Wholeness Of Worldly And Hereafter Lıfe In The Perspectıve Of The Qur'an

Yıl 2006, Cilt: 6 Sayı: 2, 159 - 198, 01.04.2006

Ömer Faruk Yavuz

Öz

In this article it will be dealt with the wholeness of worldly and hereafter life. To accomplish this, concepts like world, death, hereafter, deed will be examined in the semantic field of the Qur'an to understand the reality of human life and its worldly and hereafter dimensions. After that, relationships between two dimensions of life will be examined to show that worldly and hereafter lives are two faces of one reality. It will be took up also divided life understandings as a result of misinterpreting of undivided Qur'an's life understanding and so it will be stressed importance of Quran's wholly life understanding.

Anahtar Kelimeler

Wholeness, Life, Death, Deed, World, Hereafter

Kur'an Perspektifinde Dünya- Ahiret Bütünlüğü

Öz

Bu makalede, Kur'an'ın bize sunduğu dünya ve ahiret boyutlarından oluşan bütüncül hayat anlayışı ortaya konulmaya çalışılacaktır. Bunu gerçekleştirmek için, dünya, ölüm, ahiret, amel gibi kavramlar, Kur'an'ın semantik alanı içinde incelenerek, insanının yaşadığı hayat gerçekliği ve hayatın dünya ve ahiret boyutları ele alınacaktır. Daha sonra, bu iki boyut arasındaki ilişkiden söz edilerek, aslında dünya ve ahiret hayat boyutlarının bir bütünün iki yüzü olduğu ortaya konulmaya çalışılacaktır. Yine bütüncül hayat anlayışının yanlış anlaşılmasıyla ortaya çıkan parçalanmış hayat telakkilerinden söz edilerek, insanın hayatını bir bütün olarak gören Kur'an'ın hayat anlayışının önemi vurgulanacaktır.

