Lefkoşa Şeriye Sicillerine Göre 18. Yüzyılda Akdeniz Ticaretinde Kıbrıs Adasının Önemi

Yıl 2010, Cilt: 16 Sayı: 39, 31 - 59, 01.12.2010

Ali Efdal Özkul

Öz

Cyprus has a very important strategic geographic position in the Mediterranean and especially in the Eastern Mediterranean Sea. Because of this position, Cyprus has attracted an important part of the Mediterranean trade in the course of history, and the states in charge of trade in the Mediterranean Sea, held Cyprus for their different aims. Therefore, nearly all the states that were trading in the lands of the Ottoman Empire had merchants on the island. The states which had embassies in Istanbul used to appoint the consuls as their representatives on the island, to deal with the foreign merchants and their problems on the island. These consuls were given prpviledge by the Ottoman state to enliven the trade

Anahtar Kelimeler

Cyprus, Trade, Consul, Dragomans, Şer’i Sicil judicial records

Lefkoşa Şeriye Sicillerine Göre 18. Yüzyılda Akdeniz Ticaretinde Kıbrıs Adasının Önemi

Öz

Kıbrıs, Akdeniz‟de ve özellikle Doğu Akdeniz‟de stratejik ve coğrafi bakımdan çok önemli bir konuma sahip bulunmaktadır. Söz konusu konumundan dolayı tarih boyunca Akdeniz ticaretinde önemli bir paya sahip olmuştur. Tarih boyunca Akdeniz‟de ticaret yapan devletler Kıbrıs adasını da çeşitli amaçları için kullanmışlardır. Dolayısıyla Osmanlı ülkesinde ticaret yapan devletlerin hemen hemen hepsinin adada tüccarları bulunmaktaydı. Kıbrıs adasında bulunan yabancı tüccarların sorunlarıyla ilgilenmeleri için İstanbul‟da elçileri bulunan devletler adaya vekilleri olan konsolosları atamaktaydılar. Söz konusu konsoloslara ticareti canlandırmak için imparatorluğun her yerinde olduğu gibi adada da geniş yetkiler verilmiştir

