Evaluation of Artificial Intelligence Models in the Field of Islamic Philosophy: ChatGPT-Google Bard

Yıl 2024, Cilt: 24 Sayı: 3, 92 - 115, 31.12.2024

Müzeyyen Asiye Aykıt

https://doi.org/10.33415/daad.1588280

Öz

Social media platforms, like other cyber domain platforms, have the potential to assist in various fields, including social sciences, by providing access to various types of information. In social sciences, especially in the fields of theology and philosophy, research on the positive and negative aspects of artificial intelligence models used for information retrieval is quite limited. The aim of this study is to compare and evaluate the information-providing potential of two artificial intelligence models, Chat Generative Pretrained Transformer-3.5 (ChatGPT) and Google Bidirectional Encoder Representations from Transformers (Google Bard), in the field of Islamic Philosophy.

Questions related to Islamic Philosophy were posed to both ChatGPT and Google Bard. The questions were prepared in different types, such as informational, comparative, and analytical, to lay the groundwork for evaluating the models. The responses generated by both models were examined in terms of clarity and specificity, relevance, supporting information, consistency, adequacy, completeness, accuracy, and data volume. When the responses of both models were evaluated in terms of the discipline of Islamic philosophy, it was observed that they contained quite limited information. However, it was noted that Google Bard provided more qualitative, detailed, and accurate responses compared to ChatGPT.

Anahtar Kelimeler

Islamic Philosophy, ChatGPT, Google Bard, Artificial Intelligence

İslam Felsefesi Alanında Yapay Zekâ Modellerinin Değerlendirilmesi: Chatgpt–Google Bard

Öz

Sosyal medya gibi siber alan platformları, pek çok alanda olduğu gibi sosyal bilimler alanında da, çeşitli bilgilere erişim sağlayarak yardımcı olma potansiyeline sahiptir. Sosyal bilimlerde özellikle ilahiyat ve felsefe alanlarında bilgi edinme amaçlı kullanılan yapay zekâ modellerinin olumlu ve olumsuz yönleri hakkında araştırmalar oldukça sınırlıdır. Çalışmanın amacı, iki yapay zekâ modelinin, Chat Generative Pretrained Transformer-3.5 (ChatGPT) ve Google Bidirectional Encoder Representations from Transformers (Google Bard), İslam Felsefesi alanında bilgi sağlama potansiyelini karşılaştırmak ve değerlendirmektir. İslam Felsefesi alanında geliştirilen sorular hem ChatGPT'ye hem de Google Bard'a sorulmuştur. Sorular, modelleri değerlendirmeye zemin hazırlamak maksadıyla bilgi, karşılaştırma, analiz şeklinde farklı türlerde hazırlanmıştır. Her iki modelden üretilen yanıtlar; netlik ve özgüllük, alaka düzeyi, destekleyici bilgi, tutarlılık, yeterlilik, bütünlük, doğruluk, veri hacmi bakımından incelemeye tabi tutulmuştur. Yanıtlar, İslam felsefesi disiplini itibarıyla değerlendirildiğinde oldukça sınırlı bilgiler içerdiği görülmüştür. Bununla birlikte karşılaştırma sorularında Google Bard'un ChatGPT'ye kıyasla genellikle daha nitelikli, tafsilatlı ve doğru yanıtlar verdiği gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

