Problem of the Origin of Languages in the Perspective of the Quran

Yıl 2011, Cilt: 11 Sayı: 1, 95 - 115, 01.02.2011

İsmail Aydın

Öz

The first discussions on the topic of the origin of the languages starts from fifth century BC. The source of the language has been subject of wonder in all cultures. Because the language is one of the most basic consepts that has been existed in a community. From this point of view, it is almost impossible to talk about a community, which hasn’t discussed the source of the language. Of course, many different approches related to the topic have been put forward according to ever culture. In Islamic culture, this topic is handled by focusing on the Quran. As a result, the ideas on the topic of the source of language has a religious and mentally character for Muslim communities.

Anahtar Kelimeler

Quran, Language/philology, origin of language, composition, explanation.

Kur’ân Perspektifinden Dillerin Kökeni Meselesi

Öz

Dilin kökeni ile ilgili ilk mülahazalar milattan önce beşinci yüzyıla kadar uzanır. Mevcut kültürlerin tümünde dilin kaynağı merak konusu olmuştur. Çünkü dil her toplumda var olan en belirgin olgulardan biridir. Bu bakımdan dilin menşeini tartışmamış bir toplumun varlığından söz etmek neredeyse imkânsızdır. Elbette kültüre göre konuyla ilgili farklı yaklaşımlar ileri sürülmüştür. İslam kültüründe bu konu Kur’ân merkezli olarak ele alınmıştır. Bu sebeple Müslüman toplumlarda dilin kaynağı ile ilgili ortaya konan düşünceler aklî ve dînî bir karakterdedir.

Anahtar Kelimeler

Kur’ân, dil/lisan, dilin kökeni, tevkîf/vahiy, ıstılah/uzlaşı.

