BAĞLAMINDAN KOPUK KUR’ÂN OKUMALARININ SERENCAMI

Yıl 2020, Cilt: 20 Sayı: 2, 573 - 604, 30.09.2020

Recep Demir

https://doi.org/10.33415/daad.761309

Cited By: 4

Öz

Bu makalede bağlamından kopuk Kur’ân okumaları konu edinilmiştir. Kur’ân’dan istifade etmenin en önemli yanı onun doğru bir şekilde anlaşılmasıdır. Doğru anlama eyleminin gerçekleşmesi ise sağlam bir yöntemle mümkündür. Bu yöntemin en önemli ilkelerinden birisi de bağlamdır. Bağlamsız yapılan Kur’ân okumalarıyla doğru anlamı yakalamak mümkün değildir. Bağlamsız okumalar günümüze has bir durum olmayıp sahabe döneminden bugüne kadar hep var olmuştur. Bağlamsız Kur’ân okumalarının birçok nedeni bulunmaktadır. Bunların her birinin tespit ve tayini oldukça güçtür. Makalenin sınırları içinde bunlardan sadece bir kısmına değinilmiştir. Bu makalede öncelikle bağlamın lügat ve terim anlamları üzerinde durulmakta ardından bağlamın oturduğu zemin tartışılmaktadır. Daha sonra sınırlı sayıda olsa da kimi âyetlerin bağlamlarından koparılarak nasıl yanlış anlaşılıp amacından uzak bir şekilde istihdam edilebildiği meselesi üzerinde durulmaktadır. Âyetleri bağlamından kopuk okumaların nasıl bir sonuca götürdüğüne ve bağlam ilkesinin ne kadar önemli olduğuna örnekler üzerinden işaret edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kur’ân, Bağlam, İlke, Yorumlama

THE RESULTS OF CONTEXTLESS QUR’AN READINGS

Öz

In this article, the readings of the which is detached from its context are discussed. The most important aspect of benefiting from the Qur'an is its proper understanding.It is possible to realize the act of correct understanding by a correct method. One of the most important principles of this method is the context. It is not possible to get the correct meaning with readings of the Qur'an without context. The readings without context are not unique to the present day but have always existed from the period of the companions(al-sahaba) to the present day. There are many reasons for these uncontext readings. It is very difficult to identify and define each of these reasons. Only a few of these are mentioned within the boundaries of the article. In this article, firstly, the word and term meanings of the context are focused and then the ground on which the context is based is discussed. Subsequently, the issue of how some verses can be disconnected from their contexts and how they can be misunderstood and employed away from their aims is emphasized. It is pointed out by examples how the readings which are disconnected from the context of the verses lead to the result and how important the principle of the context is.

