001). Örgüt sağlığı. Ankara: Nobel.
• Aydın, M.K. (2012). Kamu ve özel ilköğretim okulu müdürlerinin stratejik liderlik özellikleri ile kurumlarının örgütsel öğrenme düzeyleri arasındaki ilişki. (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Balcı, A. (2002). Örgütsel gelişme: Kuram ve uygulama. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Balcı, A. (2013). Etkili okul geliştirme. Ankara: Pegem.
• Baron, B. G. & Henderson, M. V. (1995). Strategic leadership: a theorectical and operational definition. Journal of Instructional Psychology. 22(2). 178 – 195.
• Çetin, M. & Karataş, İ. H. (2006). Okullarda örgüt sağlığı. M. Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 24(24), 27 – 40.
• Davies, B. J. & Davies, B. (2004). Strategic leadership. School Leadership & Management, 24(1), 29 - 28.
• Güçlü, N., Çoban, Ö. & Atasoy, R. (2015, Kasım). Okul yöneticilerinin stratejik liderlik özellikleri ile örgütsel sessizlik arasındaki ilişkinin öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. EYFOR-VI Kongresi, KKTC.
• Henderson, C. L. (2007). Organizational health and student achievement gains in elementary schools. Doctoral Dissertation, University of Tennessee, The Graduate School, Knoxville, USA.
• Hoy, W. K., & Miskel, C. G. (1991). Educational administration: Theory, research, and practice. New York: McGraw Hill.
• Hoy, W. K., Tarter, C. J., & Kottkamp, R. B. (1991). Open schools/healthy schools: Measuring organizational climate. Newbury Park, CA: Sage.
• Hoy, W. K., Tarter, C. J. & Bliss, J. R. (1990). Organizational climate, school health and effectiveness: A comparative analysis. Educational Administration Quarterly, 26(3), 260 – 279.
• Kılınçkaya, B. (2013). İl milli eğitim müdürlerinin stratejik liderlik özellikleri araştırması. (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Korkmaz, M. (2005). İlköğretim okullarında örgütsel sağlık ile öğrenci başarısı arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 11(44), 529-548.
• Miles, M. B. (1969). Planned change and organizational health: Figure and ground. In F. D. Carver & T. J. Sergiovanni (Eds.), Organizations and human behavior: Focus on schools (pp. 375 – 391). New York: McGraw-Hill.
• Mirzajani R & Khosravi Morad L. (2015). Examine the relationship between organizational health in schools and academic achievement of students. J. Educ. Manage. Stud., 5(3),150-158.
• Pisapia, J. (2006). Mastering change in a globalizing world: New directions in leadership. Education Policy Studies Series No. 61. The Hong Kong Institute of Educational Research, The Chinese University of Hong Kong.
• Pisapia, J. (2009). The Strategic Leader: New tactics for a globalizing world. IAP, Information Age Publishing, Inc.
• Podgurski, T. P. (1990). School effectiveness as it relates to group consensus and organizational health of elementary schools. (Unpublished Doctoral Dissertation), Rutgers The State University of New Jersey, New Brunswick.
• Recepoğlu, E. (2011). Öğretmen algılarına göre okul müdürlerinin mizah tarzları ile öğretim liderliği davranışları ve okulun örgütsel sağlığı arasındaki ilişki. (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Şişik, Ş. (2015). Öğretmen perspektifinden okul müdürlerinin stratejik liderlik davranışlarının değerlendirilmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Okan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Taş, Y. F. (2009). Toplam kalite yönetimi ve stratejik liderlik. (Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.