SİBER UZAY VE İNSAN HAKLARI

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 5, 133 - 157, 31.07.2018

Anıl Cumali Çokbildik

Öz

Siber
uzayda insan hakları mevzuatının en önemli parçaları, ifade, görüş, kişi
özgürlüğü ve mahremiyet hakkıdır. İfade özgürlüğü, kişi güvenliği ve özgürlüğü,
özel yaşamın gizliliği ve kişisel verilerin korunması sık sık ihlal edilen
hakların başında gelmektedir. İletişim ve bilişim alanındaki teknolojilerin
artmasına paralel bir biçimde ortaya çıkan bu güvenlik sorunları geç te olsa
bilişim hukukuna yönelik adımların atılmasını sağlamıştır. Bu çalışmada
sırasıyla insan hakları ve siber uzayın tarihsel gelişimi, siber uzay ve insan
hakları ilişkisinin boyutları, siber uzayda ihlal edilen insan hakları ve bu
hakların korunmasına yönelik atılan ulusal, bölgesel ve uluslararası çalışmalar
incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Siber Uzay, İnsan Hakları, Hukuk

CYBERSPACE AND HUMAN RIGHTS

Öz

The
most important parts of human rights legislation are the right to expression,
opinion, personality and privacy in cyberspace. Freedom of statement, personal
security and freedom, private life and the protection of personal data are
often violated. These security issues, which emerged in parallel with the
increasing technology in the field of communication and information technology,
made it possible to take steps towards information law in the late stage. This
study examines the historical development of human rights and cyber space, the
dimensions of cyber space and human rights relation, human rights violations in
cyberspace, and national, regional and international studies on the protection
of these rights.