Kaynakça

• Aydar, Hidayet-Ulutaş, İsmail, “Dilin Kökeni: Kur’ân-ı Kerîm ve Diğer Kutsal kitaplara göre Dil Olgusu, Turkish Studies, Vol.: 5/4, Fall, 2010.
• Bâkıllânî, el-Kâdî Ebû Bekr Muhammed b. Tayyib (ö. 403/1012); et-Takrîb ve’l-İrşâdü’s- Sağîr, (Tahk.: Abdülhamîd b. Alî Ebû Zenîd), Müessesetü‟r-Risâle, Yrs., 1993.
• Begavî, Muhyi‟s-Sünne Ebû Muhammed el-Huseyn b. Mes‟ûd, Meâlimu’t-Tenzîl (Tefsîru‟l- Begavî), (Tahk.: Komisyon), Dâru‟t-Tîbe, Riyâd, 1409.
• Buhârî, Ebû Abdullâh Muhammed b. İsmâîl (ö. 256/869); el-Câmiu’s-Sahîh, Çağrı Yayın- ları, İstanbul, 1992.
• Câhız, Ebû Osmân Amr b. el-Bahr (ö. 255/869); el-Beyân ve’t-Tebyîn, (Nşr.: Abdüsselâm Muhammed Hârun), Mektebetü‟l-Hâncî, Kâhire, 1994; Resâilü’l-Câhız, (Tahk.: Abdüsselâm Muhammed Hârûn), Mektebetü‟l-Hâncî, Kâhire, 1964.
• Catlâvî, el-Hâdî; Kadâye’l-Luga fî Kütübi’t-Tefsîr, Dâru Muhammed Alî el-Hâmî, Tunus, 1998.
• Cürcânî, Alî b. Muhammed b. Alî (ö. 816/1413); Kitâbu’t-Ta‘rîfât, (Nşr.: Âdil Enver Hızır), Dâru‟l-Ma„rife, Beyrût, 2007.
• Cüveynî, Ebu‟l-Meâlî Abdülmelik b. Abdullah b. Yûsuf (ö. 478/1085); el-Burhân fî Usûli’l- Fıkh, (Nşr.: Salâh b. Muhammed b. Arîda), Dâru‟l-Kütübi‟l-İlmiyye, Beyrût, 1997.
• Demir, Ramazan; Arap Dilbilimcilerine Göre Dillerin Kaynağı Meselesi, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2008.
• Ebû Hayyân, Esîruddîn Muhammed b. Yûsuf (ö. 745/1344); el-Bahru’l-Muhît, (Neşr.: Komisyon), Dâru‟l-Kütübi‟l-İlmiyye, Beyrût, 1993.
• Ebu‟l-Huseyn el-Basrî, Muhammed b. Alî b. et-Tayyib (ö. 436/1044); el-Mu‘temed fî Usûli’l-Fıkh, (Zabt: Halîl el-Meys), Dâru‟l-Kütübi‟l-İlmiyye, Beyrût, 2005. Rahman, 55/4.
• Ebu‟l-Huseyn el-Basrî, Muhammed b. Alî b. et-Tayyib, el-Mu‘temed fî Usûli’l-Fıkh,
• (Zabt: Halîl el-Meys), Dâru‟l-Kütübi‟l-İlmiyye, Beyrût, 2005, I/29.
• İbn Akîl, Ebu‟l-Vefâ Alî b. Akîl b. Muhammed, el-Vâdıh fî Usûli’l-Fıkh, (Tahk.:
• Abdullâh b. Abdülmuhsin et-Türkî), Müessesetü‟r-Risâle, Beyrut, 1999, II/372;
• Fahreddin Râzî, et-Tefsîru’l-Kebîr, I/397.
• Ergin, Muharrem; Üniversiteler İçin Türk Dili, Bayrak Yay., İstanbul, 1995.
• Fahreddin Râzî, Muhammed b. Ömer b. el-Huseyn (ö. 606/1209); et-Tefsîru’l-Kebîr, Dâru İhyâi‟t-Türâsi‟l-Arabî, Beyrût, 1997; el-Mahsûl fî Ulûmi’l-Fıkh, (Nşr.: Şuayb el- Arnaûd), Müessesetü‟r-Risâle, Beyrût, 2008; et-Tefsîru’l-Kebîr, Dâru İhyâi‟t- Türâsi‟l-Arabî, Beyrût, 1997.
• Gazâlî, Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed (ö. 505/1111); el-Mustasfâ min İlmi’l- Usûl, (Nşr.: İbrâhîm Muhammed Ramazân), Dâru‟l-Erkam, Beyrût, Trs.; el- Menhûl min Ta‘likâti’l-Usûl, (Tahk.: Muhammed Hasan Hayto), Dâru‟l-Fikr, Dimeşk, 1980.
• İbn Abdürrabbih, Ahmed b. Muhammed (ö. 328/940); el-İ‘kdu’l-Ferîd, (Neşr.: Müfîd Muhammed Kamîha), Dâru‟l-Kütübi‟l-İlmiyye, Beyrut, 1983.
• İbn Akîl, Ebu‟l-Vefâ Alî b. Akîl b. Muhammed (ö. 513/1119); el-Vâdıh fî Usûli’l-Fıkh, (Tahk.: Abdullâh b. Abdülmuhsin et-Türkî), Müessesetü‟r-Risâle, Beyrut, 1999.
• İbn Âşûr, Muhammed et-Tâhir (ö. 1973); Tefsîru’t-Tahrîr ve’t-Tenvîr, ed-Dâru‟t- Tûnusiyye, Tûnus, 1984.
• İbn Atiyye, el-Kâdî Ebû Muhammed Abdülhak b. Gâlib (ö. 546/1151); el-Muharrerü’l- Vecîz fî Tefsîri’l-Kitâbi’l-Azîz, (Tahk.: Abdüsselâm Abdüşşâfî Muhammed), Dâru‟l- Kütübi‟l-İlmiyye, Beyrût, 2001.
• İbn Cinnî, Ebu‟l-Feth Osmân (ö. 392/1001); el-Hasâis, (Nşr.: Abdülhamîd Hindâvî), Dâru‟l-Kütübi‟l-İlmiyye, Beyrût, 2003.
• İbn Cüzey, Ebu‟l-Kâsım Muhammed b. Ahmed, et-Teshîl li Ulûmi’t-Tenzîl, Dâru‟l-Kütübi‟l- İlmiyye, Beyrût, 1995.
• İbn Ebî Hâtim, Abdurrahmân b. Muhammed b. İdrîs er-Râzî, Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm Müsneden an Rasûlillâh ve’s-Sahâbe ve’t-Tâbiîn, (Tahk.: Es„ad Muhammed et- Tayyib), Mektebetü Nizâri‟l-Bâz, Mekke, 1997.
