MİRYAM PEYGAMBERİN KİMLİĞİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2020, Cilt: 23 Sayı: 59, 467 - 492, 15.12.2020

Tolga Savaş Altınel

https://doi.org/10.15745/da.810337

Öz

Geleneksel bir bakış açısıyla İsrailoğullarının Tevrat’taki ilk kadın peygamberi olan Miryam, Harun ve Musa’nın kız kardeşi olup Mısır’dan çıkışın önemli figürlerinden biridir. Ancak eleştirel ve farklı bakış açısından Miryam ile ilgili kutsal kitap ve midraşlardaki anlatılara bakıldığında onun üç farklı portreye sahip olduğu görülmektedir. İlk portre, sepet içinde suya bırakılan Musa’yı uzaktan seyreden ve ismi belirtilmeyen abladır. İkinci tasvirde o, Mısır’dan çıkış esnasında Harun’un kız kardeşi peygamber Miryam olarak betimlenmektedir. Bu tasvir daha yakından incelendiğinde Mısır’dan çıkışta dilinde ezgisi, elinde tefi ile dans ederek İsrailoğullarına liderlik eden Miryam’ın, peygamber olmaktan ziyade Mısır’dan izler taşıyan rahibe olmaya daha yakın durduğu görülmektedir. Nitekim Miryam’ı bir rahibe olarak görmek Cüzzamlı Miryam kıssasını daha anlaşılır kıldığı gibi onun fiziki kusurla cezalandırılması Mısır’daki bir rahibenin görevden uzaklaştırılmasıyla uyumluluk arz etmektedir. Rabbani literatür başta olmak üzere Yahudi geleneğinin Miryam algısı ise ona üçüncü bir portre kazandırmaktadır. Midraş literatürün Miryam portresi, ölümünden hemen önce Tevrat’ın ondan aldığı saygınlığı iade çerçevesinde olup, onu diğer önemli anneler arasında görmek üzerine kuruludur.

Anahtar Kelimeler

Miryam, Kadın Peygamber, Rahibelik, Deniz Ezgisi, Antik Mısır

An Evaluation of the Identity of Prophet Miryam

Öz

From a traditional point of view, Miryam, the first female prophet of the Israelites, is the sister of Aaron and Moses and one of the important figures of Exodus. However, from a critical and different point of view, when we study on the narratives in Tanakh and Midrash, it is seen that she has three different portraits. The first portrait is the unnamed sister who watched Moses, who was left into water in a basket, from afar. In the second depiction, she is depicted as Aaron's sister, the prophet Miryam, during Exodus. When this depiction
is examined profoundly, Miryam, who leaded the Israelites by dancing with her tune in her language and with her tambourine, stood closer to being a nun with traces from Egypt rather than being a prophet. As a matter of fact, seeing Miryam as a nun has made the story of Miryam the leper understandable, and her punishment for physical defect is compatible with the dismissal of a nun in Egypt. The Miryam perception of the Jewish tradition, especially in the Rabbinic literature, has given her him a third portrait. The portrait of Miryam in the Midrashic literature is within the framework of the return of the dignity that the Torah received from her just before her death and is based on seeing her among other important mothers.