Anahtar Kelimeler

Cyberspace, Human Rights, Law

Kaynakça

• ALGAN, Bülent, (2007) Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Hakların Korunması, Ankara: Seçkin Yayıncılık. ALMEIDA Virgilio, Cyberspace Governance Concept and Framework, Harward University,https://cyber.harvard.edu/~valmeida/pdf/Lecture2.pdf (20.12.2017) ARISOY, Mine, (2007) “Hakaret”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı 72. AVRUPA KONSEYİ VE İNTERNET, https://edoc.coe.int/en/index.php?controller=get-file&freeid=6079 (12.12.2017) AVRUPA KONSEYİ, https://europa.eu/globalstrategy/en/cyber-security (05.01.2018) AYDIN, İnayet, Çocuk, İnternet ve Etik, https://www.researchgate.net/publication/316473196_Cocuk_Internet_ve_Etik, (18.12.2017) BIÇAKÇI, Salih, (2014) “NATO’nun Gelişen Tehdit Algısı: 21. Yüzyılda Siber Güvenlik”, Uluslararası İlişkiler Dergisi, Cilt 10, Sayı 40. BİLGİ TEKNOLOJİLERİ VE İLETİŞİM KURUMU, Bilişim Hukuku, http://internet.btk.gov.tr/bilisim-hukuku-ve-bilisim-sucu-detay-58.html (17.12.2017). BİLGİSAYAR ETİK ENSTİTÜSÜ, http://computerethicsinstitute.org/publications/tencommandments.html (22.12.2017) BRYANT, Rebecca, (2001) “What Kind of Space is Cyberspace?”, Minerva - An Internet Journal of Philosophy, Vol. 5. CAN, Özgü ve Fatih Akbaş, (2014) “Kurumsal Ağ ve Sistem Güvenliği Politikalarının Önemi ve Bir Durum Çalışması”, Tübav Bilim Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 2. CHAPMAN, Garry, (2003) “An Introduction to the Revolution in Military Affairs”, http://www.lincei.it (Erişim Tarihi: 24.07.2018). CINGI, Aydın (2009) Sora Sora Demokrasi, İstanbul: Kalkedon Yayınları. DARICILI, Ali Burak, (2017) “Demokrat Parti Hack Skandalı Bağlamında ABD ve RF’nin Siber Güvenlik Stratejilerinin Analizi”, Uluslararası Çalışmalar Dergisi, Cilt 1, Sayı 1. ENGİN, Zeynep Özlem Üskül, (2014) “ Birey Kavramının Gelişimi ve İnsan Hakları”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt 72, Sayı 1. ERENDOR, M.E., “Risk Toplumu ve Refleksif Modernleşme Çerçevesinde Siber Terörizm: Tanımlama ve Tipoloji Sorunu”, Cyberpolitik Journal, vol.1, no.1, pp.114-133, 2017.
• ERMİŞ, U. (2015) “Siber Caydırıcılık: Teoriği Kolay, Pratiği Zor”, https://siberbulten.com/makale-analiz/siber-caydiricilik-teorigi-kolay-pratigi-zor/ (Erişim Tarihi: 28.07.2018). EUROPOL – EUROPEAN CYBERCRIME CENTER, https://www.europol.europa.eu/about-europol/european-cybercrime-centre-ec3 (18.12.2017) GIBSON, William, (1984) Neuromancer, Grafton Books - Collins Publishing Group, London, 1984. GÜNGÖR, Murat, (2015) Ulusal Bilgi Güvenliği: Strateji ve Kurumsal Yapılanma, T.C. Kalkınma Bakanlığı: Bilgi Toplumu Dairesi Başkanlığı, Uzmanlık Tezi, Ankara. HUFFPOST, Most Influential Cyber Security Organizations in The World, https://www.huffingtonpost.com/2010/08/05/most-influential-cybersec_n_671690.html, (Erişim Tarihi: 01.08.2018) INTERNET RIGHTS AND PRINCIPLES COALITION, http://internetrightsandprinciples.org/site/wp-content/uploads/2017/03/IRPC_Booklet_Turkish_final.pdf (23.12.2017) ITU- International Telecommunication Union, (2006), Research on Legislation in Data Privacy, Security and the Prevention of Cybercrime, https://www.itu.int/dms_pub/itu-d/opb/str/D-STR-CRIM-2006-PDF-E.pdf, (Erişim Tarihi 26.07.2018). ITU- International Telecommunication Union, https://www.itu.int/ITU-D/cyb/cybersecurity/docs/UN_resolution_56_121.pdf (Erişim Tarihi: 29.07.2018). KABOĞLU, İbrahim Ö., (2011) Anayasa Hukuku Dersleri, İstanbul: Legal Yayınları. KILIÇ, Yavuz, (2015) “ Hobbes, Locke ve Rousseau’da Doğa Durumu Düşüncesi”, Temaşa Erciyes Üniversitesi Felsefe Bölümü Dergisi, Cilt 2, Sayı 2. KIVILCIM, Fulya, (2013) “Küreselleşme Kavramı ve Küreselleşme Sürecinin Gelişmekte Olan Ülke Türkiye Açısından Değerlendirilmesi”, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, Cilt 5, Sayı 1. KORUCUOĞLU, İbrahim, Siber Uzay Tanımı ve Aktörleri, https://siberoloji.github.io/siber-uzay-tanimi-aktorleri/ (16.12.2017). KÜÇÜKALİ, Rıdvan, Hasibe Akbaş, (2016) “Bir Haklılaştırma Zemini Olarak Doğal Hukuk”, MSKU Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 3. LEINER, M.Berry, A Brief History of the Internet, Internet Society, https://www.internetsociety.org/wp-content/uploads/2017/09/ISOC-History-of-the-Internet_1997.pdf (18.12.2017). MALHOTRA, Sona, (2016) “Cyber Crime- Its Types, Analysis and Prevention Techniques”, International Journal of Advanced Research in Computer Science and Software Engineering, Vol. 6, Issue 5. NATO Cooperative Cyber Defence Center of Excellence, https://ccdcoe.org/cyber-security-strategy-documents.html, (Erişim Tarihi: 01.08.2018). OECD, Guidelines for the Security of Information Systems and Networks Towards a Culture of Security, https://www.oecd.org/sti/ieconomy/15582260.pdf, Erişim Tarihi: 29.07.2018). ÖNOK, Murat, Avrupa Konseyi Siber Suç Sözleşmesi Işığında Siber Suçlarla Mücadele ve İşbirliği, http://dergipark.gov.tr/download/issue-file/517 (18.12.2017). RUDE George, (2015) Fransız Devrimi, İstanbul: İletişim Yayınları. SEZGİN, Murat, (2016) “Bilişim Devrimi, Sibernetik İletişim ve Halkla İlişkiler”, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Karabük, Cilt: 6, Sayı: 2. SUI, Daniel, vd., (2015) “The Deepweb and The Darknet: A Look Inside Internet’s Massive Black Box”, Wilson Center, Stip 3. T.C. ULAŞTIRMA DENİZCİLİK VE HABERLEŞME BAKANLIĞI, (2013). Ulusal Siber Güvenlik Stratejisi ve 2013-2014 Eylem Planı. TOKU, N. (2004) Felsefe Yazıları, İstanbul: Yeni Zamanlar Yayınları. TURHAN, Aydın, (2013) “İnsan Hakkı Kuşakları Arasındaki Tamamlayıcılık İlişkisi”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 4, Sayı 2. TURHAN, Oğuz, (2006) Bilgisayar Ağları İle İlgili Suçlar (Siber Suçlar), Devlet Planlama Teşkilatı: Planlama Uzmanlığı Tezi, Ankara. ÜNAL Şeref, (1994) “İnsan Haklarının Tarihi, Felsefi ve Hukuki Temelleri”, Ankara Barosu Dergisi, Ankara. ÜNAL, Yenal, (2009), “Bilgi Toplumunun Tarihçesi”, Tarih Okulu Dergisi, Sayı: 5. ÜNAL, A. N., Milli Güç Unsurlarının Belirlenmesinde Siber Uzay Faktörü, https://www.researchgate.net/profile/Ahmet_Unal6/publication/321125904_Milli_Guc_Unsurlarinin_Belirlenmesinde_Siber_Uzay_Faktoru/links/5a0e74b00f7e9b7d4dba66fe/Milli-Guec-Unsurlarinin-Belirlenmesinde-Siber-Uzay-Faktoerue.pdf (20.12.2017). ÜNVER, Mustafa vd., (2011) Uluslararası Kuruluşların Siber Güvenlik Faaliyetleri, Ankara. WEBER, Rolf H., (2016) “Global Commission on Internet Governance”, Royal Institute of International Affairs, No 39. YEŞİLYURT, Zinnur, DeepWeb, Web’in Karanlık Yüzü, http://ab.org.tr/ab15/bildiri/249.pdf (15.12.2017).