Anahtar Kelimeler

Bütünlük, Hayat, Ölüm, Amel, Dünya, Ahiret

Kaynakça

• Aclûnî, İsmail b. Muhammed, Keşfu'l-hafâ, Dâru ihyâi't-turâsi'l-arabî, Beyrut 1351.
• Altıntaş, Hayrani, İbn SÎnâ Metafiziği, Kültür Bakanlığı, Ankara 1997.
• Altıntaş, Ramazan, "İslamî Gelenekte 'el-Hayâtü'd-Dünyâ' Kavramını Anlama Biçimleri", İlahiyat Fakülteleri Kelam Anabilim Dalı VII. Eğitim-Öğretim Meseleleri Koordinasyonu Toplantısı ve Sempozyumu, Gazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, Çorum 2003.
• Alûsî, Ebû'l-Fadl Şihâbuddîn es-Seyyid Mahmûd, Ruhu'l-mânî fi tefsîri'l- Kur'an'il-Azîm ve's-seb'i'l-mesânî, Daru'l-fikr, Beyrut 1987.
• Aycan, İrfan, " İslam Toplumunda Eğlence Sektörünün Ortaya Çıkışı", AÜİFD, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara 1998, c.XXXVIII.
• Bağdâdî, Ebû Mansur Abdulkahir b. Tahir et-Temîmî, Kitabu usûli'd-dîn, Darul- kutubi'l-ilmiyeye, Beyrut 1981.
• Beğavî, Ebû Muhammed el-Hüseyn b. Mesûd el-Ferrâ, Tefsiru'l-Beğavî Meâlimu't-tenzîl, tahk.: Halid Abdurrahman el-Akk, Mervan Sevar, Daru'l-ma'rife, Beyrut 1992.
• Beydavî, Nasıruddin Ebu Said Abdullah b. Ömer b. Muhammed, Envaru't-tenzîl ve esraru't-te'vil, Daru'l-cîl, ts.
• Beyhakî, Ahmed b. Hüseyn, Kitabu'z-zühd, tahk.: Takiyyüddin en-Nedevî, Daru'l-kalem, Kuveyt 1983.
• Beyhakî, Ebu Bekr Ahmed b. Hüsyn, el-İ'tikâd alâ mezhebi's-Selef Ehli's-Sünneti ve'l-Cemaa, el-Matbaati'l-arabiyye, Pakistan, ts.
• Bursevî, İsmail Hakkı, Ruhu'l-Beyan, Daru ihyâi't-turâsi’l-arabîyye, Beyrut 1985.
• Cevziyye, İbn Kayyim, er-Ruh, tahk.: Yusuf Ali Budeyvî, Mektebetu İbn Kayyim, Beyrut 1993.
• Coşkun, Ahmet, " Kur'an-ı Kerimin Dünya ve Ahirete Bakışı", Erciyes Ün.İlâhiyat Fakültesi Dergisi, Kayseri 1987, sayı: 4.
• Curcânî, Eş-Şerif Ali b. Muhammed, Kitabu't-tarifât, Daru'l-kutubi'l-ilmiyye, Beyrut 1988.
• Demir, Şehmus, Kur'an'ın Dünya Hayatına Bakışı ve Dünya Ahiret Münasebeti, Atatürk Üniversitesi Soayal Bilimler Enstitüsü, Erzurum 1995 (Basıl- mamış Yüksek Lisans Tezi).
• Düzenli,Yaşar, Kur'an Işığında Evrensel Dengeler ve İnsan, M.Ü. İlahiyat Fak.Yayınları, İstanbul 2000.
• Elmalılı, M. Hamdi Yazır, Hak Dini Kur’an Dili, ZamanYay.(Azim Dağıtım), İs- tanbul, ts.
• Esed, Muhammed, Kur’an Mesajı Meal-Tefsîr, çev.: Cahit Koytak-Ahmet Ertürk, İşaret Yayınları, İstanbul 1996.
• Esfehânî, Ebu Nuaym Ahmed b. Abdullah, Hilyetu'l-evliyâ ve tabakâtu'l-asfiya, Daru'l-kutubi'l-ilmiyye, Beyrut, ts.
• Eşarî, Ebû'l-Hasen b. İsmail, Makâlâtu'l-islâmiyyîn ve ihtilâfi'l-musallîn, tahk.: Muhammed Muhyiddin Abdulhamid, Mektebetu'n-nahda el-Mısrıyye, Kahire 1969.
• Fârâbî, "Felsefenin Temel Meseleleri (Uyûni'l-Mesail)", İslam Filozoflarından Fel- sefe Metinleri, çev.: Mahmut Kaya, Klasik Yayınları, İstanbul 2003.
• Farûkî, İsmal R., Tevhid, çev.: Dilaver Yardım – Lâtif Boyacı, İnsan Yayınları, İstanbul 2006.
• Ferâhîdî, Halîl b.Ahmed, Kitabu'l-ayn, tahk.: Muhammed Mahzûmî-İbrahim es- Sâmerrâî, Dâru müesseseti'l-a'lemî li'l-matbuât, Beyrut 1988.
• Fîrûzâbâdî, Mecduddin Muhammed b. Yakûb, el-Kâmusu'l-muhît, Daru ihyai't- turâsi'l-arabî, Beyrut 1991.
• Gazâlî, Ebu Hamid Muhammed b. Muhammed, el-Maksadu’l-esnâ fi şerhi meani’l-esmaillahi’l-hüsnâ, nşr.: Bessam Abduvahheb el-Câbî, el-Ceffan ve’l-Câbî li’t-tıba ve’n-neşr, Limassol 1987.
