The Environment and Early Influences Shaping Political Thought of Niyazi Berkes in British Cyprus, 1908-1922

Yıl 2009, Sayı: 37, 65 - 89, 01.12.2009

Şakir Dinçşahin

Öz

Niyazi Berkes was born on 21 September 1908 in Nicosia/Lefkoşa, the capital of Cyprus. Naturally, his intellectual personality began to be shaped by the social and political context on the island as well as the empire which was in the process of imperial change. As a result of the turmoil created by the British rule, the Young Turk Revolution, the First World War, and the Turkish national struggle, the Greek and the Turkish identities for the Orthodox and the Muslim communities, respectively, were constructed. Niyazi Berkes, who was born and raised in this turbulent period, developed the Turkish national identity that laid the foundations of his patriotism among the Muslim community. But in the early years of his long life, the social and political context of Cyprus also planted the seeds of his liberal-mindedness

Anahtar Kelimeler

Niyazi Berkes, Nationalism, National Identity, British Rule, Young Turks, World War I, Turkish National Struggle

The Environment and Early Influences Shaping Political Thought of Niyazi Berkes in British Cyprus, 1908-1922

Öz

Akdeniz’deki Osmanlı adası Kıbrıs’ın Lefkoşa şehrinde dünyaya gelmiştir. Niyazi Berkes’in çocukluk ve yetişme döneminde entelektüel kişiliğini belirgin bir biçimde etkilemiş olan üç temel olgudan bahsedilebilir. Bunlardan birincisi Kıbrıs’taki özgür düşünce ortamı, ikincisi Kıbrıs’taki Müslüman ve Ortodoks cemaatlerin uluslaşma sürecine girmeleriyle beraber ortaya çıkan etnik gerilimdir. Sonuncusu ise Birinci Dünya Savaşı 1914–1918 ile Anadolu’daki bağımsızlık mücadelesinin Kıbrıs’taki MüslümanTürk ahali üzerinde yarattığı travmadır. Bu olgulardan Kıbrıs’taki liberal düşünce ortamı, Niyazi Berkes’in özgürlükçü bir aydın olmasının temellerini atmıştır. Kıbrıs’taki etnik gerilim ise Berkes’in ırkçılık-karşıtı tutumuna zemin hazırlamıştır. Yunanistan’ın büyük güçlerle, özellikle de İngiltere ile işbirliği içinde Anadolu’da ilerlemesi ise Niyazi Berkes’in anti-emperyalist ve vatansever taraflarını hazırlamıştır. Sonuç olarak, bu makalede entelektüel kişiliğinin oluşumunu etkileyen olgular çerçevesinde Niyazi Berkes’in çocukluğu ve yetiştiği ortam ele alınmıştır

Anahtar Kelimeler

Niyazi Berkes, Milliyetçilik, Kimlik Oluşum Süreçleri, İngiliz İdaresi, Jön Türkler, Birinci Dünya Savaşı, Kurtuluş Savaşı