Anahtar Kelimeler

The Qur’an, Context, Principle, İnterpretation

Kaynakça

• Acar, Mustafa–Demir, Ömer. Sosyal Bilimler Sözlüğü. Ankara: Vadi Yayınları, 1997.
• Akarsu, Bedia. Felsefe Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları, 1975.
• Âlûsî, Ebü’s-Sena Şehâbeddin Mahmûd b. Abdullah. Rûhu'l-meânî fî tefsiri'l-Kur'âni'l-Azîm ve's-seb’i'l-mesâni. Beyrut: Dârü'l-Fikr, 1997.
• Ateş, Süleyman. Kur’ân-ı Kerim Tefsiri. İstanbul: Milliyet Yayınları, 1995.
• Atik, Kemal. “Âyet ve Sûrelerin Tevkîfîliği Meselesi”. Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6 (1989): 210.
• Aydın, Hayati “Bilimsel Tefsirle İlgili Bazı Analizler” Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 12 (2018/2): 31-44.
• Bâkıllânî, Ebû Bekr Muhammed b. Tayyib b. Muhammed el-Basrî. İ’câzü’l-Kur’ ân. yy: Âlemü’l-Kütüb, ts.
• Bazmul, Muhammed b. Ömer b. Salim. ‘İlmü’l-münâsebât fi’s-suveri ve’l-âyât. Mekke: el-Mektebetü’l-Mekkiyye, 2002.
• Bilmen, Ömer Nasuhi. Kur’ân-ı Kerîm Meâli Âlisi ve Tefsiri. Ankara: Akçağ Yayınları, 1991.
• Buhârî, Muhammed b. İsmâîl Ebû Abdillâh. es-Sahîh. İstanbul: el-Mektebetü’l-İslâmî, ts.
• Cerrahoğlu, İsmail. Tefsir Usûlü. Ankara: TDV Yayınları, 1983.
• Cevherî, İsmâil b. Hammâd. es-Sıhâh. thk. Ahmed Abdülgafûr Atâr. Beyrut: Dâru’l-‘İlmi li’l- Melâyîn, 1990.
• Cevizci, Ahmet. “Bağlamsal Tanım” Maddesi, Paradigma Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları, 2000.
• Cündioğlu, Dücane. Kur’ân’ı Anlamanın Anlamı. İstanbul: Tibyan Yayınları, 1995.
• Cürcânî, Ebü’l-Hasen Seyyid Şerif Ali b. Muhammed b. Ali. Delâîlü’l- i’câz. thk. Mahmud Muhammed Şakir. Kahire: Mektebetü’l-Hancî, ts.
• Dihlevî, Veliyyullah Ahmed b. Abdirrahim. el-Fevzu’l-kebîr fî usûli’t-tefsîr. Kahire: Dâru’s-Sahve, 1407/1986.
• Doğan, D. Mehmet. Büyük Türkçe Sözlük. 7. Baskı. Ankara: Rehber Yayınları, 1990.
• Draz, Abdullah. En Mühim Mesaj Kur’ân. çev. Suat Yıldırım. İzmir: Işık Yayınları, 1994.
• Draz, Abdullah. Kur’ân’ın Anlaşılmasına Doğru. çev. Salih Akdemir. Ankara: Mim Yayıncılık, 1983.
• Ebû Abdillah Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr Buharî, el-Câmi' li-ahkâmi'l-Kur'ân (Beyrut: Müessesetü’r-risale, 2006).
• Geylânî, Muhyiddin Abdülkadir b. Musa b. Abdullah Abdülkadir. Tefsîrü'l-Geylânî. İstanbul: Merkezü'l-Geylânî li’l-Buhusi’l-‘İlmiyye, 2009.
• Gezer, Süleyman, Sözlü Kültürden Yazılı Kültüre Kur’ân. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2015.
• Güven, Şahin. “Dil, Anlam ve Çokanlamlılık Sorunu”. Bilimnâme 25/2 (2013): 69-100.
• İbn Acîbe, Ebü’l-Abbas Ahmed b. Muhammed b. Mehdî. el-Bahrü’l-medîd fî tefsîri’l- Kur’âni’l-mecîd. Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-‘İlmiyye, 2002.
• İbn Arabî, Ebû Abdullah Muhyiddin Muhammed b. Ali. Tefsir-i kebir, trc. Vahdettin İnce. İstanbul: Kitsan Yayınları, ts.
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ İsmâîl el-Kureşî. Tefsîru’l-Kur’âni’l-azîm. Ürdün: Meketbetü’l-Menâr, 1410/1999.
• İbn Manzûr, Muhammed b. Mükerrem el-İfrîkî el-Mısrî. Lisânü’l-‘Arab. Beyrut: Dâru Sâdır, ts.
• İbnu’l-Cevzî, Ebu’l-Ferec Cemâluddin Abdurrahman. Zâdu’l-mesîr fi ‘ilmi't-tefsîr. thk. Abdurrezzâk el-Mehdî. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, 1431/2010.
• Jansen, J. J. G. Kur’ân'a Bilimsel-Filolojik-Pratik Yaklaşımlar. çev. Halilrahmân Açar. Ankara: Fecr Yayınevi, 1993.
• Karadâvî, Yusuf. “Kur’ân Tefsirinde İdeal Yöntem” çev. Muhittin Akgül. Diyanet İlmî Dergi 38/3 (2002): 68.
• Koç, Turan. “Kur’ân Dili Açısından Söz – Anlam İlişkisi”, Kur’ân ve Dil – Dilbilim ve Hermenötik Sempozyumu. Van: y.y., 2001.
