EBÛ TÂHİR ES-SİLEFÎ VE HADİS İLMİNDEKİ YERİ (Ö. 576/1180)

Yıl 2018, Cilt: 18 Sayı: 2, 333 - 369, 27.09.2018

Muhammed Akdoğan

Öz

Ebû Tâhir es-Silefî, hadis ilminde İsfahan’da yetişen en önemli şahsiyetlerdendir. O, döneminin meşhur hocalarından eğitim almasının yanısıra, hocası Hâfız Muhammed b. Tâhir el-Makdisî (ö. 507/1113), Ebû Sa’d es-Sem’ânî (ö. 562/1167), Yahyâ b. Sa’dûn el-Kurtubî (ö. 567/1172), İbn Hayr el-İşbîlî (ö. 575/1179), Meyyânişî (ö. 581/1185), Ebû Muhammed Abdülkâdir b. Abdullah er-Ruhâvî (ö. 612/1215), Necmeddîn-i Kübrâ (ö. 618/1221) gibi önemli ilim ve fikir adamlarının yetişmesine katkı sağlamıştır. İsfahan’ın yanında Bağdâd, Vâsıt, Rey, İskederiyye, Kûfe, Dımaşk, Nihâvend gibi daha pek çok İslam beldesine giderek önemli bir birikim elde eden Silefî, özellikle hadis, fıkıh ve kıraat iliminde isminden söz ettirmiş ve pek çok kıymetli eserler yazmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ebû Tâhir es-Silefî, İsfahan, Hadisçilik

