Filmlerde Kutsal Kitap: “The Book of Eli” Örneği

Yıl 2020, Cilt: 31 Sayı: 1, 99 - 118, 30.06.2020

Halil İbrahim Şenavcu

https://doi.org/10.26650/di.2020.31.1.0042

Öz

Kutsal kitapların günümüzde hak ettiği değeri görmesi için çeşitli vasıtalarla din adamları, dinlerin mensupları ve dinî kurumlar tarafından vurgu yapıldığı görülmektedir. Bu yollardan biri olarak seçilen film/sinema, görselliğin ön planda olduğu çağımızda kullanışlı ve kıymetli bir araç olarak ortaya çıkmaktadır. Film, dinî mesajların doğrudan ve/veya dolaylı yollardan bilinçaltına işlenmesi şeklinde kullanılan bir vasıta olmuştur. Albert ve Allen Hughes kardeşlerin yönettiği, ünlü aktör Denzel Washington’ın başrolünü üstlendiği “The Book of Eli” (Tanrı’nın Kitabı) filmi, Hıristiyanlıktaki Tanrı, peygamber, kutsal kitap ve insan anlayışı hakkında önemli bilgiler içermektedir. Film hem Hıristiyanlara kendi kutsal kitaplarına daha fazla değer vermeleri gerektiği fikrini aşılamakta hem de diğer dinlerin müntesiplerine, bu kitabı uygulayan kişilerin dünyayı nasıl yönetebileceği, yani ne kadar önemli bir kitaba sahip oldukları mesajını vermektedir. Bu filmin, kutsal kitap vurgusuyla birlikte verdiği başka mesajlar da vardır. Bunların en önemlileri, eskatolojik, apokaliptik vurgular ile seçilmiş bir elçinin Tanrı tarafından her şartta korunacağı ve mesaj yerine ulaştırılıncaya kadar destekleneceği fikridir. Aynı zamanda filmde arka planda, deizm düşüncesinin aksine, insanları başıboş bırakmayacak bir Tanrı düşüncesi de işlenmektedir. Bu çalışma, mezkûr film örneğinde, filmlerde dinî öğelerin kullanılması, mesajların verilmesi ve kutsal kitapların değerinin vurgulanmasının keyfiyeti hususunda bir analiz yapmayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Film, Sinema, Dini Mesaj, Hıristiyanlık, Tanrı’nın Kitabı

Destekleyen Kurum

Yazar bu çalışma için finansal destek almadığını beyan etmiştir.

Scripture in Movies: The Case of “The Book of Eli”

Öz

It is seen that the holy books are emphasized by religious institutions, clergy or religious people through various means in order to see the value they deserve, as they used to, again today. Film/cinema, chosen as one of these ways, emerges as a useful and valuable tool in our age when visuality is at the forefront. Film/cinema has also been a tool used to convey religious messages both directly and indirectly to the subconscious. “The Book of Eli”, directed by brothers Albert and Allen Hughes and starring the famous actor Denzel Washington contains important information about God, the prophet, the holy book, and human understanding in Christianity. The Film both instilled in Christians the idea that they should value their own scriptures more and gave the message to members of other religions about how the people who practice it can rule the world, that is, how important a book they have. This study aims to make an analysis of the use of religious elements in films, how to give messages and to emphasize the value of holy books in the aforementioned film example.