• Keşk, Abdülhamid. Fi Rihâbi't-tefsîr. Kâhire: el-Mektebetü'l-Mısri’l-Hadis, ts.
• Kurtubî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed b. Ebî Ferah Şemsuddîn. el-Câmi‘ li-ahkâmi’l- Kur’ân. thk. Ahmed el-Berdûnî-İbrâhîm Atfeyiş. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 1405/1985.
• Matürîdî, Ebû Mansur Muhammed b. Muhammed b. Muhammed. Te’vîlâtü’l-Kur’ân. thk. Halil İbrahim Kaçar. İstanbul: Mizan Yayınevi, 2006.
• Muhammed Hamîdullah, Kur’ân-ı Kerîm Tarihi. çev. Salih Tuğ. İstanbul: MÜİF Vakfı Yayınları, 1993.
• Neccar, Zağlul. Tefsirü'l-âyati'l-kevniyye fi'l-Kur’âni’l-Kerîm. Kâhire: Mektebetü’ş-Şuruki’d Düveliyye, 2007.
• Nevfel, Abdürrezzak. Allah ve Modern İlim. trc. Âkif Nuri Karcıoğlu. İstanbul: Dava Yayınları, 1974.
• Oktay, Nuray. Kur’ân’la Parıldayan Gerçekler. İstanbul: Zariflik Birliktir Tasarım ve Yayıncılık, 1998.
• Ömer, Ahmet Muhtar. “Bağlam Teorisi”. çev. Şahin Güven. Bilimnâme, 20/1 (2012): 197-208.
• Öz, Ahmet. Kur’ân’ı Anlamada Bağlam. İstanbul: Hikmetevi Yayınları, 2016.
• Öztürk, Mustafa. Kur’ân-ı Kerim Meâli. Ankara: Anakara Okulu Yayınları, 2014.
• Râzî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Ya’kûb. Usûlü’l-kâfî. şrh. Akâyî Hac Seyyid Cevâd Mustafa. Şiraz: y.y., ts.
• Reşid Rıza, “el- İttisâl beyne’l-âyât ve’s-suver”. Mecelletü’l-Menâr 8/8 (1323/1925): 289-290.
• Sâlih, Subhi. Mebâhis fî ‘ulûmi’l-Kur’ân. Beyrut: y.y., 2009.
• Suyûtî, Celâlüddîn Abdurrahman. el-İtk¬¬ân fî ‘ulûmi’l-Kur’ân. thk. Ahmed b. Ali. Kahire: Dâru’l-Hadîs, 2006.
• Şâtıbî, İbrâhîm b. Mûsa b. Muhammed Ebû İshâk. el-Muvâfakât fî usûli’ş-şerî‘a. çev. Mehmet Erdoğan. İstanbul: İz Yayıncılık, 1993.
• Şevkânî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Alî b. Muhammed. Fethu’l-kadîr. thk. Abdülfettah Ebû Gudde. Yy: Dârü’l-Fikr, ts.
• Şimşek, M. Sait. Hayat Kaynağı Kur’ân Tefsiri. İstanbul: Beyan Yayınları, 2012.
• Tirmîzî. Ebû İsa Muhammed b. İsa. Sünenü’t- tirmizî, thk. İbrâhim Atva. Mısır: Mustafa el-Bâb el-Halebî, 1975.
• Tiyek, Fatih. Kur’ân’ı Anlamada Bağlamın Rolü. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2015.
• Tura, Sabahat. “Anlam ve Yorum” Dilbilim ve Dilbilgisi Konuşmaları. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1980.
• Türk Dil Kurumu, Türkçe Sözlük, 7. Baskı. Ankara: TDK Yayınları, 1983.
• Uzun, Nihat. “Bağlam’ı Göz Ardı Etmek: Siyâsî Mücadelelerde Âyetlerin Kullanımı” Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 37 (2012): 1-28.
• Ünver, Mustafa. Kur’ân’ı Anlamada Siyâkın Rolü. Ankara: Sidre Yayınları, 1996.
• Yakup, Adem. Kur’ân Mûcizeleri. İstanbul: Güneş Yayıncılık, 2003.
• Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi. Hak Dini Kur’ân Dili. İstanbul: Eser Neşriyat, 1979.
• Yılmaz, Muhammet. Yeryüzünün Etrafından Eksiltilmesi: Ra’d Sûresi 41. Âyet Üzerine Bir İnceleme”, Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 15/28 (2013/2): 21-42.
• Yüksek, Muhammed İsa. Kur’ân’ın Anlaşılmasında Bağlam Bilgisi Referansları ve Sınırları. 2. Baskı. İstanbul: MÜİF Vakfı Yayınları, 2018.
• Zemahşerî, Ebü'l-Kâsım Cârullah Mahmûd b. Ömer b. Muhammed. el-Keşşâf an hakâiki't-tenzîl ve ‘uyunü'l-ekâvîl fî vücuhi’t-te’vîl. Beyrut: Dârü’l-Ma’rife, 1947.
• Zerkeşî, Bedrüddîn Muhammed b. Abdillah. el-Burhân fî ‘ulûmi’l-Kur’ân. thk. M. Ebu’l-Fadl İbrâhim. Beyrut: Daru’l-Ma’rife, ts.
• Zürkânî, Muhammed Abdulazîm. Menâhilu’l-irfân. Kahire: Dâru İhyâi’t-Türâs, ts.
• http://www.kuranmeali.com/ÂyetKarsilastirma.php?sûre=13&âyet=41 (27.05.2020)