Anahtar Kelimeler

Miryam, Prophetess, Priestess, Song of Sea, Ancient Egypt

Kaynakça

• Ackerman, S. (2002). “Why is Miriam also among the prophets ? (And is Zipporah among the priests) ”. JBL. 121(1) : 47-80.
• Ackerman, S. (2012). “Mirrors, Drums, And Trees ”. Supplements to Vetus Testamentum Volume 148 (Chief Ed. Christl M. Maier), Congress Volume Helsinki 2010. Ed. Martti Nissinen Leiden • Boston. 537-567.
• Adam, H. (1996). “Nübüvvete Dair İki Mesele: Nebi ile Rasul Arasındaki Fark ve Kadının Peygamberliği”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 1 : 57-105.
• Adelman, R. (2018). “A Copper Laver Made from Women’s Mirrors”. The Torah-com. https://www.thetorah.com/article/a-copper-laver-made-from-womens-mirrors. (Erişim Tarihi: 12.09.2020).
• Ardoğan, R. (2012). “Kelamcılara Göre Nübüvvette Erkeklik Şartı”. Kahraman Maraş Sütçü İmam Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 10 (19) : 4.
• Altınel, T. S. & Demirci, K. (2017). “Erken Dönem İsrailoğulları Tarihinde Rahipliğin Gelişim Sürecine Alternatif Bir Bakış”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 58 (2) : 31-61.
• Rabbi Epstein (Ed.) (1978). Babil Talmudu. London: The Soncino Press.
• Band, Z. (1971). Wörterbuch Der Aegyptischen Sprache. Berlin: Akademie Verlag.
• Brooten, B. J. (2020). “Women as Priests”. Women Leaders in the Ancient Synagogue. Proevidence: Brown Judaic Studies.
• Boeckler, A. M. (2012). “Miriam’s Cup: The Story of a New Ritual”. European Judaism. 45 (2) : 147–163.
• Brooke, G. J. (1994). “Power to the Powerless, A Long-Lost Song of Miriam”. Biblical Archaeology Review. 20(3) : 62–65.
• Brown, C. G. (2010). Dancing for Hathor, Women in Ancient Egypt. London: Continuum.
• Budge, E. A. W. (1920). An Egyptian Hieroglyphic Dictionary. Londra: John Murray. C I.
• Burns, R. J. (1980). Has The Lord Indeed Spoken Only Through Moses?: A Study of the Biblical Portrait of Miriam. Marquette University. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Wisconsin.
• Cohen, J. M. (2005). “Hatandamim- The Bridegroom of Blood”. Jewish Bible Quarterly. 33(2) : 120-126.
• Crawford, S. W. (2003). “Traditions about Miriam in the Qumran Scrolls”. Studies In Jewish Civizilation, volume 14: Women And Judaısm. Ed. L. J. Greenspoon, R. A. Simkins, and J. A. Cahan. Omaha: Creighton University Press.
• Cross, F. M. & Freedman, D.N. (1955). “The Song of Miriam”. Journal of Near Eastern Studies. 14 (4): 237-250.
• Dickerman, L. (1894). “The Condition of Woman in Ancient Egypt”. Journal of the American Geographical Society of New York. 26 (1) : 494-527.
• Dufuor, S.S. (2009). “Variants in the Samaritan Pentateuch of the Hebrew Bible as Compared to :1. the Masoretic Text”. Senior Honors Theses and Projets, 247.
• Fleming, D. E. (1993) “The Etymological Origins of the Hebrew nābîʾ: The One Who Invokes God”. The Catholic Biblical Quarterly. 55 (2) : 217-224.
• Friedman, R.E. (2005). Kitabı Mukaddes’i Kim Yazdı?. Çev. M. Tarakçı. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Foster, J. L. (Çev.). (1995). Hymns, Prayers, and Songs An Anthology of Ancient Egyptian Lyric Poetry. Ed. S. Tower Hollis. Atlanta, Georgia: Scholars Press.
• Gafney,W. (2018). Daughters of Miriam, Women Prophets in Ancient Israel. Minneapolis: Fortress Press.
• Geiger, A. (1898). Judaism and Islam. Çev. F. M. Young. Vepery: M.D.C.S.P.C.K. Press.
• Gosline, S. L. (1996). “Female Priests: A Sacerdotal Precedent from Ancient Egypt”. Journal of Feminist Studies in Religion. 12 (1) : 25-39.