Anahtar Kelimeler

Film, Movie, Cinema, Religion, Christianity, The Book of Eli

Kaynakça

• Adam, Baki. Yahudi Kaynaklarına Göre Tevrat. 2. Basım. İstanbul: Pınar Yayınları, 2002.
• ———. “Yahudilik: Tarihsel Gelişimi, İnanç Esasları ve İbadetleri.” İçinde Yaşayan Dünya Dinleri, editör Şinasi Gündüz, 205-50. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı, 2007.
• Akbaş, Muhsin. “Yahudi ve Hıristiyan Düşüncesinde Ölüm Sonrası Hayat ve Diriliş İnancının Dini ve Teolojik Temelleri.” Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sy 41 (2002): 37-60.
• Akbay, Okan Haluk. Kojiki: Japon Mitolojisine Bir Yolculuk. Konya: Çizgi Kitabevi, 2014.
• Aston, James, ve John Walliss. “The (Un)Christian Road Warrior: The Crisis of Religious Representation in The Book of Eli (2010).” Journal of Religion & Film 15, sy 1 (2011). https://digitalcommons. unomaha.edu/jrf/vol15/iss1/1.
• Aydın, Mahmut. “Hıristiyanlık (Tarihsel Gelişimi, Temel Kaynakları ve Öğretileri).” İçinde Yaşayan Dünya Dinleri, editör Şinasi Gündüz, 77-102. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı, 2007.
• Aydın, Mehmet. “Hıristiyanlık (Kutsal Metinler ve Dini Literatür).” İçinde Diyanet İslam Ansiklopedisi, 17:340-45. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1998.
• ———. Müslümanların Hristiyanlara Karşı Yazdığı Reddiyeler ve Tartışma Konuları. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1998.
• Balaban, Yüksel. “Miyazaki Sinemasında Şintoizm Göstergelerinin Sunumu.” İçinde Sinema ve Din, 287-308. İstanbul: Dem Yayınları, 2015.
• Batuk, Cengiz. “Sihizm.” İçinde Dinler Tarihi I-II, 273-300. İstanbul: Lisans Yayıncılık, 2018.
• Baybal, Sami. İbrahimî Dinlerde Mesih’in Dönüşü. Konya: Yediveren Kitap, 2002. Bıyık, Mustafa. Armagedon ve Tanrı Krallığı. Ankara: Aziz Andaç Yayınları, 2008.
• ———. “Hıristiyan Eskatolojisinde Dünyanın Sonu Kehanetleri.” Marife Dini Araştırmalar Dergisi 7, sy 2 (01 Ekim 2007): 163-88.
• Bilici, Muhammed Veysel. “Hollywood Filmlerindeki Apokaliptik Temalar: Sinema, Popüler Kültür ve Din.” Milel ve Nihal 4, sy 2 (2007): 139-61.
• Blizek, William L. “Sinema Filmleri ve Din.” Çeviren Bilal Yorulmaz. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 47, sy 47 (2014): 193-202.
• Bowker, John. The Concise Oxford Dictionary of World Religions. Oxford: Oxford University Press, 2000.
• Boz, Mikail ve Dilek Takımcı. “Amerikan Post-Apokaliptik Bilimkurgu Sinemasında Kıyamet İdeolojisi (1924-2000).” Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, sy 31 (30 Haziran 2019): 377-403.
• Breimeier, Russ. “The Book of Eli.” ChristianityToday.com, 15 Ocak 2010. https://www. christianitytoday.com/ct/2010/januaryweb-only/bookofeli.html.
• Bucaille, Maurice. Müsbet İlim Yönünden Tevrat İnciller ve Kur’an. Çeviren Mehmet Ali Sönmez. 7. bs. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı, 2001.
• Çap, Sabri. Goldziher Öncesi Oryantalizm ve Hadis. Ankara: İlahiyat Yayınları, 2019.
• Dural, Murat. “Aamir Khan Filmlerinde Dini Öğeler.” Yüksek Lisans Tezi, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi, 2018.
• Ebert, Roger. “The Book of Eli Movie Review.” Erişim 02 Kasım 2019. https://www.rogerebert. com/reviews/the-book-of-eli-2010.
• Erbaş, Ali. Hristiyanlık. İstanbul: İnsan Yayınları, 2004.
• Güç, Ahmet. Dinlerde Mabed ve İbadet. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2005. Gündüz, Şinasi. Din ve İnanç Sözlüğü. 2. bs. İstanbul: Vadi Yayınları, 2017.
• ———. “Sih Dini.” İçinde Yaşayan Dünya Dinleri, editör Şinasi Gündüz, 373-81. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı, 2007.
• Hallsell, Grace. Tanrıyı Kıyamete Zorlamak: Armagedon, Hıristiyan Kıyametçiliği ve İsrail. Çeviren Mustafa Acar ve Hüsnü Özmen. 2. bs. Ankara: Kim Yayınları, 2003.
• Karahan, Harun Dündar. “Hıristiyan Mezheplerinde Vahiy Anlayışı.” Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 13, sy 13 (28 Haziran 2018): 287-308.
