İbn Cüzey’in Bazı Tefsir Eserlerindeki Üslup ve Usûl Sorunlarına Yaklaşımına İlişkin Bir Değerlendirme

Yıl 2018, , 203 - 224, 15.12.2018

Sıddık Baysal

https://doi.org/10.15745/da.472988

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada, İbn Cüzey’in et-Teshil li ‘ulumi’t-tenziladlı eserinin önsöz ve mukaddimeleri, tefsirde üslup ve usûl sorunlarına yaklaşımı açısından incelenmiştir. İbn Cüzey, eserine ilki faydalı konular ve küllȋ kaidelerden; ikincisi Kur’an’da sık geçen lafızların anlamlarının işlendiği bir lügatçeden oluşan iki mukaddime yazmış; böylece takip ettiği usûlü ve üslubu hakkında bilgiler vermiş; girizgâhta ise et-Teshȋl’i, hangi saiklerle yazdığını ve amacını genel ifadelerle açıklamıştır. Bu bağlamda klasik tefsir küllîyatındaki bazı eserleri, bazen isim vererek ama daha çok meçhul kipte eleştirmiş ve bu sorunların nasıl aşılabileceğine dair önerilerde bulunmuştur. Onun bunu yapmaktan kastı, öncelikle tefsirde usûl ve üslubun önemini ortaya koymak; böylelikle akademik anlamda tefsirle ilgilenenlere ve sade okurlara sağlıklı bir perspektif kazandırmak, ardından da okura bu muhtasar eserin nasıl okunacağına ilişkin rehberlik etmektir. Makalenin önemi de buradan kaynaklanmaktadır. Makalede, ilmi şahsiyetinden tefsir mukaddimelerine kıvrılan bir üslupla betimleyici bir dil kullanılmış, sonra da tahlil-tenkit eksenli bir yaklaşımla genel bir değerlendirme yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, İbn Cüzey, et-Teshȋl, üslup, ulȗmu’l-Kur’an, küllȋ kaide

An Evaluatıon of Approach to the Methodology and Style Problems in Ibn Jouzı's Commentary

Öz

In this study, the preface and introduction of Ibn Juzay’s book at-Tasheel li ‘ulȗmi’t-tanzeel, have been examined in terms of his approach to style and methodology problems in commentary.Ibn Juzay, whose first works included useful topics and ashes; wrote two loyalties, a lexicon, later in which the meanings of the words frequently mentioned in the Qur'an were compiled; thus, he gave information about his style and methodology; In introduction of his book, he explained the underlying reasons to write his book at-Tasheel. That his intention to do so, first of all is to reveal the importance of style and methodology in commentary and then to guide the reader on how to be read this concise work. In this context, he suggested some of the works of the classical commentary corpus, sometimes by giving a name, but in a more uncharacterized and criticism of how to overcome these suggestions about the problematic, so that he wanted to give a healthy perspective for those interested in academic commentary and plain readers. The importance of the article is also due here. In the article, a descriptive language is used in a style that is turned from the scientific personality to the conclusions of commentary; then a general evaluation has been made with an analysis-critic-axis approach. As a result, it has been determined that some commentators, especially the general principles regulating the science of commentary relations with other sciences, have some style and procedural errors. 