Kaynakça

• Abdullah Aydınlı, “Mevkuf, Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), c. XXIX, s. 437-8.
• Abdülkerim Özaydın, “Berkyaruk”, Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), c.V, s. 514-6.
• Ahmet Güner, “Hâfız-Lidînillâh”, Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), c. XV, s. 109.
• Babanzade Bağdâdlı İsmâîl Paşa (ö. 1338/1920), Hediyyetü’l-ârifîn esmâi’l-müellifîn ve âsâru’l-musannifîn, Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, trs.
• Claude Gilliot, “al-Silafi”, Encyyclopedia of İslam (New Edition), c. IX, s. 607.
• Dübeysî, Ebû Abdullah Muhammed b. Saîd b. Yahyâ (ö. 637/1239), Zeylu Târîhi Medîne-ti’s-Selâm, Beşşâr Avvâd Ma’rûf (tahk), Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, Beyrût 2006/1427.
• Ebû Şâme el-Makdisî, Ebu’l-Kâsım Şehâbeddîn Abdurrahmân, Kitâbu’r-Ravzateyn fî Ahbâri’d-devleteyn, İbrâhîm Şemsuddî (tahk), Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrût 2002/1422.
• Ebû Tâhir Ahmed b. Muhammed es-Silefî (ö. 576/1180), Mu’cemu’s-Sefer, Abdullah el-Bârûdî (tahk), Dâru’l-Fikr, Beyrût 1993/1414.
• __________, et-Tuyûriyyât, Desmân Yahyâ el-Meâlî ve Abbâs Sahr el-Hasan (tahk.), Advâu’s-Selef, Riyâd 2004/1425.
• ___________, Meşyehatü Ebî Abdullah er-Râzî, Hâtim b. Ârif el-Avfî (haz.), Dâru’l-Hicre, Riyâd 1994/1415.
• __________, el-İrşâd fî ma’rifeti ulemâi’l-hadîs, Muhammed Saîd İmrân İdrîs (tahk.), Mektebe-tü’r-Rüşd, Riyâd trs.
• ___________, el-Erbaûne’l-büldâniyye, Abdullah Râbih (tahk.), Mektebetü Dâri’l-Beyrûtî, Dımaşk 1992/1412.
• ___________, Sualâtu’l-Hâfız es-Silefî, Meta’ et-Tarâbîşî (tahk.), Dâru’l-Fikr, Dımaşk 1983/1403.
• ___________, Şartü’l-kırâe ale’ş-şüyûh, Ebû Ubeyde Muhammed b. Ferîd Zeryuh (tahk.), Dârü’t-Tevhîd, Riyâd 2008/1429.
• Ebu’l-Kâsım Abdülkerîm b. Muhammed b. Abdülkerîm er-Râfiî el-Kazvînî (ö. 623/1226), et-Tedvîn fî ahbâri Kazvîn, Azîzullah el-Atâridî (tahk.), Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrût 1987/1408.
• Elif Yücel, “Hafız Ebû Tâhir es-Silefî ve Hadis Kültüründeki Yeri” yüksek lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2008.
• Emin Aşıkkutlu, “Tahvîl”, Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), c. XXXIX, s. 440.
• Erdinç Ahatlı, “Tahdîs”, Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), c. XXXIX, s. 391-2.
• Eymen Fuâd Seyyid, “Fâtımîler”, Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), c. XII, s. 232.
• _________, “İskenderiye”, Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), c. XXII, s. 575.
• Faruk Sümer, “Selçuklular”, Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), c. XXXVI, s. 365-71, 387.
• Hasan Abdülhamîd Sâlih, Hâfız Ebû Tâhir es-Silefî, el-Mektebetü’l-İslâmî, Beyrût trs.
• İbn Asâkir, Ebu’l-Kâsım Sikatüddîn Alî b. Hasan b. Hibetullah (ö. 571/1176), Târîhu Medîneti Dımaşk, Muhibbüddin Ebi Said Ömer b. Garame el-Amri (tahk.), Dârü'l-Fikr, Beyrût 1997.
• İbn Hacer, Ebu’l-Fazl Şihâbüddîn Ahmed b. Alî el-Askalânî (ö. 852/1449), el-Mu’cemu’l-müfehres ev tecrîdu esânîdi’l-kütübi’l-meşhûra ve’l-eczâi’l-mensûra, Muhammed Şekkûr Mahmûd el-Meyâdînî (tahk.), Müessesetü’r-Risâle, Beyrût 1998-1418.
• İbn Hallikân, Ebu’l-Abbâs Şemseddîn Ahmed b. Muhammed (ö. 681/1282), Vefayatu’l-a’yân ve enbâu ebnâi’z-zamân, İhsân Abbâs (tahk.), Dâru Sâdır, Beyrût 1978/1398.
• İbn Kunfüz, Ebu’l-Abbâs Ahmed b. Hasen b. Alî el-Kunstantînî (ö. 810/1407), el-Vefeyât, Dâru’l-Âfâki’l-Cedîde, Beyrût 1983/1403.
• İbn Nâsıruddîn, Ebû Bekr Muhammed b. Abdullah (ö. 842/1438), Tavzîhu’l-müştebih fî esmâi’r-ruvât, Muhammed Naîm el-Araksûsî (tahk.) Müessesetü’r-Risâle, Beyrût 1993/1414.
• İbn Nukta, Ebû Bekr Muînuddîn Muhammed b. Abdülganî b. Ebî Bekr el-Bağdâdî (ö. 629/1232), Tekmiletü’l-ikmâl, Abdulkayyûm Abdurabinnebî (tahk.) Câmiatu Ümmi’l-Kurâ, Mekke 1991.