• Karahan, Müge. “Filmler Yalan Söyler mi?” Sabitfikir.com. Erişim 17 Mart 2020. http://www. sabitfikir.com/elestiri/filmler-yalan-soyler-mi&amp%3Breferer=81590.
• Kaya, Korhan. Lotus Sutra. İstanbul: Sujala Yayıncılık, 2018. Kutlutürk, Cemil. “Hint Dinleri.” İçinde Dünya Dinleri, editör Şinasi Gündüz, 182-232. İstanbul: Milel & Nihal, 2019.
• Kutsal Kitap. İstanbul: Kitab-ı Mukaddes Şirketi, 2001.
• Kuzgun, Şaban. Dört İncil Farklılıkları ve Çelişkileri. 2. bs. İstanbul: Fazilet Neşriyat, 2008.
• Küçük, Abdurrahman, Günay Tümer ve Mehmet Alparslan Küçük. Dinler Tarihi. Ankara: Berikan Yayınevi, 2009.
• Küçük, Mehmet Alparslan. Kutsal Kitap Anlayışı Yahudilik, Hıristiyanlık ve İslam Örneği. 2. bs. Berikan Yayınevi, 2016.
• Okudan, Aysel. “Lotus Sutra ve Budist Kutsal Metinleri Arasındaki Yeri ve Önemi.” Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, 2017.
• Özkan, Cuma. “Çin Dinleri.” İçinde Dünya Dinleri, editör Şinasi Gündüz, 234-60. İstanbul: Milel & Nihal, 2019.
• Petrakis, John. “The Book of Eli.” The Christian Century, 2010.
• Porter, Adam L. “The Book of Eli.” Journal of Religion & Film 14, sy 1 (2010). https://digitalcommons. unomaha.edu/jrf/vol14/iss1/23.
• Pulver, Andrew. “Film Review: The Book of Eli.” The Guardian, 14 Ocak 2010, blm. Film. https:// www.theguardian.com/film/2010/jan/14/book-of-eli-film-review.
• Sarıkçıoğlu, Ekrem. Dinlerde Mehdi Tasavvurları. Samsun: Sidre Yayınları, 1997.
• Spinoza, Benedictus. Teolojik-Politik İnceleme. Çeviren Cemal Bâli Akal ve Reyda Ergün. 4. Baskı. Ankara: Dost Kitabevi, 2016.
• Şen, Murat Tolga. “Tanrının Kitabi : Beyazperde.com Eleştirisi.” Erişim 02 Kasım 2019. http://www. beyazperde.com/filmler/film-128955/elestiriler-beyazperde/.
• Şenavcu, Halil İbrahim. “Japon Dinleri.” İçinde Dünya Dinleri, editör Şinasi Gündüz, 262-82. İstanbul: Milel & Nihal, 2019.
• “Tanrının Kitabı (2010) - The Book Of Eli.” Erişim 22 Ekim 2019. https://www.sinemalar.com/ film/21844/tanrinin-kitabi.
• “Tanrının Kitabı The Book of Eli.” Erişim 22 Ekim 2019. http://www.sinematurk.com/film/28684tanrinin-kitabi/. Intersinema.com.
• “Tanrının Kitabı (The Book of Eli).” Erişim 02 Kasım 2019. https://www.intersinema. com/tanrinin-kitabi-filmi/.
• “Tanrının Kitabi.” Erişim 22 Ekim 2019. http://www.beyazperde.com/filmler/film-128955/kullanicielestirileri/en-yeniler/.
• “The Book of Eli (2010).” Erişim 17 Mart 2020. https://www.imdb.com/title/tt1037705/. “The Book of Eli (2010).” Erişim 22 Ekim 2019. https://720p-izle.com/izle/altyazi/the-book-of-eli.html.
• “The Book of Eli (2010).” Erişim 02 Kasım 2019. https://www.rottentomatoes.com/m/the_book_of_eli.
• “The Book of Eli (2010) User Reviews.” Erişim 02 Kasım 2019. http://www.imdb.com/title/tt1037705/ reviews.
• Thomas, Edward J. The History of Buddhist Thought. 7. bs. London: Routledge, 1971.
• Turan, Süleyman ve Emine Battal. Dünya Dinlerinde Kutsal Metinler. 2. bs. STS Yayınları, 2018.
• Tümer, Günay. “Budizm.” İçinde Diyanet İslam Ansiklopedisi, 6:352-60. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1992.
• Ünal, Asife. “Uyumlu Bir Dünya İnşası Bağlamında Sinema ve Din İlişkisi: ‘Life of Pi’ Örneği.” International Journal of Sport Culture and Science 3, sy Special Issue 4 (15 Eylül 2015): 567-83.
• Ünsal, Gülhanım. “Film Başlıklarının Çevirisi Üzerine Gözlemler.” Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi 5, sy 5 (31 Mayıs 2018): 77-92.
• Walker, Seth. “‘It’s not a F****** Book, It’s a Weapon!’: Authority, Power, and Mediation in The Book of Eli.” Journal of Religion & Film 20, sy 3 (02 Ekim 2016). https://digitalcommons. unomaha.edu/jrf/vol20/iss3/29.
• Yitik, Ali İhsan. Doğu Dinleri. İstanbul: İsam / İslam Araştırmaları Merkezi, 2014. Yorulmaz, Bilal. Sinema ve Din Eğitimi. 2. bs. Dem Yayınları, 2016.