İslam Felsefesi, ChatGPT, Google Bard, Yapay Zekâ

Kaynakça

• Akpınar, Muhammet Raşit. “Osmanlı’da Görülen Selefi temayül ve Karşı Tepkiler”. Doğu’dan Batı’ya Düşüncenin Serüveni: Osmanlı’da Felsefe ve Aklî Düşünce. ed. Bayram Ali Çetinkaya. 8/83-111. İstanbul: 2015.
• Alper, Ömer Mahir. “İslam Felsefesine Giriş”. İslam Felsefesi. ed. Bayram Ali Çetinkaya. Ankara: 2017.
• Aydınlı, Yaşar. Fârâbî’de Tanrı-İnsan İlişkisi. İstanbul: 2000.
• Aykıt, Asiye. “İslam Felsefesi”. İlahiyat Atlası. ed. Bayram Ali Nazıroğlu vd. İstanbul: 2018.
• Aykıt, Asiye. Sühreverdî Felsefesinde Ahlak. İstanbul: 2023.
• Baltacı, Ali. “Veri Madenciliği: İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinde Akademik Başarının Veri Madenciliği İle Ölçülmesi”. Din ve Bilim-Muş Alparslan Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi 1/1 (2018), 1-23.
• Bayraktar, Mehmet. İslam Felsefesine Giriş. Ankara: 2003.
• Bolay, Süleyman Hayri. “Osmanlılar’da Düşünce Hayatı ve Felsefe”. Doğu’dan Batı’ya Düşüncenin Serüveni: Osmanlı’da Felsefe ve Aklî Düşünce. ed. Bayram Ali Çetinkaya. 8/13-59. İstanbul: 2015.
• Çinici, Murat- Kızılgeçit, Muhammed. “Yapay Zekâ ve Din Psikolojisi”, Diyanet İlmi Dergi 59/2 (2023), 745-768.
• Dağ, Ahmet. Transhümanizm İnsanın ve Dünyanın Dönüşümü. Ankara: 2018.
• Demir, Aysel. “Ölümsüzlük ve Yapay Zekâ Bağlamında Trans-hümanizm”. AJIT-e: Academic Journal of Information Technology 9/31 (01 Ocak 2018), 95-104.
• Daraqel, Baraa- Wafaie, Khaled vd. “The Performance of Artificial İntelligence Models in Generating Responses to General Orthodontic Questions: ChatGPT vs Google Bard” American Journal of Orthodontics and Dentofacial Orthopedics 6/165 (2024), 652 – 662.
• Fârâbî, Ebu Nasr. Medînetü’l-Fâzıla. çev. Yaşar Aydınlı. İstanbul: 2018.
• Fârâbî, Ebu Nasr. Siyâsetü’l-Medeniyye. çev. Yaşar Aydınlı. İstanbul: 2020.
• Fârâbî, Ebû Nasr. Tenbih alâ Sibili’s-Saâde. thk. Subhan Halifat. Amman. 1987.
• Fârâbî, Ebû Nasr. İhsâu’l-Ulûm. thk. Ali Bu Mülhim. Beyrut: 1996.
• Ganioğlu, Kübra Gizem. “Dijital Sonsuzluk Arayışı ve Kişisel Kimlik Problemi”. Felsefe Dünyası 79 (15 Temmuz 2024), 307-332.
• Kara, İrfan. Kur’an Araştırmalarında Yapay Zekâ. Konya: 2024.
• Kaya, Mahmut. “Fârâbî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (İstanbul: 1995), 12/153-154.
• Kılınc¸ Delal Dara-Mansız, Duygu. “Examination of The Reliability and Readability of Chatbot Generative Pretrained Transformer’s (ChatGPT) Responses to Questions About Orthodontics and The Evolution of These Responses in an Apdated Version”, American Journal of Orthodontics and Dentofacial Orthopedics 5/165 (2024), 546 – 555.
• Kızılgeçi̇t, Muhammed-Çinici, Murat. “Koronavirüs (Covid-19) Sürecinde Yapay Sinir Ağları Yöntemiyle Bireylerin Dini Başa Çıkma Düzeylerinin Tahmini”. İlahiyat Tetkikleri Dergisi 54 (31 Aralık 2020), 45-65.
• Kindî, Yakub b. İshak. Resâilu’l-Kindî el-felsefiyye. nşr. Abdulhâdî Ebû Rîde. Kahire: 1995.
• Meissner, Gunter. “Artificial Intelligence: Consciousness and Conscience”. AI and Society 35/1 (2020), 225-235.
• Nasr, Seyyid Hüseyin. “İslam’da Felsefe Kavramı ve Anlamı”. çev. Şamil Öcal vd. İslam Felsefesi Tarihi. ed. Seyyid Hüseyin Nasr, Oliver Laeman. İstanbul: 2017.
• Özden, H. Ömer. “İslam Medeniyeti (Türk-İslam Kültürü) Eğitim Sisteminde Felsefenin Tarihsel Süreci ve Günümüzdeki Durumu”, Akademide Felsefe Hikmet ve Din. ed. Bayram Ali Çetinkaya. 299-306. Zonguldak: 2014.
• Öztemel, Ercan. “Yapay Zekâ ve Din”. Yapay Zekâ Transhümanizm ve Din. ed. Muhammed Kızılgeçi̇t vd. Ankara: 2021.
• Saçaklızâde. Tertibu’l-Ulum. çev. Zekeriya Pak-Akif Özdoğan. Maraş: 2009.
• Sankarı, Farouk A. “Platon ve Fârâbî’nin Siyaset Felsefelerinin Bazı Yönlerinin Karşılaştırılması”, çev. Osman Elmalı vd. Tabula Rasa: Felsefe-Teoloji. 5/13 (2005), 235-242.
• Turğay, Fatma. İşrâkî Felsefeye Misâl Âleminden Bakmak. İstanbul: 2019.
• Türker, Ömer. “İslam Düşüncesinde İlimler Tasnifi”. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Dergisi. 3/22 (2011/1), 533-556.
• Yenen, Halide. Sühreverdî Felsefesinde Epistemoloji. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi. 2007.