Kur’ân’ın “Rükû Edenlerle Birlikte Rükû Edin” Hitabı Bağlamında Yahudilerin İbadetinde Rükû

Yıl 2024, Cilt: 24 Sayı: 2, 887 - 920, 30.09.2024

Bedriye Özçelik Yılmaz

https://doi.org/10.33415/daad.1494070

Öz

Çalışma, Kur’ân’ın Ehl-i kitabın inanç ve uygulamalarına yönelik tashih edici rolünü, özellikle namazda rükû örneği üzerinden ortaya koymayı hedeflemiştir. Çalışmada betimsel, tarihsel ve karşılaştırmalı yöntemler kullanılmaktadır. Çalışmanın temel kaynakları İslam ve Yahudiliğin kutsal kitapları etrafında şekillenmiş tefsir ve tarih yazınıdır. Günümüzde Karaî ve Sâmirî gruplar dışında Yahudilerin çoğunu oluşturan Rabbâni Yahudiler ibadetlerinde rükȗ ve secde etmemektedirler. Kur’ân vahiy geleneklerindeki ibadet rükünlerine atıfta bulunmaktadır. Çalışmada Yahudilerin erken tarihî süreçlerine ait ayakta, eğilerek, yere kapanarak ve diz üstü çökerek yapılan bedenli dua formları Tanah’ın incelenmesiyle ortaya koyulmaktadır. Ayrıca Rabbânî Yahudiliğin ikinci temel kaynağı Talmud’da günlük ibadette rükû formu tespit edilmektedir. Tefsirlere göre Kur’ân’ın “rükû edenlerle birlikte rükû edin.” hitabı dönemin Yahudilerine yöneliktir. Kur’ân aynı ilahi hitabın Hz. Meryem’e yapıldığını da bildirir. Bu hitaplarla Yahudilerin ibadetleri arasındaki ilişkinin ortaya konulabilmesi için ayetlerin arka planı ve nüzul sebepleri tarih ve tefsir rivayetleri ile tespit edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Vahiy geleneği, Tanah, Talmud, Namaz, el-Bakara 2/43

Bowıng In The Worshıp Of The Jews In The Context Of The Qur’an’s Command “Bow Down Wıth Those Who Bow Down”

Öz

This paper aims to reveal the Qur'an's corrective role towards the beliefs and practices of the Ahl al-Kitab, especially through the example of the ruku in prayer. The study utilizes descriptive, historical and comparative methods. The main sources of the study are the exegetical and historical literature centered around the holy books of Islam and Judaism. Rabbanite Jews, who constitute the majority of Jews today, except for the Karaite and Sâmirite groups, do not rukuȗ and prostrate in their worship. The Qur'an refers to the rites of worship in their tradition of revelation. In this study, the standing, bowing, prostrating, and kneeling forms of embodied prayer from the early historical periods of the Jews are revealed by analyzing the Tanakh. In addition, the Talmud, the second main source of Rabbinic Judaism, identifies the form of bowing in daily worship. According to the commentaries, the Qur'anic address "bow down with those who bow down" was addressed to the Jews of the time. The Qur'an also states that the same divine address was made to Mary. In order to reveal the relationship between these addresses and the worship of the Jews, the background of the verses and the reasons for their revelation are determined by historical and exegetical narrations.

