Son Peygamber’in (S.A.V.) Son Mesajı Olarak Vedâ Hutbesi

Yıl 2005, Cilt: 5 Sayı: 4, 95 - 112, 01.08.2005

H. Ahmet Özdemir

Öz

genelde Vedâ Haccı olarak adlandırılır. O, bu haccı esnasında Arafat başta olmak üzere değişik zemin ve zamanlarda hitabelerde bulunmuştur. Bu konuşmalar daha sonra Vedâ Hutbesi başlığı altında toplanmıştır. Allah Rasûlü (as), kendisinin rasuller ve peygamberler zincirinin son halkası olduğunu biliyordu. O, bunun ashabıyla ve ümmetiyle dünyada bir araya geldiği, insanlığa mesajını ulaştırabileceği son haccı olduğunu da sanki biliyor ve insanlarla vedâlaşıyordu. Allah’ın son elçisi sıfatıyla kendinden önce gelip geçen peygamber kardeşlerinin ardından ümmetlerinin içine düştüğü dini, dünyevi yanlış ve sapmaları tespit etmiş olan Hz. Muhammed, ashabının şahsında ümmetine, hattâ bütün insanlığa hitap ederek uyarılarda bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Vedâ Haccı, Vedâ Hutbesi, Son peygamberin son mesajı, Mü’minlere tavsiyeler, İnsanlığa uyarılar

As The Last Caution Of The Last Messenger Muhammad His Farewell Preach

Öz

The first and single pilgrimage (hajj) of Prophet Muhammad that He performed after the Hegira (emigration) is called as the Farewell hajj. In that hajj, He made some speech in different times and districts such as Arafat. These preach were compiled under the title “His Farewell Preach”. He had been aware of the fact that he was the last circle of the prophets’ chain. He had known also that it was the last meeting he did with his ummah as well as it was the last opportunity he had in order to convey his messages to the humanity. With the attribute of being the last prophet of Allah after his succession over his “brother” prophets, he fixed up the distortion and mistakes of these earlier ummahs. Therefore he warned up all the humanity and especially his ummah, addressing directly to his companions.

Anahtar Kelimeler

the Last Pilgrimage, The Last Preach, the Last Caution of the Last Messenger, Some advices to the be

