Öğretmen Denetimlerinin Öğretmen, Okul Müdürü ve Eğitim Müfettişi Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 2, 35 - 59, 29.10.2022

İbrahim Kalkan , Taner Atmaca

Öz

Bu araştırmanın temel amacı önceden eğitim müfettişleri tarafından yapılan ancak artık okul müdürlerinin gerçekleştirdiği öğretmen ve ders denetimlerinin niteliğini öğretmen, okul müdürü ve eğitim müfettişleri görüşlerine göre bütüncül olarak ele almaktır. Bu çalışmada nitel araştırma geleneği içerisinde yer alan fenomenoloji modeli tercih edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunda beş öğretmen, beş okul müdürü ve beş eğitim müfettişi yer almaktadır. Veriler Sakarya ilinde toplanmıştır. Çalışma grubu amaçlı örneklem içerisinde yer alan ölçüt örnekleme göre oluşturulmuştur. İçerik analizi ve yorumlayıcı fenomenolojik analiz ile veriler çözümlenmiştir. Araştırma bulguları öğretmenlerin okul müdürleri tarafından denetimine daha sıcak baktıklarını göstermektedir. Denetimin kesitsel olmaması, doğrudan ve etkileşimli olması, öğretmeni yakından tanıması gibi durumlar öğretmenler tarafından olumlu olarak ifade edilen ve okul müdürlerinin denetimi ile ilgili durumlardır. Ancak bunun yanında kayırmacılık, yanlılık, denetimi baskı aracına dönüştürme çeşitli olumsuzluklar da vardır. Okul müdürlerinin denetim konusundaki eğitim eksikliği denetimin en zayıf parçasını oluşturmaktadır. Denetim konusundaki uzmanlık ve teknik bilgi-beceri katılımcılara göre oldukça gereklidir. Okul müdürleri, kendi denetimlerini öğretmenlerini yakından tanıma ve güçlendirme için bir fırsat olarak nitelemektedir. Ancak informal ilişkilerin etkisi denetimin niteliğini zayıflatmaktadır ve objektiflik bazen sağlanamamaktadır. Eğitim müfettişleri, öğretmenlere bütüncül denetimin yapılmasını desteklemekteler ancak okul müdürlerinin denetim bilgi ve becerisinin eksiliğini de ifade etmektedirler. Okul müdürlerine denetim konusunda uzmanlık bilgisi ve becerisi kazandırmak denetimi daha nitelikli hale getirebilir.

Anahtar Kelimeler

Denetim, Eğitim Müfettişi, Okul Müdürü

Evaluation of Teacher Supervisions According to the Opinions of Teachers, School Principals and Education Inspectors

Öz

The main purpose of this research is to deal with the quality of teacher and course supervisions, which were previously carried out by education inspectors but now carried out by school principals, according to the views of teachers, school principals and education inspectors. In this study, the phenomenology model, which is in the tradition of qualitative research, was preferred. There are five teachers, five school principals and five education inspectors in the study group of the research. The data were collected in Sakarya province. The criterion in the sample for the study group was created according to the sample. Data were analyzed with content analysis and interpretive phenomenological analysis. Research findings show that teachers are more friendly to supervision by school principals. The situations such as non-sectional supervision, direct and interactive, knowing the teacher closely are the situations that are expressed positively by the teachers and are related to the supervision of the school principals. However, there are also various negativities such as nepotism, bias, and turning control into a tool of oppression. The lack of education of school principals on supervision constitutes the weakest part of supervision. Expertise and technical knowledge-skills in auditing are quite necessary according to the participants. School principals describe their own supervision as an opportunity to get to know their teachers closely and empower them. However, the effect of informal relations weakens the quality of the audit and objectivity is sometimes not achieved. Education inspectors support the holistic supervision of teachers, but they also express the lack of supervisory knowledge and skills of school principals. Providing school principals with specialized knowledge and skills on supervision can make supervision more qualified.

