Fas’ta Islami Hareketler (1975-2010)

Yıl 2019, Cilt: 30 Sayı: 2, 433 - 455, 31.12.2019

Neslihan Er

Öz

Bir ülkedeki sosyal yapı ve ağların şekillenmesi ve gelişmesi, şüphesiz dinî topluluk ve grupların katkıları ile gerçekleşmektedir. Toplumun inanç yapısını ve yaşamını yabancı etkilerden korumada bu gruplar önemli rol oynamaktadır. İslam dünyası geniş bir coğrafyaya yayılan çok sayıda bağımsız millî devleti ihtiva eder. İslam ülkeleri siyasî ve tarihî birikim ve deneyimlerine göre birbirinden farklı devlet sistemlerini ve hükümet biçimini benimsemiş veya geliştirmiştir. 1970’li yıllar itibariyle Arap dünyasında doğan çağdaş İslamî hareketlerin hemen hepsi, toplumun siyasî anlayışından hareketle, toplumsal yaşamın bütününü kapsayan siyasî ideoloji olarak İslam’ı öncelemişlerdir. Bu düşünceden yola çıkarak, makalede Fas’taki İslamî hareketler ele alınmıştır. Giriş kısmında modernizm ve modernite kavramları çerçevesinde İslamî hareketlerin ortaya çıkış sebepleri ve gelişimi incelenmiştir. İlk bölümde Fas’ta din devlet ilişkileri bağlamında İslamî hareketlerin konumu açıklanmıştır. İkinci bölümde genel anlamıyla İslamî hareketlerin tasviri yapılmış ve son bölümde öne çıkan İslamî hareketler tanıtılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Modernite, Modernleşme, Dini grup, Fas, İslami hareketler

Islamic Movements in Morocco (1975-2010)

Öz

The formation of social structures and networks in a country and their development are undoubtedly made with the contributions of religious communities and groups. Religious groups play an important role in protecting society’s belief structure and life from foreign influences. The Islamic world contains a large number of independent national states spreading over a wide geography. Islamic countries have adopted or developed different state systems and forms of government according to their political and historical accumulation and experience. By the 1970s, almost all of the contemporary Islamic movements born in the Arab world prioritized Islam as a political ideology covering the whole of social life, based on the political understanding of society. From this point of view, the article deals with Islamic Movements in Morocco. In the introduction section, the reasons for and development of Islamic movements within the framework of modernism and modernity concepts are examined. In the first section, the position of Islamic movements in Morocco in the context of religious state relations is explained. In the second section, Islamic movements are given a general overview, and in the last section, the most prominent Islamic movements are introduced.

Anahtar Kelimeler

Modernity, Modernization, Religious group, Morocco, Islamic movements

Kaynakça

• Amar, Ali. Mohammed VI Le Grand Malentendu, Paris: Calmann-Lévy, 2011.
• Arslan, Hulusi. “Ahlakın Evrenselliği Açısından İslam ve Modernizm”. İ. Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi 1/2 (Güz 2010): 41-60.
• Audibert, Jean. Jamais Je n’ai Cessé d’Apprendre l’Afrique. Paris: Editions Karthala, 2006.
• Ben Elmostafa, Okacha. Les Mouvements Islamiques au Maroc. Paris: L’Harmattan, 2007.
• Berger, Peter L. Dinin Sosyal Gerçekliği. İstanbul: İnsan Yayınları, 1993.
• Boujrada, Karim. Le Maroc à la Lumière de l’Enjeu Démocratique. Yüksek Lisans Tezi, Quebec Üniversitesi, 2008.
• Burgat, François. L’İslamîsme en face. Paris: La Découverte, 1995.
• Chaarani, Ahmed. La Mouvance Islamiste au Maroc. Paris: Khartala, 2004.
• Er, Neslihan. Moderniteyi İslamlaştırma Projesi: Al Adl Wal İhsanne Cemaati Modeli. Yüksek Lisans, Marmara Üniversitesi, 2014.
• Gellner, Ernest. Müslüman Toplum. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2012.
• Hervieu-Léger, Daniele. “La Sociologie des Religions en France.” La Sociologie Française Contemporaine, haz. Michel Berthelot. 543-547. Paris: PUF, 2000 Milâdî.
• Kurtkan Bilgiseven, Âmiran. Din Sosyolojisi, İstanbul: Filiz Kitabevi, 1985.
• Küçükcan, Talip. “Modernleşme ve Sekülerleşme Kuramları Bağlamında Din, Toplumsal Değişme ve İslam Dünyası”, İslam Araştırmaları Dergisi 13 (2005): 109-128.
• Lamchichi, Abderrahim. Islam Islamisme et Modernité. Paris: Editions L’Harmattan, 2008.
• Lamchichi, Abderrahim. “Islamisme et Politique au Maghreb.” Confluences 31 (Güz 1999): 37-56. http://www.confluences-mediterranee.com/IMG/pdf/3104.lamchichi.pdf
• Lapidus, İra M. Modernizme Geçiş Sürecinde İslam Dünyası. İstanbul: M.Ü.İ.F. Yayınları, 1996.
• Okumuş, Ejder. “Toplumsal Değişim ve Din.” İçinde Din Sosyolojisi El Kitabı, Ankara: Grafiker Yayınları, 2012.
• Roy, Olivier. Siyasal İslam’ın İflası. İstanbul: Metis Yayıncılık, 2005.
• Samson, Fabienne. Les Marabouts de l’Islam Politique. Paris: Editions Karthala, 2005.
• Sezen, Yumni. İslam’ın Sosyolojik Yorumu. İstanbul: Birleşik Yayıncılık, 2000.
• Shayegan, Daryush. Yaralı Bilinç. İstanbul: Metis Yayınları, 2012. Yassine Conferences. “Biography.” Erişim: 2 Mart 2014. http://yassineconferences.net/tr/index/ biography.shtml
• Zeghal, Malika. Les Islamistes Marocains. Paris: La Découverte, 2005.
• Zouaoui Hassan, “La Régulation Politico-institutionnelle du Champ Religieux au Maroc.” Ed-Defâtir Es-Siyâse ve’l-Kânun, 3, no. 4 (2010): 1–24.