• İbn Fâris, Ebu‟l-Huseyn Ahmed b. Zekeriyyâ (ö. 395/1004); es-Sâhibî fî Fıkhi’l-Lugati’l- Arabiyye ve Mesâilihâ ve Süneni’l-Arabi fî Kelâmihâ, (Nşr.: Ömer Fâruk et-Tabbâ‟), Dâru Mektebeti‟l-Ârif, Beyrût, 1993.
• İbn Hazm, Ebû Muhammed Alî b. Ahmed b. Saîd (ö. 456/1063); el-İhkâm fî Usûli’l- Ahkâm, (Nşr.: Ahmed Muhammed Şâkir), Dâru‟l-İfâk, Beyrut, Trs.
• İbn Kesîr, İmâduddîn Ebû‟l-Fidâ İsmâîl b. Ömer (ö. 774/1372); Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm, (Tahk.: Sâmî b. Muhammed es-Selâme), Dâru Tayyibe, Riyâd, 1999.
• İbn Sîde, Ebu‟l-Hasen Alî b. İsmâîl (ö. 458/1065); el-Muhassas, Dâru‟l-Kütübi‟l-İlmiyye, Beyrût, Trs.
• İbn Teymiyye, Takiyuddîn Ahmed b. Abdülhalîm (ö. 728/1327); Mecmûu’l-Fetâvâ, (Cem„ ve Trb.: Abdurrahmân b. Muhammed b. Kâsım), Mücemmeu‟l-Melik, Medîne, 2004.
• İsnevî, Cemâluddîn Abdurrahîm (ö. 772/1370); Nihâyetü’s-Sûl (Şerhu‟l-İsnevî), Matbaatu Muhammed Alî Sabîh, Mısır, Trs.
• Kâdî Abdülcebbâr, Ebû‟l-Hasen b. Ahmed, Ebû‟l-Hasen b. Ahmed (ö. 415/1024); el- Muğnî fî Ebvâbi’t-Tevhîd ve’l-Adl, (Tahk.: Mahmûd Muhammed Kâsım), Trs., Yrs.; Müteşâbihu’l-Kur’ân, (Tahk.: Adnân Muhammed Zerzûr), Dâru‟t-Türâs, Kâhire, 1969.
• Kâsımî, Muhammed Cemâlüddîn (ö. 1332/1914); Mehâsinü’t-Te’vîl (Tefsîru‟l-Kâsımî), (Nşr.: Muhammed Fuâd Abdülbâkî), Dâru İhyâi‟l-Kütübi‟l-Arabî, Yrs., 1957.
• Kurtubî, Ebû Abdullâh Muhammed b. Ahmed Ebû Bekr (ö. 671/1272); el-Câmi‘ li Ahkâmi’l-Kur’ân ve’l-Mübeyyin limâ Tezammenehû mine’s-Sünneti ve Âyi’l-Furkân, (Tahk.: Abdullâh b. Abdülhasen et-Türkî), Müessesetü‟r-Risâle, Beyrût, 2006.
• Özdem, Ragıb Hulusi (ö. 1943); Dil Türeyişi Teorilerine Toplu Bir Bakış, (Dilbilimi Yazıla- rı), (Haz.: Recep Toparlı), Ankara, 2000.
• Rummânî, Alî b. Îsâ b. Alî b. Abdullâh (ö. 384/994); el-Câmi‘ li İlmi’l-Kur’ân, (Tahk.: Hıdır Muhammed Nebhâ), Dâru‟l-Kütübi‟l-İlmiyye, Berût, 2009, s. 23.
• Sa„lebî, Ebû İshâk Ahmed, el-Keşf ve’l-Beyân (Tefsîru‟s-Sa„lebî), (Tahk.: Ebû Muhammed b. Âşûr), Dâru İhyâi‟t-Türâsi‟l-Arabî, Beyrût, 2000.
• San„ânî, Abdurrezzâk b. Hemmâm (ö. 211/826); Tefsîru’l-Kur’ân, (Tahk.: Mustafâ Müs- lim Muhammed), Mektebetü‟-Rüşd, Riyâd, 1989.
• Suyûtî, Celâluddîn Abdurrahmân b. Ebû Bekr (ö. 911/1505); el-Müzhir fî Ulûmi’l-Luga ve Envâihâ, (Nşr.: Fuâd Alî Mansûr), Dâru‟l-Kütübi‟l-İlmiyye, Beyrût, 1998; ed- Dürrü’l-Mensûr fi’t-Tefsîri bi’l-Me’sûr, (Tahk.: Abdullâh b. Abdülmuhsin et-Türkî), Dâru‟l-Hicr li‟l-Buhûs ve‟d-Dirâsâti‟l-Arabiyye ve‟l-İslâmiyye, Kâhire, 2003.
• Şevkânî, Muhammed b. Alî b. Muhammed (ö. 1250/1834); Fethu’l-Kadîr el-Câmi‘ beyne Fenneyi’r-Rivâye ve’d-Dirâye min İlmi’t-Tefsîr, (Tahk.: Abdurrahmân Umeyre), Dâru‟l-Vefâ, Yrs., Trs.
• Taberî, Ebû Câfer Muhammed b. Cerîr (ö. 310/922); Câmiu’l-Beyân an Te’vîli Âyi’l- Kur’ân, Dâru‟l-Kütübi‟l-İlmiyye, Beyrût, 1992.
• Vâhidî, Ebu‟l-Hasen Alî b. Ahmed (ö. 468/1076); el-Vasît fî Tefsîri’l-Kur’âni’l-Mecîd, (Tahk.: Komisyon), Beyrût, 1994.
• Yıldırım, Zeki; “Kur’ân Işında Dillerin Kaynağı Problemi”, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 22, Erzurum, 2004.
• Zemahşerî, Ebu‟l-Kâsım Cârullâh Mahmûd b. Ömer b. Muhammed (ö. 538/1143); el- Keşşâf an Hakâiki Gavâmidi’t-Tenzîl ve Uyûni’l-Ekâvîl fî Vücûhi’t-Te’vîl, (Nşr.: Mu- hammed Abdüsselâm Şâhîn), Dâru‟l-Kütübi‟l-İlmiyye, Beyrût, 1995.
• Zerkeşî, Bedruddîn Muhammed b. Bahâdır b. Abdullâh (ö. 794/1391); el-Bahru’l-Muhît fî Usûli’l-Fıkh, (Zabt ve Tâ„lîk: Muhammed Muhammed Tâmir), Dâru‟l-Kütübi‟l- İlmiyye, Beyrût, 2007; el-Burhân fî Ulûmi’l-Kur’ân, (Nşr.: Komisyon), Dâru‟l- Ma„rife, Beyrût, 1994. ııı