Anahtar Kelimeler

Supervision, Education Inspector, School Principal

Kaynakça

• Açıkalın, A. (1994). Toplumsal kurumsal ve teknik yönleriyle okul yöneticiliği. Ankara: Pegem Akademik Yayıncılık.
• Akbaşlı, S. ve Tunç, Z. (2019). İlkokul öğretmenlerinin müdürlerin ders denetimine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(3), 75-92.
• Aktepe, V. ve Uluç, B. (2014). Sınıf öğretmenlerinin algılarına göre okul yöneticilerinin öğretim liderliği özelliklerinin değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2), 227-247.
• Altıntaş, R. (1980). Liselerde kurum teftişi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi. Ankara.
• Altıntaş, R. (1992). İlköğretimin teftişi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(8), 403-422.
• Altunay, E. (2020). Okul müdürlerinin ders denetimlerine ilişkin müdür ve öğretmen görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 55, 95-127.
• Aslanargun, E. ve Göksoy, S. (2013). Öğretmen denetimini kim yapmalıdır? Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6, 98-121.
• Aydın, İ. (2021). Eğitim ve öğretimde etik. Ankara: Pegem Akademik Yayıncılık.
• Baker, C., Wuest, J., & Stern, P. N. (1992). Method slurring: the grounded theory/ phenomenology example. Journal of Advanced Nursing, 17, 1355-1360.
• Beytekin, O. F. ve Burak, A. (2019). Öğretmenlerin öğretimsel denetim uygulamalrına ilişkin metaforik algılarının incelenmesi. TURAN Stratejik Araştırmalar Dergisi, 11(44), 325-335.
• Bige, E. F. (2014). İlkokul müdürlerinin ders denetimleri ile ilgili öğretmen görüşleri. Yüksek Lisans Tezi (Tez No: 358509), Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Birel, F. K. ve Erçek, M. K. (2019). Okul müdürlerinin ders denetimine ilişkin görüşleri. Uluslar Arası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 2(3), 169-177.
• Bursalıoğlu, Z. (2010). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: Pegem Akademik Yayıncılık.
• Bursalıoğlu, Z. (2020). Eğitim yönetiminde teori ve uygulama. Ankara: Pegem Akademik Yayıncılık.
• Çelik, R. (2017). Denetimin sınıf öğretmenlerinin sınıf içi motivasyonlarına etkisi. Yüksek Lisans Tezi (Tez No: 471769), Akdeniz Üniverstesi, Antalya.
• Dağlı, A. (2000). İlkögretim öğretmenlerinin algılarına göre ilköğretim müdürlerinin etkili müdürlük davranışları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 23, 431-442.
• Demir, M. (2009). İlköğretim müfettişlerinin ders teftişlerinin öğretmenler tarafından değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi (Tez No: 234801), Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Demir, M. ve Tok, T. N. (2016). Lisansüstü öğrenci görüşlerine göre eğitim denetimi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 102-125
• Dönmez, B. ve Demirtaş, Ç. (2018). Okul müdürlerinin ders denetimi görevlerine ilişkin okul müdürleri ve öğretmenlerin görüşleri (Adıyaman İli Örneği). Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29, 454-478.
• Duykuloğlu, A. (2018). Lise müdürlerinin ders denetim görevlerine ilişkin öğretmen görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(6), 1-11.
• Ekinci, A. ve Karakuş, M. (2011). Okul müdürlerinin sosyal sermaye liderliği davranışlarının öğretmenler arasındaki sosyal sermaye düzeyine etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 4(4), 527-553.
• Erdem, A. R. (2006). Öğretimin denetiminde yeni bakış açısı: Sürekli geliştirme temeline dayalı öğretimin denetimi. Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 275-294.
• Gök, T. (2009). İlköğretim okullarının kurum denetiminde karşılaşılan sorunlara ilişkin müfettiş ve okul müdürü görüşleri (Muğla ili örneği). Yüksek Lisans Tezi (Tez No: 235334), Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla.
