A Critical Perspective on the Reflections of Religious Culture and Moral Knowledge Teachers in the Mainstream Media

Yıl 2019, , 97 - 120, 15.06.2019

Sümeyra Arıcan

https://doi.org/10.15745/da.542068

Öz

The social status of teaching profession has rapidly plummeted in the Turkish society. This study discusses the societal aspect of social status and aims to critically analyse the representations of mainstream media about Religious Culture and Moral Knowledge teachers in Turkey as one of the societal reflections of teachers’ social statues. Although the dimensions of media effect on societal perceptions are not fully located, an indirect effect cannot be ignored. The study’s methodology, T. A. van Dijk’s critical discourse analysis is recruited for its comprehensive interpretation opportunities alongside with the thematic analysis, which is recruited to categorise the themes due to the ten-year duration chosen to analyse the news on the media. The examined examples of news are categorised into three themes as positive individual representations, negative individual representations and professional representations. Reflections of reactive news, which is a sub-category for individual negative representations, are found to be the section where the ideological stances/worldviews mostly are detected. Teachers’ educational actions/expressions within the classroom or actions/expressions outside school are determined to be included in the news in a way to create public discussion and moral panic. The hidden intentions and purposes behind these choices are open to discussion. The study recruits thematic analysis and Van Dijk’s critical discourse analysis for analysis purposes. It is found that the majority of news is negative examples and represented with the striking headlines. Within the ten years duration explored, a transformation has been identified in both the cases, which are the sources of the news and how they are presented in the newspapers. As a conclusion, it is argued that the Turkish media should adopt a more positive and realistic attitude towards reflecting teachers’ social representation.

Anahtar Kelimeler

Media, Religious Culture and Moral Knowledge Teacher, Teacher News, News Analysis, Critical Discourse Analysis

Ana Akım Medyada Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerine Dair Yansımalara Eleştirel Bir Bakış

Öz

Toplumumuzda öğretmenlik mesleğinin sosyal statüsü son yıllarda hızla düşmektedir. Sosyal statünün toplumsal boyutunun gündeme alındığı bu çalışmada, öğretmenlerin sosyal statülerinin toplumsal görünürlük yansımalarından biri olarak ana akım medyadaki sunumlarını, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenleri örnekleminde eleştirel bir incelemeye tabi tutmak amaçlanmaktadır. Araştırmada yöntem olarak; eleştirel söylem çalışması ve tematik veri analizi kullanılmıştır. İncelenen haber örnekleri olumlu bireysel sunumlar, olumsuz bireysel sunumlar ve mesleki sunumlar olarak temalandırılmıştır. Haberlerin yüksek düzeyde olumsuz örneklerden oluştuğu ve çarpıcı başlıklarla sunuldukları tespit edilmiştir. Gazetelerin ideolojik duruşlarının en çok hissedildiği tepkisel haberler kategorisinde öğretmenlerin sınıf ortamında gerçekleştirdiği eğitimsel faaliyetler ya da okul dışındaki eylemlerinin kamusal tartışma ve ahlaki panik oluşturmaya yol açacak bir tavırla haberlere konu edildiği tespit edilmiştir. İncelenen on yıllık süreçte hem haberlerin kaynağını oluşturan vakalarda hem de gazetelerin sunum biçimlerinde bir değişim yaşandığı görülmüştür. Yazılı basının öğretmenlerin sosyal görünürlüğünü yansıtma noktasında daha pozitif bir tutum benimsemesi gerektiğine dikkat çekilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Medya, DKAB Öğretmenleri, Öğretmen Haberleri, Haber Çözümlemesi, Eleştirel Söylem Çözümlemesi

