The Moral Thinking And Judgment Of The 11th Grade Of High School Students (Sample Of Samsun)

Yıl 2006, Cilt: 6 Sayı: 1, 297 - 316, 01.02.2006

Mustafa Şengün

Öz

This study tries to analyze some factors, which may affect moral thinking and moral judgment. The study is based on field research. The field research includes 500 students who study at the last grade of high schools in Sam-sun. These students who are studying at various high schools in Samsun were selected by random technique. In research, “personal questions” and some moral stories were used to test the students’ moral thinking and moral judgment. Chi Square (X2) was selected as the statistical tool to test the significance of relationships of the various categories of the sample to the replies on any particular item in the questionnaire. The moral thinking and judgment of students based on various moral stories used in the research differ in terms of the kind of high school, the sex of students, their success, the level of their religiosity. The effects of independent variables on dependa-ble variables differ in the moral stories used in the research. However, it is found that there were no significant associations in various factors such as their living place

Anahtar Kelimeler

Moral, Moral Thinking, Moral Judgment, High School Students

Lise Son Sınıf Öğrencilerinin Ahlaki Düşünce Ve Yargıları -Samsun İli Örneği

Öz

Bu araştırmada, ahlaki düşünce ve yargıyı etkilediği düşünülen bazı faktörler ele alınmıştır. Araştırma, alan araştırmasına dayanmaktadır. Alan araştırması, Samsun il sınırları içinde faaliyet gösteren liselerden, random yöntemiyle seçi-len 500 lise son sınıf öğrencisi üzerinde yapılmıştır. Araştırmanın verileri, Ahla-ki Öykü Örnekleri ve Kişisel Bilgi Anketi ile toplanmıştır. Verilerin analizi ki-kare (X2) testi ile yapılmıştır. Araştırmanın sonucunda; lise türüne, cinsiyetine, başarı durumuna, dindarlık düzeyine göre öğrencilerin ahlaki düşünce ve yargı-ları arasındaki ilişki herbir öyküde farklı sonuç vermiştir. Dolayısıyla bu bağımsız değişkenlerin bağımlı değişkene etkisi de öykülere göre farklılık arzetmiştir. Ancak hayatının çoğunu geçirdiği yerleşim yerine göre öğrencilerin ahlaki düşünce ve yargıları arasındaki ilişkinin üç öyküde de anlamlı olmadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Ahlaki Düşünce, Ahlaki Yargı, Lise Öğrencileri

Kaynakça

• Akkoyun, Füsun, “Empatik Eğilim ve Ahlaki Yargı”, Psikoloji Dergisi, c:6, sayı: 21, Ankara, 1987, ss. 91-98.
• Ateş, Süleyman, Kur’ân-ı Kerim ve Yüce Meali, Yeni Ufuklar Neşriyat, 1994.
• Atkinson, Rita L. vdğr., Psikolojiye Giriş, çev: Kemal Atakay vdğr., Sosyal Yay., İstanbul, 1995.
• Baymur, Feriha, Genel Psikoloji, 11.b., İnkılap Kitabevi, İstanbul, 1994.
• Çileli, Meral, 14-18 Yaşları Arasındaki Öğrencilerde Ahlaki Yargının Zihinsel Ge- lişim Psikolojisi Yaklaşımı İle Değerlendirilmesi, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), AÜEF, Ankara, 1981.
• Çileli, Meral, Ahlak Psikolojisi ve Eğitimi, V Yay., Ankara, 1986.
• Ergün, Mustafa, İnsan ve Eğitimi, Ocak Yay., Ankara, 1993.
• İbn Haldun, Mukaddime I, çev:Z. Kadirî Ugan, MEB Yay., İstanbul, 1990.
• Kaya, Mevlüt, Bazı Kişisel Değişkenlere Göre Üniversite Öğrencilerinin Ahlaki Yargıları, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), OMÜSBE., Samsun, 1993.
• Kaya, Mevlüt, Din Eğitiminde İletişim ve Dini Tutum, Etüt Yay., Samsun, 1998.
• Koyuncu, Nur, Cinsiyet Rolü Kimliği ile Ahlak Gelişimi Evrelerinin Karşılaştırıl- ması, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), AÜEBF, Ankara, 1983.
• Köylü, Mustafa, Yetişkin Din Eğitiminin Teorik Temelleri, Etüt Yay., Samsun, 2000.
• Krech, David ve Richard S. Crutchfield, Sosyal Psikoloji, çev: Erol Güngör, 2.b., İÜEF Yay., İstanbul, 1970.
• Kurktan, Âmiran, Genel Sosyoloji, İÜ Yay., İstanbul, 1976.
• Mangır, Mine ve Gelengül Koca, İlkokul Birinci Sınıfa Devam Eden Yedi Yaşın- daki Çocukların Ahlaki Yargılarını Etkileyen Bazı Faktörler, AÜZF Yay., Ankara, 1987.
• Özkaynak, Benan, Teğmen Kalmaz İlkokulu’na Devam Eden Altı-Onbir Yaş Gru- bu Çocukların Ahlak Yargılarının Gelişimi, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), HÜSBE, Ankara, 1982.
• Rest, James, Resived Manual for the Defining Issues Test, Minnesota Moral Research Projects, Minneapolis, 1979.
• Saylağ, Şenay, Liselerin Birinci Sınıfında Öğrenim Gören Çocukların Ahlaki De- ğerleri Algılama Düzeylerinin İncelenmesi, (Yayınlanmamış Bilim Uzman- lığı Tezi), HÜSBE, Ankara, 2001.
• Şemin, Refia, Çocukta Ahlaki Davranış ve Ahlaki Yargı, 2.b., İÜEF Yay., İstan- bul, 1979.
• Tanyol, Cahit, Sosyolojik Açıdan Din, Ahlak, Laiklik, ve Politika Üzerine Diyalog- lar, Okat Yay., İstanbul, 1970.
• Temel, Z. Fulya, Yetiştirme Yurdunda ve Ailesi Yanında Kalan 14-18 Yaş Gru- bundaki Gençlerin Cinsiyet Rolü Kimlikleri ile Moral Gelişimlerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), HÜSBE, Ankara, 1991.
• Yörükoğlu, Atalay, Çocuk ve Ruh Sağlığı, 11.b., Türkiye İş Bankası Kültür Yay., Ankara, 1986.
• Yörükoğlu, Atalay, Gençlik Çağı, 8.b., Özgür Yay., İstanbul, 1993.