Anahtar Kelimeler

Commentary, Ibn Juzay, At-Tasheel, Qur’anic Sciences, General Principles

Kaynakça

• Beydȃvȋ, Nȃsıruddȋn Abdullah b. Ömer b. Muhammed (ts.). Envȃru’t-tenzȋl ve esrȃru’t-te’vȋl. Tah. Muhammed Abdurrahman Maraşlı. Beyrut: Dȃru ihyȃi’t-turȃsi’l-Arabȋ. Ebu Hayyȃn el-Endelȗsȋ, Muhammed Yusuf (1993). el-Bahru’l-Muhȋt. Tah. Adil Ahmed Abdulmevcȗd-Ali Muhammed Muavvıd. Beyrut: Dȃru’l-kutubi’l-ilmiye.
• İbn Cüzey el-Kelbȋ, Ebu’l-Kasım Muhammed b. Ahmed (1995). et-Teshilu li ‘ulumi’t-tenzȋl. Tah. Muhammed Salim Haşim. Beyrut: Daru’l-kutubi’l-ilmiye.
• İbn Ferhȗn, Ebu’l-Vefȃ Burhȃnuddȋn İbrȃhȋm b. Ali b. Muhammed (1972). ed-Dibȃcu’l-mezheb fȋ ma‘rifeti a‘yȃni ulemȃi’l-mezheb. Tah. Muhammed el-Ahmedȋ Ebu’n-Nȗr. Dȃru’t-turȃs.
• Hakkı, Muhammed Safȃ Şeyh İbrahim (2004). ‘Ulȗmu’l-Kur’ȃn min hilȃli mukaddimȃti’t-tefȃsȋr. Beyrut: Muessesetu’r-risȃle. Kettȃnȋ, Abdulhay b. Abdulbekir (1982). Fehresu’l-fehȃris ve’l-esbȃt. Tah. İhsan Abbas. Beyrut: Dȃru’l-garbi’l-İslȃmȋ.
• Makkȃrȋ, Ebu’l-Abbas Şihȃbuddȋn Ahmed b. Muhammed et-Tilmisȃnȋ (1968). Nefhu’t-tîb min ğusni’r-ratîb. Thk. İhsan Abbas. Beyrut: Dâru sâdır.
• Mu‘rȃvȋ, Muhammed b. Abdurrahman (2000). el-Mufessirȗne beyne’t-te’vȋli ve’l-isbȃtti fȋ ȃyȃti’s-sıfȃt, Beyrut: Dȃru’l-Kur’an.
• Nesefȋ, Ebu’l-Berekȃt Abdullah b. Ahmed b. Mahmȗd (1998). Medȃriku’t-tenzȋl ve hakȃiku’t-te’vȋl. Tah. Yusuf Ali Bedȋvȋ. Beyrut: Dȃru’l-kelimi’t-tayyib.
• Özel, Ahmet (1999). “İbn el-Cüzeyy”, DİA, İstanbul: C. 12, 406-407.
• Öztürk, Mustafa (2003). “İbn Cüzey’in (742/1340) Tefsirinde Tasavvuf”. Tasavvuf İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi. S. 11, 197-212.
• Taberȋ, Ebu Ca‘fer Muhammed b. Cerȋr (2001). Cȃmi‘u’l-beyȃn an te’vȋli ȃyi’l-Kur’ȃn. Tah. Abdullah b. Abdulmuhsin et-Türkȋ. Kahire: Dȃru’l-hicr.
• Taftazȃnȋ, Sa‘deddȋn Mus‘ȗd b. Ömer (2013). el-Mutavvel şerhu Telhȋsi miftȃhi’l-‘ulȗm. Tah. Abdulhamid Hindȃvȋ. Beyrut: Dȃru’l-kutubi’l-ilmiye.
• Zemahşerȋ, Ebu Kȃsım Mahmȗd b. Ömer (1998). el-Keşşȃf an ğavȃmidi’t-tenzȋl ve ‘uyȗni’l-ekȃvȋl fȋ vucȗhi’t-te’vȋl. Tah. Adil Ahmed Abdulmevcud-Ali Muhammed Muavvıd. Riyad: Mektebetu Abȋkȃn.
• Zuhaylȋ, Muhammed (ts.). Merci‘u’l-ulumi’l-İslȃmiyye: ta‘rȋfuhȃ, tȃrihuhȃ, eimmetuhȃ, ‘ulemȃuhȃ, masadıruhȃ, kutubuhȃ, Dımaşk: Dȃru’l-ma‘rife.