• Gökçe, F. (1994). Eğitim denetiminin amaç ve ilkeleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10, 73-78.
• Gönülaçar, Ş. (2007). İç denetimde hedefler ve beklentiler. Mali Hukuk Dergisi, 130, 1-21.
• Kel, M. A. ve Akın, U. (2021). Değişim sürecindeki eğitim denetimi: Müfettişler, okul yöneticileri ve öğretmenlerin görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 19(1), 2019-243.
• Keskin, H., Aksoy, Z. ve Fidan, S.Ş. (2021). Yönetim ve organizasyon araştırmalarında yorumlayıcı fenomenolojik analiz yönteminin kullanılması: Sistematik bir inceleme. Business & Management Studies: An International Journal, 9(4), 1437-1451.
• Koç, İ. (2018). Okul müdürlerinin denetim görevlerinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
• Koçel, T. (2020). İşletme yöneticiliği. İstanbul: Beta Basım Yayım.
• Köse, A. (2017). Türk eğitim sisteminde ders denetimi sorunsalı. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 46(2), 298-367.
• Marangoz, S. (2019). Ortaokul yöneticileri ve öğretmenlerinin ders denetimine ilişkin görüşleri. Yüksek Lisans Tezi (Tez No: 579972), İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Memduhoğlu, H. B. (2012). Öğretmen, yönetici, denetmen, ve öğretim üyelerinin görüşlerine göre Türkiye'de eğitim denetimi sorunsalı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(1), 135-156.
• Okutan, M. (2016). Eğitim yönetimi ve denetiminde örnek olaylar. Ankara : Pegem Akademi Yayıncılık.
• Özdemir, S. (2011). İç denetim etiği ve kamu iç denetçileri tarafından algılanışı. Akdeniz Üniversitesi Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 3(2), 150-168.
• Özmen, F. ve Kömürlü, F. (2010). Eğitim örgütlerine yönetici seçme ve atamada yaşanan sorunlar ve yönetici görüşleri temelinde çözüm önerileri. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 2(1), 25-33.
• Sağır, M. ve Göksoy, S. (2020). Eğitimde denetim ve değerlendirme. Ankara: Pegem Akademik Yayıcılık.
• Taymaz, H. (2019). Okul yönetimi. Ankara: Pegem Akademik Yayıncılık.
• Tonbul, Y. ve Baysülen, E. (2017). Ders denetimi ile ilgili yönetmelik değişikliğinin maarif müfettişlerinin, okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin görüşleri açısından değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 16(1), 299-311.
• Topçu, İ. (2010). Devlet ve özel ilköğretim okullarında yöneticilerin öğretimin denetimi görevlerini yerine getirme biçimleri. Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 34(2), 31-39.
• Topuz , M. ve Ylmaz, K. (2019). Okul müdürleri ve öğretmenlerin performans değerlendirme süreci hakkındaki görüşleri: Nitel bir araştırma. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(2), 82-113.
• Tunç, Z. (2020). Müfettiş ve müdürlerin ders denetimi uygulamalarının çağdaş denetim özellikleri ve ilkeleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi (Tez No: 633521), Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Uğurlu, C. T. (2013). Sanatsal denetim ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 19(1), 119-134.
• Ural, A. ve Tüfekçi, S. A. (2013). Okul müdürlerinin öğretim programlarını bilme, denetleme ve destekleme düzeyleri: Öğretmen değerlendirmelerine ilişkin bir betimleme. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi 32, 26-38.
• Yıldırım, G. (2007). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin ders denetimine ilişkin görüşleri (Denizli İli Örneği). Yüksek Lisans Tezi (Tez No: 209053), Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2020). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, S. (2017). Sosyal bilimlerde örnekleme sorunu: Nicel ve nitel paradigmalardan örnekleme kuramına bütüncül bir bakış. Kesit Akademi Dergisi, 3(11), 421-442.
• Yılmaz, A. (2010). İlköğretim denetim sisteminin tarihi gelişim süreci. Çağdaş Eğitim Dergisi, 35(374), 23-29.