• _________, Kitâbu’t-Takyîd li ma’rifeti’r-Ruvât ve’s-sünen ve’l-mesânîd, Vizâretu’l-Meârif ve Şuûni’s-Sekafiyye, Hindistan 1983/1403.
• İbn Tağrîberdî, Ebu’l-Mehâsin Cemâleddîn Yûsuf b. Tağrîberdî (ö. 874/1469), en-Nücûmu’z-zâhire fî mulûki Mısır ve’l-Kâhire, Muhammed Hüseyn Şemsüddin (tahk.), Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrût 1992/1413.
• İbnü’l-Cezerî, Ebu’l-Hayr, Şemsuddîn Muhammed b. Muhammed (ö. 833/1429), Gâyetu’n-nihâye fî tabakâti’l-kurrâ, Gotthelf Bergstraesser (haz.), Dâru’l-Kütübi’l-İslâmiyye, Beyrût 2008.
• İbnü’l-İmâd, Ebu’l-Felah Abdülhay b. Ahmed b. Muhammed (ö. 1089/1679) Şezerâtu’z-zeheb fî ahbâri men zeheb, Abdülkâdir el-Arnâût ve Mahmûd el-Arnâût (tahk.) Dâru İbn Kesîr, Beyrût 1986.
• İsmail L. Çakan, “Cezm”, Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), c. VII, s. 513.
• İzzeddîn İbnü’l-Esîr, Ebu’l-Hasan Alî b. Muhammed b. Abdülkerîm (ö. 630/1233), el-Kâmil fi’t-târîh, Ebu’l-Fidâ Abdullah el-Kâdî (tahk.), Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrût 1987/1407.
• Kettânî, Abdülhay b. Abdülkebîr (ö. 1382/1962), Fihrisü’l-fehâris, İhsân Abbâs (haz.) Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, Beyrût 1982/1402.
• Mehmet Efendioğlu, “Silefî”, Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), c. XXXVII, s. 198-200.
• Muhammed Akdoğan, Kıvâmu’s-Sünne et-Teymî ve Hadis İlmindeki Yeri (ö. 535/1141), İslâmî Araştırmalar, 2 (2017): s. 185-6.
• Muhammed Mahmûd Zeytûn, el-Hâfız es-Silefî eşheru ulemâi’z-zamân, (İskenderiyye, Müessesetu Şebâbi’l-Câmia, trs.
• Murat Öztürk, “Zâfir-Biemrillâh”, Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), c. XXXXIV, s. 69-70.
• Mustafa Sinanoğlu, “Muattıla”, Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), c. XXX, s. 330-1.
• Osman G. Özgüdenli, “İsfahan”, Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), XXII, 497-504.
• Salahattin Polat, “Mürsel”, Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), c. XXXII, s. 52-4.
• Sem’ânî, Ebû Sa’d Abdülkerim b. Muhammed b. Mansûr el-Mervezî (ö. 562/1167), el-Ensâb, Abdullah Ömer el-Bârûdî (tahk.), Dâru’l-Cinân, Beyrût 1988.
• __________, el-Ensâb, Şeyh Abdurrahmân b. Yahyâ el-Muallimî el-Yemânî (tahk.), Beyrût 1980/1400).
• Suyûtî, Ebu’l-Fazl Celâleddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr (ö. 911/1505), Hüsnü’l-muhâdara fî târîhi Mısır ve’l-Kâhire, Muhammed Ebu’l-Fazl İbrâhîm (tahk.), Dâru İhyai'l-Kütübi'l-Arabiyye, Kâhire 1967/1387.
• Sübkî, Abdülvehhâb b. Alî b. Abdülkâfî (ö. 771/1370), Tabakâtu’ş-şâfiiyyeti’l-kübrâ, Mahmûd Muhammed et-Tanâhî-Abdülfattâh Muhammed el-Hulv (tahk.), Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 1964/1383.
• Ramazan Şeşen, “Âdıd-Lidînillâh”, Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), c. I, s. 374-5.
• Tuba Yüksel, “Selçuklu Başkenti İsfahan (Kuruluşundan Moğol İstilasıan Kadar)”, yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2013.
• Yunus Şevki Yavuz, “Müşebbihe”, Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), c. XXXII, s. 156-8.
• Zehebî Ebû Abdullah Şemsuddîn Muhammed b. Ahmed b. Osmân (ö. 748/1348), Siyeru a’lâmi’n-nübelâ, Şuayb el-Arnâût ve Ekrem el-Bûşî (tahk.), Müessesetü’r-Risâle, Beyrût 1982/1402.
• __________, Târîhu’l-İslâm, Ömer Abdüsselâm Tedmurî (tahk.), Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, Beyrût 1988.
• __________, Tezkiratu’l-huffâz, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrût trs.
• __________, el-İber fî haberi men gaber, Ebû Hâcer Muhammed es-Saîd b. Besyûnî Zağlûl (tahk.), Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrût 1985/1408.
• __________, Mîzânu’l-i’tidâ fi nakdi’r-ricâl, Ali Muhammed el-Bicâvî (tahk.), Dârü'l-Ma'rife, Beyrût 1963.
• __________, el-Muhtasaru’l-muhtac ileyh min târîhi’l-hâfız Ebû Abdullah Muhammed b. Saîd ed-Dübeysî, Matbatu’l-Meârif, Bağdâd 1951/1371.