Anlam Değişimleri ve Çevrim İçi Tek Dilli Sözlüklerde Güncellik: Güncel Kavramların Sözlüklere Yansıtılma Sorunu

Yıl 2025, Cilt: 1 Sayı: 1, 424 - 434, 10.08.2025

Göksel Sert

Öz

Bu çalışma, çevrim içi sözlüklerin sağladığı sık güncel-leme avantajının, Türkçe tek dilli sözlüklerde ne ölçüde kullanıldığını değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Teknoloji anlam alanında yer alan “bulut”, “akış”, “çerez” ve “uygulama” sözcükleri örneklem olarak seçilmiş; Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük ile Kubbealtı Lugatı’ndaki tanım bilgileri incelenmiştir. Ardından Cambridge ve Collins çevrim içi tek dilli İngilizce sözlüklerinde örneklemi oluşturan maddelerin İngilizce karşılıkları, Türkçe örneklerdeki tanım bilgisiyle karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Sonuçlar, Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük’ün örneklemi oluşturan sözcüklerin yeni anlamlarını henüz tanım bilgisine dahil etmediğini; Kubbealtı Lugatı’nın ise sınırlı ama kayda değer bir güncellemeye yer verdiğini göstermektedir. Bu bağlamda, Türkçe çevrim içi tek dilli sözlüklerde sürekli değişen kavramlara ilişkin güncelleme süreçlerinin yeniden ele alınması ve güncel veri kaynaklarının sözlük çalışmalarına entegre edilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

sözlükbilim , sözlük , tanım , anlambilim

Etik Beyan

Bu makale için etik kurul izni alınmasına gerek yoktur. Araştırma ve yayın etiğine uygun hareket edilmiştir.

Kaynakça

• Brookes, I. (2004). Painting the Forth Bridge: Coping with Obsolescence in a Monolingual English Dictionary. Euralex 2004 Proceedings: Lexicological Issues of Lexicographical Relevance, 221-231.
• Cambridge Dictionary (CaD). (2025). Dictionary. CaD web sitesinden 18 Mayıs 2025 tarihinde https://dictionary.cambridge.org/# adresinden erişildi.
• Collins Dictionary (CoD). (2025). Dictionary. CoD web sitesinden 18 Mayıs 2025 tarihinde https://www.collinsdictionary.com adresinden erişildi.
• Kubbealtı Lugatı (KL). (2025). Sözlük. KL web sitesinden 18 Mayıs 2025 tarihinde http://www.lugatim.com adresinden erişildi.
• Lorentzen, H. ve Trap-Jensen, L. (2016): What, when and how? The art of updating an online dictionary. In: Margalitadze Tinatin/Meladze, George (eds.): Proceedings of the 17th EURALEX International Congress: Lexicography and Linguistic diversity.
• Rundell, M. (2014): Macmillan English Dictionary: The End of Print?, Slovenščina 2.0, 2, 1–14.
• Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük (TDK-GTS). (2025). Sözlük. TDK-GTS web sitesinden 18 Mayıs 2025 tarihinde http://www.sozluk.gov.tr adresinden erişildi.