Anahtar Kelimeler

Tafsir, Revelation tradition, Tanakh, Talmud, Prayer, al-Baqara 2/43

"الركوع في عبادة اليهود في سياق قوله تعالى: "اركعوا مع الراكعين

Öz

تهدف الدراسة إلى الكشف عن الدور التصحيحي للقرآن تجاه معتقدات أهل الكتاب وممارساتهم، وخاصة من خلال مثال الركوع في الصلاة. وتستخدم الدراسة المنهج الوصفي والتاريخي والمقارن. والمصادر الرئيسية للدراسة هي المؤلفات التفسيرية والتاريخية التي تشكلت حول الكتب المقدسة في الإسلام واليهودية. لا يؤدي اليهود الربانيون، الذين يشكلون غالبية اليهود باستثناء جماعتي القرائين والسامريين، الركوع والسجدة في عباداتهم. وقد أشار القرآن الكريم إلى شعائر العبادة في تقاليدهم في الوحي. في هذه الدراسة، يتم الكشف عن أشكال القيام والركوع والسجود والركوع في الصلوات الجسدية في الفترات التاريخية الأولى لليهود من خلال تحليل التاناخ. بالإضافة إلى ذلك، في التلمود، المصدر الأساسي الثاني لليهودية الحاخامية، يتم تحديد شكل الركوع في العبادة اليومية. ووفقًا للتفاسير، فإن خطاب القرآن "ارْكَعُوا مَعَ الرَّاكِعِينَ" كان موجهًا لليهود في تلك الفترة. ويذكر القرآن أيضًا أن الخطاب الإلهي نفسه كان موجهًا إلى النبي مريم. وللكشف عن العلاقة بين هذه المخاطبات وعبادة اليهود، يتم تحديد خلفية الآيات وأسباب نزولها من خلال الروايات التاريخية والتفسيرية