• Gazâlî, Ebû Hamid Muhammed b. Muhammed, İhyâu ulûmi'd-dîn, çev.: Ahmed Serdaroğlu, Bedir Yayınevi, İstanbul 1975.
• Gazâlî, Ebu Hamid Muhammed b. Muhammed, Kavâdu'l-akîde, tahk.: Musa Muhammed Ali, Âlemu'l-kutub, Beyrut 1985.
• Gazâlî, Ebu Hamid Muhammed b. Muhammed, Mîzânu'l-amel, Daru'l-kutubi'l- arabî, Beyrut 1983.
• Gazâlî, Hakikat Bilgisine Yükseliş "Mearicu'l-kuds", çev.: Serkan Özburun, İnsan Yayınları, İstanbul 1995.
• Güler, İlhami, " Dünyanın Başına Gelen Derin Sapkınlık: Dünyevileşme", İslâmiyât, Ankara 2001, c.IV sayı: 3.
• Hamed, Abdulkadir b. Şeybe, Tehzîbu't-tefsîr ve tecrîdu't-te'vîl, Mektebetu'l- meârif, Riyad, 1993.
• Izutsu, Toshihiko, Kur'ân'da Allah ve İnsan, çev.: Süleyman Ateş,Yeni Ufuk Neşriyat, ts.
• Izutsu, Toshihiko, Kur'an'da Dini ve Ahlaki Kavramlar, çev.: Selâhattin Ayaz, Pınar Yayınları, İstanbul, ts.
• İbn Âşûr, Muhammed Tahir, Tefsiru't-tahrîr ve't-tenvîr, ed-Daru’t-tunusiyye li’n- neşr, Libya, ts.
• İbn Atiyye, Ebû Muhammed Abdulhak, El-Muharraru'l-vecîz fi tefsiri'l-kitabi'l- azîz, tahk.: Ahmed Sadık el-Mellah, ts.
• İbn Ebi'l-İz el-Hanefî, Şerhu'l-akîdeti't-Tahaviyye,el-Mektebetu'l-islamî, Beyrut 1399.
• İbn el-Cevzî, Cemâluddin Ebû'l-Ferec Abdurraman, Teblîsu İblîs, tahk.: Isam Faris, el-Mektebetu'l-İslâmî, Beyrut 1994, ss.230-232.
• İbn Esîr, Mecdüddin Ebu’s-Saâdât el-Mubârek b. Muhammed el-Cezerî, en- Nihaye fi ğaribi’l-hadîs, tahk.: Mahmud Muhammed et-Tannâvî, Tahir Ahmed ez-Zâvî, Daru ihyai’t-turâsi’l-arabî, Beyrut 1963.
• İbn Kesîr, Ebû’l-Fidâ İsmail, Tefsîru’l-Kur’ani’l-azîm, Daru’l-marife, Beyrut 1987.
• İbn Manzûr, Muhammd b. Mükerrem, Lisanu'l-Arab, haz.: Emin Muhammed Abdulvahhâb, Muahammed es-Sadık el Ubeydî, Daru ihyai't-turâsi'l- Arabî, Beyrut 1996.
• İbn Rüşd, Felsefe-Din İlişkileri Faslu'l-makâl el-Keşf an minhaci'l-edille, haz.: ve çev.: Süleyman Uludağ, Dergah Yayınları, İstanbul 1985.
• İbn Sînâ, el-Huseyn Ebi'l-Ali, Kitabun'n-necât, haz. Macid Fahri, Daru'l-ifak el- cedide, Beyrut 1985.
• İbn Teymiye, Ahmed b. Abdulhalîm, el-Îmân, tahk.: Muhammed ez-Zebîdî, Daru'l-kitabi'l-arabî, Beyrut 1993.
• Îcî, Adudiddîn Abdurrahman b. Ahmed, Kitabu'l-mevakif, tahk.: Abdurrahman Umeyra, Daru'l-cîl, Beyrut 1997.
• Kasımî, Muhammed Cemalüddin, Mehasinu't-te'vîl, Daru ihyai'l-kutubi'l- arabiyye, ts.
• Koç, Turan, "Molla Sadrâ'ya Göre Ölüm Sonrası Hayat Açısından Ruh-Beden İlişkisi, İslâmiyât, Ankara 2000, c.III, sayı:1.
• Koç, Turan, Ölümsüzlük Düşüncesi, İz Yayıncılık, İstanbul 1991.
• Kuşeyrî, Abdulkerim, Kuşeyrî Risalesi, çev.: Süleyman Uludağ, Dergah Yayınla- rı, İstanbul 1999.
• Kuşeyrî, Abdulkerim, Letâifu'l-işârât, tahk.: İbrahim Beyûnî, el-Heyetu'l- Mısrıyyeti'l-âmmeti li'l-kutub, Mısır 1983.
• Makdisî (İbn Kayserânî), Muhammed b. Tahir b. Ebî'-Hasen, Safvetu'tasavvuf, tahk.: Ğade el-Mukaddim Adra, Daru'l-muntehabi'l-Arabî, Beyrut 1995,
• Mâtürîdî, Ebû Mnsûr Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd, Te'vîlâti Ehli's- Sünne,tahk.: Fatıma Yusuf el-Haymî, Müessetu'r-risâle naşirun, Beyrut 2004.
• Mâverdî, Ebu'l-Hasen, en-Nuket ve'l-uyûn fi tefsîri'l-Mâverdî, Daru’l-kutubi’l- ilmiyye, Beyrut 1992.