Anahtar Kelimeler

Kıbrıs, Konsolos, Ticaret, Tercüman, Şer’i Sicil

Kaynakça

• Alasya, Halil Fikret, Tarihte Kıbrıs, Lefkoşa, 1988.
• Baker, Sir Samuel, Cyprus As I Saw It in 1879, London, 1879.
• Braudel, Fernand, The Structures of Everyday Life, Civilisation and Capitalism 15th Century, Vol. I-II, Trans. Sian Reynolds, New York: Holmes&Meier, 1982.
• Çiçek, Kemal, “Kıbrıs, Osmanlı Dönemi”, TDİA, XXV, 2002, Ankara.
• Cobham, C. D., Excerpta Cypria: Materials For A History of Cyprus, Nicosia, 1908.
• Damlıbağ, Fatih, Osmanlı Devleti’nde İhracat İçin Pamuk Üretimi (1860–1870), Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2007.
• Erdoğru, Mehmet Akif, “The Servants and Venetian Interest in Ottoman Cyprus in The Late Sixteenth and The Early Seventeenth Centuries”, Quaderni di Studi Arabi, 15 Venezia, 1997.
• Erdoğru, Mehmet Akif, “Osmanlı Döneminde Kıbrıs Şekerhâneleri”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Güney-Doğu Avrupa Araştırmaları Dergisi Prof. Dr. Cengiz Orhonlu Hatıra Sayısı, Sayı 12, 1998.
• Erdoğru, Mehmet Akif, “18. yüzyıl sonlarında Kıbrıs‟ta Avrupalı Konsoloslar ve Tercümanları”, İkinci Uluslararası Kıbrıs Araştırmaları Kongresi Bildirileri (24-27 Kasım 1998), II, Doğu Akdeniz Üniversitesi, Gazimağusa, 1999.
• Erdoğru, Mehmet Akif, “Osmanlı Kıbrısı‟nda Pamuk Tarımı (1572-1640)”, Yeni Türkiye, Sayı 45, 2002.
• Erdoğru, Mehmet Akif, “Osmanlı Kıbrıs‟ında Tuz Üretimi ve Sorunları (1580-1640)”, Tuz Kitabı, İstanbul, 2004.
• Erdoğru, Mehmet Akif, “Osmanlı Kıbrıs‟ında Kolakas Bitkisi”, Kıbrıs’ta Osmanlılar, Lefkoşa, 2008.
• Faroqhi, Suraiya, “The Venetian Presence in The Ottoman Empire”, The Ottoman Empire and World Economy, Ed. H. İslamoğlu-İnan, Cambridge, 1987.
• Faroqhi, Suraiya, “Eyüp Kadı Sicillerine Yansıdığı Şekliyle 18. Yüzyıl Büyük İstanbul‟una Göç”, çev. A. Fethi, 18. Yüzyıl Kadı Sicilleri Işığında Eyüp’te Sosyal Yaşam, İstanbul, 1998.
• Faroqhi, Suraiya, Osmanlı’da Kentler ve Kentliler, çev. Neyyir Kalaycıoğlu, İstanbul, 2000.
• Groot, A. H. De, “Kubrus” EI2 , V, Leiden 1986².; çev. M. A. Erdoğru, “Kıbrıs”, Tarihin İçinden, İstanbul, 2006.
• Jenness, Diamond, The Economics of Cyprus, A Survey to 1914, Montreal, 1962. Jennings, Ronald, C., “Pilgrims View the Women of the Island of Venus”, Balkan Studies, 30, Selanik, 1989.
• Jennings, Ronald, C., “Village Agriculture in Cyprus”, V. Milletlerarası Türkiye Sosyal ve İktisat Tarihi Kongresi Tebliğleri, Ankara, 1990.
• Jennings, Ronald, C., Christians and Mulims in Ottoman Cyprus and The Mediterranean World, 1571-1640, New York, 1993.
• Jennings, Ronald, C., “Maghosha”, EI², çev. M. A. Erdoğru, “Mağosa”, Tarih Yazıları, İstanbul, 2006.
• Jennings, Ronald, C., “Lefkosha”, EI2 , çev. M. A. Erdoğru, “Lefkoşa”, Tarihin İçinden, İstanbul, 2006.
• İnalcık, Halil, “Ottoman Policy and Administration in Cyprus after the Conquest”, Milletlerarası Birinci Kıbrıs Tetkikleri Kongresi (14-19 Nisan 1969), Ankara, 1971.
• Kütükoğlu, Mübahat S., “Osmanlı İktisadî Yapısı” Osmanlı Devleti ve Medeniyeti Tarihi, I, İstanbul, 1994.
• Kütükoğlu, Mübahat S., “Ahidnâme”, DİA, I, İstanbul, 1998.
• Kütükoğlu, Mübahat S., “Ahidnâmeler ve Ticaret Muâhedeleri”, Osmanlı, III, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 1999.
• Luke, Harry, Cyprus under the Turks, Oxford, 1921.
• Mariti, G., Travels in the Island of Cyprus, Translated by C.D. Cobham, Cambridge, 1908.
• Özkul, Ali Efdal, “XVIII. Yüzyılın İlk Yarısında Kıbrıs‟ta Kahve”, 5.
• Uluslararası Kıbrıs Araştırmaları Kongresi, Gazimağusa, 2005.
• Özkul, Ali Efdal, Kıbrıs’ın Sosyo-Ekonomik Tarihi, İstanbul, 2006.
• Özkul, Ali Efdal, “Osmanlı Devleti İdaresinde Kıbrıs Adasında Yün (Yapağı) Üretimi ve Ticareti”, II. Uluslararası Kıbrıs Sempozyumu 21-23 Ekim 2010 Seferihisar-İzmir, Ankara, 2011.
• Özkul, Ali Efdal, “Osmanlı İdaresinde Kıbrıs Adasındaki İngiltere Konsolosluğu ve Faaliyetleri”, Osmanlı Dönemi Akdeniz Dünyası, Ed. H. ÇoruhM.Y. Ertaş ve M.Z. Köse, İstanbul, 2011.
• Öztürk, Mustafa, “Genel Hatlarıyla Osmanlı Para Tarihi”, Türkler, X, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 2002.
• Özveren, Eyüp, Marsilya Ticaret Odası Belgelerinde 19. Yüzyıl Öncesi Kıbrıs”, EMU Journal of Cypriot Studies, 3/1, Gazimağusa, 1997.
• Samani, Hasan, Tanzimat Döneminde Kıbrıs Eyaleti, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora tezi, Ankara, 2006.
• Savaş, Ali İbrahim, “Osmanlı Elçisi Mustafa Hatti Efendi‟nin Sefareti ile İlgili Üç Belge”, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih İncelemeleri Dergisi, Sayı XII, İzmir, 1997.
• Salvator, Louis, Levkosia: The Capital of Cyprus, London Trigraph, 1873.
• Yıldız, Netice, “Kıbrıs‟ta Osmanlı Kültür Mirasına Genel bir Bakış”, Cilt.19, s. 966-993. İçinde: Türkler, ed. Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca.
• Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 21 cilt, 2002.
• Yıldız, Netice, “Osmanlı Kıbrıs Türk Mimari ve Sanatı”, 9. Uluslararası Türk Sanatları Kongresi Bildirileri, 1991, Özel/Kongre, T.C. Kültür Bakanlığı, İstanbul Ankara, 1995, .pp. 521-532.