Anahtar Kelimeler

التفسير, تقليد الوحي, تناخ, التلمود, الصلاة

Kaynakça

• Ali, Cevad. İslam’da Namazın Tarihi. çev. Ömer Dumlu, Rıza Savaş. İstanbul: Takdim Yayınları, 2. Basım, 2022.
• Arık, Durmuş. “Türk Yahudiler: Kırım Karâîleri”. Dini Araştırmalar Dergisi 7/21 (2005), 27-50.
• Arslantaş, Nuh. Hz. Muhammed Döneminde Yahudiler. İstanbul: KURAMER Yayınları, 2016.
• Bacher, Wilhelm - Lauterbach, Jacob Zallel. “Sheshet”. Jewish Encyclopedia. Erişim 10 Ağustos 2024. https://jewishencyclopedia.com/articles/13568-sheshet
• Bağır, Muhammed Ali. “Günümüz Sâmirîlerinde Dinî Hayata Dair Bazı Uygulamalar”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 20/37 (2018), 151-181.
• Balcı, İsrafil. Hz. Peygamber ve Namaz. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 8. Basım, 2023.
• Birışık, Abdülhamit. “Tefsir”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 40/281-294. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2011.
• Câbirî, Muhammed Âbid el-. Fehmü’l Kur’an. çev. Muhammed Coşkun. İstanbul: İlimyurdu, 3. Basım, 2017.
• Dalgın, Nihat. “Rükû”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 35/286. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2008.
• eş-Şeyhalî, Sabâh Nâci. “Yahudi İbadetleri Namaz: Çeşitleri, Vakitleri, Duaları ve Kılınış Şekilleri”. çev. Ölmez, Mustafa. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 18/2 (2018), 651-666.
• Gesenius, Friedrich Wilhelm. Hebrew and Chaldee Lexicon to the Old Testament. Londra, 1846.
• Ginzberg, Louis. “Akiba ben Joseph”. Jewish Encyclopedia. Erişim 10 Ağustos 2024. https://www.jewishencyclopedia.com/articles/1033-akiba-ben-joseph
• Goitein, S.D. Yahudiler ve Araplar. çev. Nuh Arslantaş - Emine Buket Sağlam. İstanbul: İz Yayıncılık, 2. Basım, 2011.
• Gözeler, Esra. Kur’an Ayetlerinin Tarihlendirilmesi. İstanbul: KURAMER, 2016.
• Gözeler, Esra. Samî Dinî Geleneğinde Salât, Savm ve Zekât Kavramlarının Semantik İncelenmesi. Ankara Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2005.
• Gündüz, Şinasi. “Namaz ve Yahudilikteki Günlük İbadet”. İslami İlimler Dergisi 13/2 (2018), 215-238.
• Gürkan, Salime Leyla. Yahudilik. İstanbul: İSAM, 2008.
• Halil b. Ahmed. Kitâbü’l-ʿAyn. thk. Abdulhamid Hendavî. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 2003.
• Harkavy, Abraham de. “Anan ben David”. Jewish Encyclopedia. Erişim 16 Mayıs 2024. https://www.jewishencyclopedia.com/articles/1460-anan-ben-david
• İbn Ebî Hâtim, Abdurrahmân b. Muhammed er-Râzî. Tefsîru’l-Kur’ân’il-azîm. thk. Es’ad Muhammed Tayyib. el-Memleketü’l-Arabiyyeti’s-Suûdiyye: Mektebetü Nezâr Mustafâ el-Bâz, 1419.
• İbn Fâris. Mu’cemu Mekâyîsi’l-luga. thk. Abdusselâm Muhammed Han. Dimeşk: Dâru’l-fikr, 1976.
• İbn Fâris. Mu’cemu mekâyîsi’l-luga. thk. Abdusselâm Muhammed Harun. Dimeşk: Dâru’l-fikr, 1976.
• İbn Hişâm. es-Sîretü’n-nebeviyye. Beyrut: Dâru’l-kitâbi’l-arabî, 3. Basım, 1990.
• İbn Manzûr. Lisânu’l-Arab. Beyrut: Dâru sadr, 1414.
• İbn Sa’d, Muhammed b. Sa’d b. Menî el-Hâşimî. Kitâbü’t-Tabakâti’l-Kebîr. çev. Adnan Demircan, Musa Kazım Yılmaz. İstanbul: Siyer Yayınları, 2. Basım, 2015.
• İsfahani, Râgıb el-. Müfredât: Kur’ân Kavramları Sözlüğü. çev. Yusuf Türker. Ankara: Pınar Yayınları, 2., 2010.
• Jastrow, Marcus. Dictionary of the Targumim, the Talmud Babli and Yerushalmi, and the Midrashic Literature. Londra, 1903.
• Karaalp, Cahit. “Salât Kavramının Semantik Analizi”. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 9/1 (2018), 173-212.
• Kasapoğlu, Abdurrahman. “Bir Dini Tecrübenin İfade Simgesi: Rükû”. Tabula Rasa Dergisi 9 (2003), 255-279.
• Kotan, Şevket. “Maûn Sûresi Özelinde Bir Kur’ân Hermenötiği Denemesi”. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 26/2 (2022), 803-822.