Kaynakça

• Belâzurî, Ahmed b. Yahya (279/892), Ensâbü’l-eşrâf, tahk.: Süheyl Zekkâr, Riyad Ziriklî, I-XIII, Beyrut 1996.
• el-Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail (256/869), Sahîhu’l- Buhârî, I-VIII, İstanbul 1992.
• Câhız, Ebû Osman Amr b. Bahr (255/868), el-Beyân ve’t-Tebyîn, tahk.: Hasan es-Sendûbî, Beyrut 1993.
• ed-Dârimî, Ebû Muhammed Abdullah b. Abdurrahman (255/868), Sünen, tahk.: Muhammed Abdülaziz el-Hâlidî, I-II, Beyrut 1996.
• ed-Diyarbekrî, Hüseyin b. Muhammed (983/1575), Târîhu’l-Hamîs, I- II, Mısır 1866.
• el-Ezrakî, Ebü’l-Velîd Muhammed b. Abdullah (250/865), Ahbâru Mekke, I-II, Mısır 1930.
• Fayda, Mustafa, “Câhiliye”, DİA, VII, 17-19, İstanbul 1993.
• Gökalp, Murat, İlk Dönem Hadis ve İslâm Tarihi Kaynaklarına Göre Vedâ Hutbesi Rivayetlerinin Tetkiki (Basılmamış Yüksek Li- sans Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2001.
• el-Halebi, Ebü’l-Ferac Nuruddîn Ali b. Burhâneddîn (1044/1635), es- Sîratü’l-Halebiyye el-müsemmât İnsanü’l-‘uyûn fî sîrati’l- Emîni’l-me’mûn, I-II, Mısır 1930.
• el-Heysemî, Ebü’l-Hasen Nuruddîn Ali b. Ebû Bekir (807/1405), Mecma’u’z-zevâ’id ve menba’u’l-fevâ’id, I-X, Beyrut 1988.
• İbn Abdirabbih, Ebû Ömer Ahmed b. Muhammed el-Kurtubî (328/940), el-‘Ikdü’l-ferîd, I-VII, Beyrut 1996.
• İbnü’l-Esîr, Ebü’l-Hasen İzzüddin Ali b. Muhammed (630/1232), el- Kâmil fi’t-târîh, I-XIII, Beyrut 1995.
• İbn Habib, Ebû Cafer Muhammed (245/859), Kitâbu’l-Muhabber, tahk.: Eliza Lichtenstater, Beyrut trs.
• İbn Hazm, Ebû Muhammed Ali b. Ahmed (456/1063), Cevâmi’u’s- sîrati’n-nebeviyye, Beyrut 1983.
• İbn Hazm, Ebû Muhammed Ali b. Ahmed (456/1063), Haccetü’l- vedâ‘, neşr.: Memduh Hakkı), Beyrut 1966.
• İbn Hazm, Ebû Muhammed Ali b. Ahmed (456/1063), el-İhkâm fi usûli’l-ahkâm, I-II, Beyrut trs.
• İbn Hişâm, Ebû Muhammed Abdülmelik (213/828), es-Sîratü’n- Nebeviyye, tahk.: Mustafa es-Sakka, İbrahim el-Ebyârî, Abdülhâfız eş-Şelebî, I-IV, Beyrut 1997.
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ İsmail b. Ömer (774/1373), el-Bidâye ve’n- nihâye, I-XV, Beyrut 1998.
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ İsmâîl b. Ömer (774/1373), el-Fusûl fî Sîrati’r- Rasûl, tahk.: Muhammed el-‘Îd el-Hadrâvî, Muhyiddîn Mu- tu, Medine 1992.
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ İsmâîl b. Ömer (774/1373), Haccetü’l-vedâ‘, tahk.: Mustafa Abdülvâhid, Beyrut 1986.
• İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullah b. Müslim (276/889), el- Ma‘ârif (çev.: Hasan Ege), İstanbul trs.
• İbn Rüşd, Ebü’l-Velîd Muhammed b. Ahmed el-Kurtubî (595/1198), Mukaddimâtu İbn Rüşd li-Beyâni me’ktadathu el-Müdevvene mine’l-Ahkâm (el-Müdevvenetü’l-kübrâ li-Malik b. Enes ile birlikte), I-V, Beyrut 1994.
• İbn Sa’d, Muhammed (230/845), et-Tabakât, I-VIII, Beyrut trs.
• İbn Seyyidi’n-nâs, Ebü’l-Feth Muhammed b. Muhammed (734/1333), ‘Uyûnu’l-eser fi fünûni’l-meğâzî ve’s-siyer, I-II, Kahire 1937.
• el-Kandehlevî, Muhammed Zekeriya, Haccetü’l-vedâ, Beyrut 1997.
• Kastalânî, Ahmed b. Muhammed (923/1517), el-Mevâhibü’l- ledüniyye bi’l-minâhi’l-Muhammediyye, (tahk.: Sâlih Ahmed eş-Şâmî), I-IV, Beyrut 1991.
• Köksal, Mustafa Asım, İslâm Tarihi, Hz. Muhammed ve İslâmiyet, I- XVIII, İstanbul trs.
• el-Makdisî, Mutahhar b. Tâhir (355/966), Kitâbu’l-bed’ ve’t-târîh, neşr Clement Huart, I-VI, Beyrut trs.
• el-Mes’ûdî, Ebü’l-Hasen Ali b. Hüseyin (346/957), Mürûcu’z-zeheb ve me‘âdinü’l-cevher, tahk.: Sa‘îd Muhammed el-Lahhâm, I-IV, Beyrut 1997.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. Haccâc (261/1874), Sahîhu Müslim, I-III, İstanbul 1992.
• en-Neseî , Ahmed b. Şu‘ayb (303/915), Sünenü’n-Neseî, I-VIII, Çağrı yayınları, İstanbul 1992.
• Özaydın, Abdülkerim “Hac”, DİA, XIV, 386-389, İstanbul 1996.
• et-Taberî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr (310/922), Târîhu’l-ümem ve’l-mülûk, tahk.: Muhammed Ebü’l-Fadl İbrahim, I-XI, Bey- rut trs.
• Takıyyüddîn Ahmed b. Ali (845/1442), İmtâ’u’l-esmâ bimâ li’r-Rasûli mine’l-enbâ’ ve’l-ahvâli ve’l-hafedeti ve’l-metâ‘, tahk.: Mahmûd Muhammed Şâkir, Kahire 1941.
• et-Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa (276/1892), Sünen, I-V, Çağrı yayınları, İstanbul 1992.
• el-Vâkıdî, Muhammed b. Ömer (207/823), Kitâbü’l-Meğâzî, tahk.: Marsden Jones, I-III, Beyrut 1984.
• Ya‘kûbî, Ahmed b. Ebû Ya‘kub (292/905), Târîhu’l-Ya‘kûbî, I-II, Bey- rut trs.
• ez-Zuhaylî, Muhammed Vehbe, İslâm Fıkhı Ansiklopedisi, çev.; Heyet, I-X, İstanbul 1994.
• ez-Zürkânî, Ebû Abdullah Muhammed b. Abdülbâkî (1122/1710), Şerhu’l-Mevâhibi’l-ledüniyye, I-VIII, Beyrut 1414/1993.