Kaynakça

• Althusser, L. (2017). İdeoloji ve devletin ideolojik aygıtları. İstanbul: İthaki.
• Arkanoç, S. (2014). Psikolojide söz ve anlam analizi. İstanbul: Ayrıntı yayınları.
• Chandler, D. ve Munday, R. (2018). Medya ve iletişim sözlüğü. İstanbul: İletişim.
• Dedeoğlu, G. (2013). Medya ve iletişim çalışmalarında Teun A. van Dijk’ın yaklaşımı bağlamında eleştirel söylem çözümlemesi ve söylem olarak haberin çözümlenmesi. Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 3(1).
• Diler, R. (2011). Din kültürü ve ahlak bilgisi dersleriyle ilgili gazetelerdeki tartışmaların değerlendirilmesi (2003-2006) (Yayımlanmamış doktora tezi). Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• Dolton, P., Marcenaro, O., De Vries R., Po-Wen S. (2018). Global teacher status index 2018. Varkey Foundation. Erişim: 13.03.2019. https://www.varkeyfoundation.org/media/4867/gts-index-13-11-2018.pdf
• Eğitim-Bir-Sen (2012). Türkiye ve dünyada öğretmenlik: Retorik ve pratik. Ankara: Eğitimciler Birliği Sendikası.
• Güneş, A. (2017). Cinsel istismar olgusu ve mahremiyet eğitimi. İnsan & Toplum, 7(2), 45-70.
• Güngör, N. (2018). İletişim kuramlar yaklaşımlar. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Hayes, R. ve Grossman, D. (2010). Bilim insanının medya rehberi. Ankara: Tübitak Yayınları.
• Herman, E. S., ve Chomsky, N. (2017). Rızanın imalatı kitle medyasının ekonomi politiği. İstanbul: bgst.
• Işık, M. (2005). Medya ve demokrasi paradoksu: Medya yoluyla demokrasinin tehdit edilmesi. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 3(4), 114-121.
• Karaduman, S. (2017). Eleştirel söylem çözümlemesinin eleştirel haber araştırmalarına katkısı ve sunduğu perspektif. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 4(2), 31-46.
• Keane, J. (2015). Medya ve demokrasi. İstanbul: Ayrıntı.
• Laughey, D. (2010). Medya çalışmaları teoriler ve yaklaşımlar. İstanbul: Kalkedon.
• Maigret, E. (2016). Medyada iletişim sosyolojisi. İstanbul: İletişim.
• OECD (2018). “Turkey”, Education at a Glance 2018: OECD Indicators içinde. Paris: OECD Publishing. DOI: https://doi.org/10.1787/eag-2018-69-en Erişim: 13.03.2019.
• Said, E. (2017). Medyada islam. İstanbul: Metis.
• Sönmez E., Cemaloğlu, N. (2017). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Mesleki İmaj Algısı İle Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 (4), 2117-2141.
• TEDMEM. (2014). Öğretmen gözüyle öğretmenlik mesleği. http://portal.ted.org.tr/yayinlar/ogretmen_gozuyle_ogretmenlik_meslegi.pdf erişim: 13.03.2019.
• Türk, G. D. (2013). Demokrasinin Dördüncü Kuvveti Yeni Medya Teknolojileri. XVIII. Türkiye’de İnternet Konferansı, İNETD.
• Ulutaş, P. (2017). Öğretmenlerin bakış açısından öğretmenlik mesleğinin toplumsal statüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mersin Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
• Ünsal, S. (2015). Öğretmenlerin Mesleki İmajlarına İlişkin Görüşleri ve Mesleki İmaja Etki Eden Faktörler (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
• Ünsal, S. (2018). Türkiye’de Öğretmenlik Mesleğinin Statüsüne İlişkin Bir Pareto Analizi. Sakarya University Journal of Education, 8(2), 111-130.
• Van Dijk, Teun A. (1988). News as discourse. Hillsdale: Lawrence Erlbaum Associates. http://www.discourses.org/OldBooks/Teun%20A%20van%20Dijk%20-%20News%20as%20Discourse.pdf erişim: 16.11.2018.
• Van Dijk, T.A. (1991). The interdisciplinary study of news as discourse. K. Bruhn-Jensen ve N. Jankowksi (Ed.), Handbook of Qualitative Methods in Mass Communication Research (s. 108-120) içinde. London: Routledge.
• http://www.discourses.org/OldArticles/The%20interdisciplinary%20study%20of%20news%20as%20discourse.pdf erişim: 17.11.2018.
• Van Dijk, T.A. (2011). Discourse and ideology. Teun A.van Dijk (Ed.), Discourse Studies. A Multidisplinary Introduction (s. 379-407) içinde. London: Sage. http://www.discourses.org/OldArticles/Discourse%20and%20Ideology.pdf erişim: 16.11.2018.
• Van Dijk, T.A. (2016). Sociocognitive Discourse Studies. John Richardson ve John Flowerdew (Ed.), Handbook of Discourse Analysis içinde. London: Routledge. http://www.discourses.org/OldArticles/Sociocognitive%20Discourse%20Studies.pdf erişim: 17.11.2018.
• Yenen, İ. (2012). Yazılı basında “din adamı” kimliğinin temsili. Turkish Studies, 7(2), 1161-1181.
• Yıldız, F. (2018). Ölümcül “Mavi Balina” Oyununun Basında Temsiline Dair Eleştirel Bir Değerlendirme. Erciyes İletişim Dergisi, 5(4), 557-570.
• Yıldız, S. ve Sümer, H. (2010). Medya ve Ahlaki Panik. Erciyes İletişim Dergisi, 1(3).
• Yurdakul, S., Gür, B.S., Çelik, Z. ve Kurt, T. (2016). Öğretmenlik mesleği ve mesleğin statüsü. Ankara: Eğitim-Bir-Sen Stratejik Araştırmalar Merkezi.