• Levi, Avital Hazony. “Worship: bowing down in the service of God”. Religious Studies, Cambridge University Press 58 (2022), 487-504.
• Luxenberg, Cristoph. The Syro-Aramaic Reading of the Koran. Berlin: Schiler, 2007.
• Mindel, Nissan. “Rabbi Chanina Bar Chama”. Jewish History. Erişim 15 Mayıs 2024. https://www.chabad.org/library/article_cdo/aid/112505/jewish/Rabbi-Chanina-Bar-Chama.htm
• Mindel, Nissan. “Rabbi Joshua Ben Levi”. Jewish History. Erişim 15 Mayıs 2024. https://www.chabad.org/library/article_cdo/aid/112287/jewish/Rabbi-Joshua-Ben-Levi.htm
• Mindel, Nissan. “Rav Hai Gaon”. Jewish History. Erişim 15 Mayıs 2024. https://www.chabad.org/library/article_cdo/aid/112498/jewish/Rav-Hai-Gaon.htm
• Mukâtil, b. Süleymân. Tefsîru Mukâtil bin Süleymân. thk. A. Muhammed Şehhâte. Beyrut: Dâru ihyâi’t-turâs, 1423.
• Okumuş, Mesut. “Semantik Ve Analitik Açıdan Kur’an’da ‘Salât’ Kavramı”. Çorum İlahiyat Fakültesi Dergisi 3/6 (2004), 1-30.
• Palabıyık, M. Hanefi. “Cahiliye Arapları Namazı (Salât) Biliyorlardı”. Akademik Siyer Dergisi 2 (2020), 2-35.
• Robinson, Edward. English Hebrew Lexicon. Boston: Crocker & Brewster, 1872.
• Singer, Isidore - Mendelsohn, S. “Hanina b. Hama”. Jewish Encyclopedia. Erişim 15 Mayıs 2024. https://www.jewishencyclopedia.com/articles/7209-hanina-b-hama
• Solmaz, Mekki. “Rükû ve Secdenin Kur’ân’daki Semantiği”. Kesit Akademi Dergisi 8/31 (2022), 380-404.
• Süyûtî, Ebû’l-Fadl Celâluddîn. Ed-durru’l-mensûr fi’t-tefsîr bi’l-me’sûr. thk. Abdulmuhsin et-Turkî. Kâhira: Merkezu’l-buhûs, 2003.
• Taberî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr. Câmi‘u’l-beyân ‘an te’vîli-âyi’l-Kur’ân. thk. ‘Abdullâh bin ‘Abdulmuhsin et-Turkî. Kâhira: Merkezu’l-buhûs ve’d-dirâsâti’l-‘arabiyyeti ve’l-İslâmiyyeti, 2001.
• Toprak, Mehmet Sait. Talmud ve Hadis. İstanbul: Kabalcı, 2012.
• Tsegaw, Melak Alemayehu. “‘Come, Let Us Prostrate and Bow Down’: The Importance of Embodied Worship in The Psalter”. Jurnal Koinonia 14/2 (2022), 100-107.
• Uğur, Hakan. “Eski Ahid’deki ‘Dua’ Kavramının Kur’an’daki ‘Salât’ Kavramıyla İlişkisi”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8 (2008), 139-172.
• Vâhidî, Ebü’l-Hasen Alî b. Ahmed b. Muhammed en-Nîsâbûrî. el-Vasît fî tefsîri’l-Kurʾâni’l-mecîd. thk. Âdil Ahmed Abdulmevcȗd. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1994.
• Vâhidî, Ebü’l-Hasen Alî b. Ahmed b. Muhammed en-Nîsâbûrî. Esbâbü nüzûli’l-Kur’ân. ed. Usâm b. Abdilmuhsin el-Humeydân. Dârü’l-ıslâh, 2. Basım, 1992.
• Wensinck, A. J. “Salât”. İslam Ansiklopedisi. 10/111-123. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 1978.
• Wieder, Nahphtali. İslâmın Yahudi İbadeti Üzerindeki Etkisi. çev. Sinan İlhan. İstanbul: Büyüyen Ay Yayınları, 2022.
• Yazır, Elmalılı M. Hamdi. Hak Dini Kur’an Dili. thk. Asım Cüneyd Köksal, Murat Kaya. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, 2021.
• Yılmaz, Bedriye. Medine Yahudileriyle İlişkilerin Erken Dönem Kur’an Tefsirine Etkisi. İstanbul: KURAMER Yayınları, 2021.
• Zeitlin, Solomon. “The Tefillah, The Shemoneh Esreh: An Historical Study Of The First Canonization Of The Hebrew Liturgy”. The Jewish Quarterly Review 54/3 (1964), 208-249.
• Zemahşerî, Ebu’l-Kâsım Cârullah Mahmûd bin Ömer. el-Keşşâf. ed. Murat Sülün. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, 2017.
• “Akiva ben Yosef”. Britannica. Erişim 10 Ağustos 2024. https://www.britannica.com/summary/Akiva-ben- Yoseph
• Bible Hub. Erişim 05 Mart 2024. https://biblehub.com/hebrew/1290.htm
• Bible Hub. Erişim 08 Mart 2024. https://biblehub.com/hebrew/3766.htm
• Mishnah. Erişim 10 Mart 2024. https://www.sefaria.org/Mishnah_Yoma.6.2?lang=bi&with=all&lang2=en
• Talmud Babylonian. Erişim 10 Mart 2024. https://www.sefaria.org/texts/Talmud
• Tanakh. Illinois: Varda Books, 2009.
• Bible Hub. Erişim 06 Mart 2024. https://biblehub.com/hebrew/8605.htm