• Mekkî, Ebû Talib, Kûtu'l-kulûb, Daru Sadır, ts.
• Merağî, Ahmed Mustafa, Tefsîr'l-Merağî, Daru'l-fikr, Beyrut, ts.
• Merzevî, Abdullah b. Mubârek, Kitabu'z-zühd, tahk.:, Habîburrahman el-A'zamî, Daru'l-kutubi'l-İlmiyye, Beyrut, ts.
• Nesefî, Ebû'l-Berekât Abdullah b. Ahmed b. Mahmûd, Tefsiru'n-Nesefî, Kahra- man Yayınları, İstanbul 1984.
• Öztürk, Mustafa, " Kur'an'ın Değer Sisteminde Dünya ve Dünyevi Hayatın Anlamı", Tasavvuf, Ankara 2006, sayı:16.
• Paçacı, Mehmet, Kur'an'da ve Kitab-ı Mukaddes'te Ahiret İnancı, Nun Yayıncılık, İstanbul 1994.
• Rağıbu'l-İsfehânî, Ebu'l-Kasım el-Huseyn b. Muhammed, el-Müfredât fi ğaribi'l- Kur'an, tahk.: Muhammed Seyyid Keylanî, Dâru'l-marife, Beyrut, ts.
• Rahman, Fazlur, Ana Konularıyla Kur'an, çev.: Alpaslan Açıkgenç, Fecr Yayınla- rı, Ankara 1993.
• Râzî, Fahreddin, et-Tefsîru'l-kebîr, Dâru ihyâi't-turâsi'l-arabî, Beyrut 1999.
• Sâbûnî, Nûreddin, Mâtüridiyye Akaidi, çev.: Bekir Topaloğlu, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara 2000.
• Sehâvî, Muhammed b. Abdurrahman, el-Mekâsıdu'l-hasene, Daru'l-hicre, Bey- rut 1986.
• Serinsu, Ahmet Nedim, Kur'an Nedir?, Şule Yayınları, İstanbul 1996.
• Suyûtî, Celaluddîn Abdurrahman b. Ebî Bekr, ed-Dürrü'l-mensûr fi't-tefsîr bi'l- me'sûr, Beyrut 1993.
• Şa'rânî, Abdulvahhâb b. Ahmed b. Ali, Tenbîhu'l-muğterrîn, haz.: Abdulcelîl Atâ, Daru'l-Beşâir, Dimeşk, ts.
• Şevkânî, Muhammed b. Ali b. Muhammed, Fethu'l-Kadîr, Şeriketu mektebeti ve matbaati Mustafâ el-Babî, Mısır 1964.
• Taberî, Ebu Cafer Muhammed b. Cerîr, Camiu’l-beyân an te’vîli âyi’l-Kur’an, Daru’l-fikr, Beyrut 1988.
• Taftazânî, Mesûd b.Ömer b. Abdullah Sa'duddîn, Şerhu'l-makasıd, tahk.: Abdurrahman Umeyre, Alemu'l-kutub, Beyrut 1989.
• Tahânevî, Muhammed Ali, Mevsuatu keşşâfi ıstılâhâti'l-funûn ve'l-ulûm, çev.: Abdullah el-Halidî- George Zeinati, tahk.: Ali Dahruc, ed. Rafik el-Acem, Mektebetu lübnan naşirun, Beyrut 1996.
• Topaloğlu, Bekir, "Ahiret", DİA, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 1988.
• Uludağ, Süleyman, "Amel" DİA, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 1991.
• Ünal, Ali, Kur'an'da Temel Kavramlar, Beyan Yayınları, İstanbul 1990.
• Vekî' b. el-Cerrâh, Kitabu'z-zühd, Mektebetu'd-Dâr, Medine 1984.
• Yar, Erkan, Ruh Beden İlişkisi Açısından İnsanın Bütünlüğü Sorunu, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 2000.
• Yavuz, Ömer Faruk, Kur'an ve Kıyamet, Marifet Yayınları, İstanbul 1997.
• Yazıcı, Muhammed, " Dünya-Ahiret Kavramlarının Analizi", İlahiyat Fakülteleri Kelam Anabilim Dalı VII. Eğitim-Öğretim Meseleleri Koordinasyonu Top- lantısı ve Sempozyumu, Gazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, Çorum 2003.
• Zebîdî, Muhammed Murtadâ el-Hüseynî, Tacu'l- arûs min cevâhiri'l-kâmûs, tahk.: Mustafa Hicazî, et-Turâsu'l-arabî, Kuveyt 2001.
• Zemahşerî, Ebu Kasım Carullah Mahmud b. Ömer b. Muhammed, el-Keşşâf an hakaiki ğavamidi't-tenzil ve uyuni'l-ekâvîl fi vucûhi't-te'vil, haz.: Muham- med Abdusselam, Daru'l-kutubi'l-ilmiyye, Beyrut 2003.
• Zemahşerî, Ebu Kasım Carullah Mahmud b. Ömer b. Muhammed, Esâsu’l- belâğa, Dâru Beyrut, Beyrut 1992.