• Gürkan, S. L. (2018) “Yahudi Geleneğinde Vahiy ve Peygamberlik”. Vahiy ve Peygamberlik. Ed. Yusuf Şevki Yavuz. İstanbul: 29 Mayıs Üniversitesi Kur'an Araştırmaları Merkezi Yayınları. 41-76.
• Hirsch, E. G., Bacher,W. & Lauterbach, J.Z. (1960). “Samuel”. Jewish Encylopedia. C.XI. New York: KTAV Publishing House.
• Hymes, D. C. (1998). “Numbers 12: Of Priests, Prophets, or “None of the Above”. Annual of the Japanese Biblical Instute. 24:3-32.
• İbn Hazm. (2017). El-Fasl Fi’l-Milel ve’l-Ehvâ’ ve’n-Nihal. Çev: H. İ. Bulut. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu. III. 644-652.
• Ibn Meymun (2019). Delaletu’l-Hairin. Çev. O. Bayder ve Ö. Akdağ. Kayseri: Kimlik Yayınları.
• İnci, S. (2002). Eski Ahit’te Peygamberlere İsnat Edilen Ahlâkî Zaaflar-Günahlar ve İslâm’da Peygamberlik Anlayışı (Kısa Bir Karşılaştırma). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Jastrow, M. (1903). Dictionary of Targumim, Talmud and Midrashic Literature. Leipzing: W.Drugulin, Oriental Printer.
• Josephus, F. (1970). Antiquities of the Jews. Çev. W. Whiston. Michigan: Kregel Publications.
• Jacobs, J. & Friedmann, H. G. (1906). “Tabernacles, Feast of”. Jewish Encylopedia. XI: 656-662.
• Meir, T. (2009). “Miriam: Midrash and Aggadah”. Jewish Women: A Comprehensive Historical Encyclopedia. https://jwa.org/encyclopedia/article/miriam-midrash-and-aggadah (Erişim Tarihi: 12.09.2020).
• Meral, Y. (2015) “Hz. Musa'nın Mısır Hayatına Dair Değerlendirmeler”. Din ve Toplum. 4 (3):32-43.
• Meral, Y. (2016) “Ey İman Edenler! Siz de Mûsâ’ya Eziyet Edenler Gibi Olmayın! (33/el-Ahzâb:69)”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 57 (2) : 47-67
• Meral, Y. (2018). "Yahudi Kutsal Metin Geleneğinde Tevrat'ın Bâtınî Yorumu". Kur'an'ın Bâtınî ve İşârî Yorumu. Ed. M. Öztürk. İstanbul: Kuramer Yayınları.
• Meyers, C. (2005). Exodus. New York: Cambridge University Press.
• Meyers, C. (2020). “Miriam’s Song of the Sea: A Women’s Victory Performance”. The Torah- com. https://www.thetorah.com/article/miriams-song-of-the-sea-a-womens-victory-performance (Erişim Tarihi:12.09.2020).
• Özkaldı M. S. (2020). Tanah'ın Neviim ve Ketuvim Bölümü Kitaplarının Kanonizasyonu, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
• Pimpinella, D. (2006). “Miriam in Numbers 12”. Concept 29. https://concept.journals.villanova.edu/article/view/274.
• Richardson, P. (2004). Building Jewish in The Roman East. Waco: Baylor University Press.
• Reynolds, C. B. (1935). “Isaiah's Wife”. The Journal of Theological Studies. 36(142) : 182-185.
• Schwartz, B. J. (2014). “The Song at the Sea: What Does It Celebrate? ”. The Torah- com . https://www.thetorah.com/article/the-song-at-the-sea-what-does-it-celebrate (Erişim Tarihi: 10.08.2020).
• Sipahioğlu, M. (2020). Antik Mısır’da Rahip Sınıfı. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Steinmetz, D. (1988). “A Portrait of Miriam in Rabbinic Midrash”. Prooftext 8 (1) : 35-65.
• Sperling, S. D. (1999-200). “Miriam, Aaron and Moses: Sibling Rivalry”. Hebrew Union College Annual .70/71.
• Tekçam, G. (2017). “Eski Mısır Uygarlığında Müzik ve Müzik Enstrümanları”. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 12:155-170.
• Van Seters, J. (1999). The Pentateuch, A Social-Science Commentary. London: Sheffieled Academic Press.
• Yoreh, T. (2014). “Noah’s Four Sons”. The Torah-com. https://www.thetorah.com/article/noahs-four-sons. (Erişim Tarihi: 12.08.2020).
• Zierler, W. (2014). “Re-Encountering Miriam”. The Torah -com. https://www.thetorah.com/article/re-encountering-miriam (Erişim Tarihi: 13.09.2020).