Dil ve Bulanıklık İlişkisi Yusuf Atılgan - Aylak Adam Örneği

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 7, 80 - 105, 15.12.2023

Şerife Sazak İbiş

https://doi.org/10.48147/dada.1366058

Öz

Sayısal bilim dallarında yaygın olarak kullanılan bulanıklık kavramı, disiplinler arası çalışmaların önem kazanmasıyla birlikte dil bilimi alanında da işlenmeye başlanmıştır. Daha çok mantık alanında kullanılan bulanıklık kavramı, ilk olarak asıl uzmanlık alanı matematik olan Lütfi Ali Askerzade tarafından bilgisayar biliminde kapsamlı bir şekilde ele alınmıştır. Askerzade tarafından geliştirilen bulanık küme teorileri birçok araştırmacı tarafından çalışılmıştır. Bu çalışmada bulanıklık kavramı, farklı alanların yaptığı tanımlamalardan yola çıkılarak ele alınmış ve bu kavramın dil bilimi alanında nasıl bir görünüm sergileyebileceği aktarılmaya çalışılmıştır.
Çalışma üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, yerli ve yabancı alan yazını temel alınarak bulanıklık kavramının tanımı, özellikleri ve çalışıldığı alanlar hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde Yusuf Atılgan’ın Aylak Adam adlı eserinde bulanıklığı içeren tümceler numaralandırılarak sıralanmış ve bu tümcelerde geçen sözcük türleri; ad, adıl, sıfat ve belirteç olarak ayrı başlıklarda incelenmiştir. Son bölümde ise bulgular, sayısal bir şekilde yorumlanarak bulanıklığın hangi sözcük türünde yoğunlaştığı ve bunun sebepleri hakkında değerlendirmelerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Bulanıklık, bulanık sözcük, dil ve bulanıklık, dil bilgisel bulanıklık, sözlüksel bulanıklık

Kaynakça

• Atılgan, Y. (1959). Aylak Adam, İstanbul: Varlık Yayınevi.
• Bayrakdar, S. ve Yücedağ, İ. (2020). Sosyal Ağlarda Yorum İçerik Tahmini İçin Bulanık Mantık Tabanlı Metinsel Anlam Çıkarım Yaklaşımının Analizi. Politeknik Dergisi, 23(3), 707-711.
• Boz, E. (2020). Türkiye Türkçesinde Sözcük Türleri Üzerine Bir Tasnif Denemesi. Uluslararası Yunus Emre Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 1-10.
• Cevizci, A. (1999). Felsefe Sözlüğü, İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Crystal, D. (2008). A Dictionary of Linguistics and Phonetics, USA: Blackwell Publishing.
• Eryılmaz, H. E. (2015). Fuzzy (Bulanık) Mantık Üzerine Bir Araştırma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Grünberg, T. ve Onart, A. (1976). Mantık Terimleri Sözlüğü, Ankara: Türk Dili Kurumu Yayınları.
• İmer, K.; Kocaman, A. ve Özsoy, S. A. (2011). Dilbilim Sözlüğü, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• İmrağ, Ö. S. ve Toksöz Hozatlıoğlu, D. (2020). Olumluluğun Biçimsel Dillerdeki Sembolik Gösteriminde Bulanık Mantık Yaklaşımı. Diyalog / Sonderausgabe: 85, Jahre Germanistik in der Türkei, 66-77.
• Karakaşoğlu, N. (2008). Bulanık Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ve Uygulama, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Denizli: Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Keskenler, M. F. ve Keskenler, E. F. (2017). Bulanık Mantığın Tarihi Gelişimi. Takvim-i Vekayi, 5(1), 1-10.
• Nabiyev, V. V. (2003). Yapay Zekâ – Problemler – Yöntemler – Algoritmalar, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Russell, S. ve Norvig, P. (2020). Artificial Intelligence A Modern Approach, USA: Pearson Global Edition.
• Sebzecioğlu, T. (2022). Rol Kuramı ve Türkçede Konusal Roller, Ankara: Sonçağ Yayıncılık.
• Türk Dil Kurumu, https://sozluk.gov.tr/ (Erişim Tarihi, 14.07.2023)
• Terricabras, J. M. (2015). Language, Fuzzy Logic, Metalogic, (Ed. R. Seising, E. Trillas ve J. Kacprzyk), Towards the Future of Fuzzy Logic, Switzerland: Springer Cham.
• Ural, Ş. (2004). Puslu (Fuzzy) Mantık. Mantık, Matematik ve Felsefe I. Ulusal Sempozyumu 26-28 Eylül 2004, 43-58, Çanakkale: Gamze Yayıncılık.
• Vural, M. (2002). Düşünce Tarihinde Mantık: Aristoteles Mantığından Bulanık Mantığa. Kutadgu Bilig: Felsefe – Bilim Araştırmaları, 0(2), 179-192.
• Yüksel, Y. (2006). Puslu Mantık ve Felsefi Arka Planı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Zadeh, L. A. (1965). Fuzzy Sets. Information and Control, 8, 338-353.