The Way of Truth and Principles of Logic in Parmenides

Yıl 2022, Cilt: 25 Sayı: 62, 9 - 32, 15.06.2022

Ali Çetin

https://doi.org/10.15745/da.1099196

Cited By: 1

Öz

In the process that followed the evolution of ancient Greek thought from mythology to a systematic philosophy, Parmenides, the founder of the Elea school, built up his thoughts with theses that were the exact opposite of his time and perhaps common sense in general. His famous poem On Nature, in the light of the logical principles, inferences, and analyses it contains, has profoundly influenced both epistemologies in terms of structure and possibility, and ontologies within the framework of time, space, and movement. In the mentioned period, the logical internal consistency of Parmenides and his followers, and the rational level in their arguments shaped the ancient period. The role he played especially in natural philosophy and metaphysics is undeniable. However, the ambiguities in the context of the theses and their interpretations of his poem, the only work that has been quoted, have not been resolved until today. The dimensions of this mystery are not only related to classical thought. Ontologies related to physics approaches, theoretical and institutional beliefs about them, and various cosmogony and language understandings can be related to Parmenides in some way. It is also possible to find in Parmenides's early forms some of the contents that form the basis of the philosophy of logic and has metaphysical roots constructed by Aristotle in the ancient period and for which he gained a well-deserved reputation. In addition to the deductive approach, especially the law of contradiction, the principle of identity, the law of excluded third, and the principles of sufficient reason are the most important concepts among those mentioned. These principles, which are not directly formulated, have been used in the context of Parmenides’ arguments about knowledge, existence, and related concepts. In our study, by touching on the significant points of the poem written by Parmenides, we will try to examine the conceptual uses and logical structures of the principles we have expressed and follow the traces of the process in question, and examine its effects. The main reason for this effort is that the content presented by Parmenides continues to be discussed today, maintained its influence in many areas mentioned above, and is an important cornerstone in the development of philosophy.

Anahtar Kelimeler

Philosophy, Logic, Principles of Logic, Way of Truth, Parmenides

Parmenides’te Hakikat Yolu ve Mantık İlkeleri

Öz

Antik Yunan düşüncesinin mitolojiden ayrılıp sistematik bir düşünceye evrilmesini izleyen süreçte Elea Okulu’nun kurucusu Parmenides, zamanının ve belki de genel olarak sağduyunun tam karşıtı tezlerle düşüncelerini biçimlendirmiştir. Onun ünlü şiiri Doğa Üzerine (Peri physeōs/Περὶ Φύσεως), içerdiği mantıksal ilke, çıkarım, çözümlemeler ışığında, yapı ve imkânı bağlamında bilgi; zaman, mekân, hareket gibi nitelikler çerçevesinde de varlık felsefelerini derinden etkilemiştir. Söz konusu dönemde Parmenides’in ve takipçilerinin mantıksal iç tutarlılığı, savlarındaki rasyonel düzey, Antik Yunan felsefesini biçimlendirmiştir. Onun özellikle doğa felsefesinde ve metafizikte oynadığı rol yadsınamaz. Bununla birlikte aktarılan tek eseri olan şiiri hakkında, ortaya konulan tezler ve bunların yorumları bağlamında belirsizlikler günümüze kadar giderilememiştir. Bu gizemin boyutları, salt klasik düşünce ile ilgili de değildir. Fizik yaklaşımlarına bağlı varlık felsefeleri, bunlara dair kuramsal ve kurumsal inançlar, çeşitli kozmogoni ve dil anlayışları, bir şekilde Parmenides’le ilişkilendirilebilir. Aristoteles’in kurguladığı ve bu nedenle haklı bir şöhreti elde ettiği mantık felsefesinin temellerini oluşturan ve metafizik kökenleri de bulunan bazı içeriklerin erken biçimlerini de Parmenides’te bulmak mümkündür. Dedüktif (deductive/tümdengelimsel) yaklaşımın yanında özellikle özdeşlik, çelişmezlik, üçüncü hâlin imkânsızlığı ve yeter sebep ilkeleri, dile getirilenler arasında en önemli kavramlardır. Doğrudan formüle edilmeyen söz konusu ilkeler, Parmenides’in bilgi, varlık ve ilintili kavramlar hakkında ortaya koyduğu savlar bağlamında kullanılmıştır. Çalışmamızda, Parmenides’in kaleme aldığı şiirin önemli noktalarına değinerek, dile getirdiğimiz ilkelerin kavramsal boyutta kullanım biçimini, mantıksal yapılarını incelemeye, söz konusu sürecin izlerini takip etmeye ve etkilerini irdelemeye çalışacağız. Bu gayretin temel nedeni; Parmenides’in ortaya koyduğu içeriğin, günümüzde de tartışılmaya devam edilmesi, yukarıda dile getirdiğimiz pek çok alanda etkisini sürdürmesi, felsefenin gelişiminde önemli bir köşe taşı olmasıdır.

Anahtar Kelimeler

Felsefe, Mantık, Mantık İlekeleri, Hakikat Yolu, Parmenides

Kaynakça

• Aristoteles. Metafizik. çev. Ahmet Arslan. İstanbul: Sosyal Yayınları, 1996.
• Arslan, Ahmet. İlkçağ Felsefe Tarihi. 5 Cilt. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2013.
• Barnes, Jonathan. The Presocratic Philosophers. London: Routledge, 2013.
• Cevizci, Ahmet. Felsefe Tarihi. İstanbul: Say Yayınları, 2012.
• Coxon, A. H. The Fragments of Parmenides. Us: Parmenides Publishing, 2009.
• Curd, Paricia. The Legacy of Parmenides. Las Vegas: Parmenides Publisshing, 2004.
• Gallop, David. Parmenides of Elea: Fragments. Toronto: University of Toronto Press, 2013.
• Henn, J. Martin. Parmenides of Elea. London: Preager, 2003.
• Kahn, H. Charles.“The Thesis of Parmenides”. The Review of Metaphysics. 4/22 (Jun. 1969), 700-724.
• Palmer. John. Parmenides and Presocratic Philosophy. Oxford: Oxford University Press, 2009.
• Parmenides. Fragmanlar. çev. Kaan H. Ökten. İstanbul: Alfa Yayınları, 2019.
• Platon. Pahaedrus. Plato Complate Works. Ed. John M. Cooper. Trans. Alexander Nehamas and Paul Woodruff. Hackett Publishing, Indiana Polis, 1997a.
• Platon. Parmenides. Plato Complate Works. Ed. John M. Cooper. Trans. Mary Louise Gill and Paul Ryan. Hackett Publishing, Indiana Polis, 1997b.
• Platon. Republic. Plato Complate Works. Ed. John M. Cooper. Trans. G.M.A. Grube, rev. C.D.C. Reeve. Hackett Publishing, Indiana Polis, 1997c.
• Platon. Sophist. Plato Complate Works. Ed. John M. Cooper. Trans. Nicholas P. White. Hackett Publishing, Indiana Polis, 1997d.
• Popper, R. Carl. The World of Parmenides. Ed. Arne F. Petersen. London: Routledge, 1998.
• Wedin, V. Michael. Parmenides’ Grand Deduction. Oxford: Oxford University Press, 2014.