The Reflections of1963 Events in Cyprus to Grand National Assembly of Turkey

Yıl 2014, Cilt: 18 Sayı: 42, 65 - 80, 01.06.2014

Turgay Bülent Göktürk

Öz

In the early hours of Saturday December 21st, in Tahtakale which was one of the Turkish districts in Nicosia, Greek force supporters these soldiers were organized by Interior Minister Yorgacis by relying on to the Republic of Cyprus which was founded in 1960 wanted to control two Turkish Cypriots’ identity cards who were coming back to home from Kyrenia. Turks suspected from the behaviors of Greeks who introduced themselves as police and ask them to show the documents, which prove that they are police. Therefore, armed Greeks commanded them to get out of the car. The discussion was occurred between the Greeks and the Turks because Turks did not let the Greeks to check women in the car by hand. At this moment, one of the women had realized that one of the Greeks was a football player who played in Olympiacos Football Club named as Yanni. Since the woman started to scream, the Greeks began to fire and Cemaliye Emir Ali ve Zeki Halil Karabülük were killed and other four were injured. In the following days, Greek offensive had started to take place especially towards the Turkish districts in Dereboyu, Nicosia and spread out all over the Cyprus. In the present study, it is aimed to point out how Turkey Grand National Assembly Parliament and the Senate of the Turkish Republic in Turkey handled this issue and the views of Turkish Government and other parties about the issue that referred as “1963 Events” or “Bloody Christmas” by examining the archives of Parliament in the National Assembly and Senate of the Republic in Turkey

Anahtar Kelimeler

Parliament, the Senate of the Republic, Bloody Christmas, Cyprus

Kıbrıs’ta 1963 Olayları’nın Türkiye Büyük Millet Meclisi’ndeki Yansımları

Öz

1960 yılında kurulan Kıbrıs Cumhuriyeti’nin İçişleri Bakanı Yorgacis tarafından Akritas planına göre oluşturulan Rum kuvvetlerinin elemanları, 21 Aralık Cumartesi gününün ilk saatlerinde, Lefkoşa’nın Türk mahallesi olan Tahtakale semtinde, Girne’den evlerine dönmekte olan iki arabadaki Türklerin kimliklerini kontrol etmek istediler. Kendilerinin polis olduğunu söyleyen sivil kıyafetli ve silahlı Rumların durumlarından şüphelenen Türkler, Rumlardan “polis olduklarını belgeleyen kimlik kartlarını” göstermelerini istediler. Bunun üzerine silahlı Rumlar, arabadakilerin inmelerini emrettiler. Kadınlarının erkekler tarafından elle aranmasına izin vermek istemeyen Türkler ile Rumlar arasında tartışma çıktı. Bu sırada bir Türk kadını, kendini polis olarak tanıtan Rumlardan birinin polis değil, Olimpiakos Futbol Kulübünde oynayan Yanni adlı bir futbolcu olduğunu fark etti. Kadının bağırması üzerine paniğe kapılan Rumlar, ateş etmeye başladı. Açılan ateş sırasında durdurulan araçta bulunan Cemaliye Emir Ali ve Zeki Halil Karabülük hayatını kaybetti, dört kişi de yaralandı. Daha sonraki günlerde de özellikle Lefkoşa’nın Dereboyu Mahallesi’ndeki Türk evlerine karşı Rum taarruzları başladı ve tüm Kıbrıs’a yayıldı. Bu çalışmada, Kıbrıs tarihinde “1963 olayları” veya “Kanlı Noel” olarak anılan söz konusu olayların, Türkiye Büyük Millet Meclisi TBMM ve Cumhuriyet Senatosunda nasıl ele alındığı, Türk Hükümeti’nin ve diğer partilerin görüşlerinin neler olduğu, TBMM Arşivi’ndeki Millet Meclisi ve Cumhuriyet Senatosu tutanakları incelenerek ortaya koyulmaya çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

TBMM, Cumhuriyet Senatosu, Kanlı Noel, Kıbrıs

Kaynakça

• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA.) 030.01.64.394.29.
• Cumhuriyet Senatosu Tutanak Dergisi
• Millet Meclisi Tutanak Dergisi