Arabic Rules Between Philosophy of Language and Grammar Criterion: A Modernist Approach

Yıl 2023, Cilt: 34 Sayı: 2, 453 - 469, 30.12.2023

Hany Ramadan

https://doi.org/10.26650/di.2023.34.2.1262493

Öz

This research aims to discuss the grammar of the Arabic language from two angles: the philosophy of language as a full-fledged structure, and Arabic grammar as a description of this entity. Accordingly, the research raises the fundamental question of whether the rules of the Arabic language should be presented to non-native speakers in terms of Arabic grammar to facilitate and simplify learning, or whether starting with the language itself and its representations, formulating its rules to meet the learners’ needs is more worthwhile and compatible with modern linguistic lessons? Branching from this question are legitimate sub-questions about the renewal of Arabic grammar and its consequences, the usefulness of old Arabic grammar in language acquisition, the specificity of non-native Arabic learners and their needs. As required by the nature of the research, the article seeks to present a linguistic approach that can serve as a scientific basis for use in preparing a matrix to compose an educational curriculum for non-Arabic speakers to learn Arabic grammar.

Anahtar Kelimeler

Arabic language, Language system, Nahwu, Grammar, Arabic for non-native speakers

قواعد العربية بين فلسفة اللغة ومعيارية النحو: مقاربة حداثية

Öz

تناقش هذه الدراسة قواعد اللغة العربية من زاويتي: فلسفة اللغة بوصفها بناء مكتمل الأركان، والنحو العربي الذي يعد توصيفا لهذا الكيان، كما إنه يُعدُّ – إلى حد ما – معيارا لإدراج ما يمكن أن يدخل تحت مظلته وما يخرج منها. وعليه تطرح الدراسة سؤالا أساسيا، ألا وهو: أينبغي أن تُقدَّم قواعد اللغة العربية للناطقين بغيرها من منطلق النحو العربي تيسيرا وتبسيطا؟ أم يجدر أن تنطلق من اللغة نفسها وتمثلاتها، فتصاغ قواعدها بما يلبي احتياجات المتعلمين، ويتوافق مع الدرس اللغوي الحديث؟ ويتفرع من هذا السؤال تساؤلات فرعية حول تجديد النحو ومآلاته، وجدوى النحو العربي القديم في اكتساب اللغة، وخصوصية متعلمي العربية من الناطقين بغيرها واحتياجاتهم، وهي تساؤلات مشروعة، سيسعى الباحث مجتهدا إلى الإجابة عنها وعن السؤال الأساسي من خلال المنهج الوصفي التحليلي، مستعينا عند الضرورة بالمنهج التاريخي وفقا لما تقتضيه طبيعة الدراسة، هادفا في ذلك إلى تقديم مقاربة لسانية تكون بمنزلة ركيزة علمية، ويمكن الاستعانة بها في إعداد مصفوفة لتأليف منهج تعليمي في القواعد للناطقين بغير العربية.

Anahtar Kelimeler

العربية للناطقين بغيرها, نظام اللغة، القواعد،, نظام اللغة, النحو, اللغة العربية

Dil Felsefesi ile Normatif Dilbilgisi Arasında Arapça Dilbilgisi: Modernist Bir Yaklaşım

Öz

Bu araştırma, Arap dili gramer yapısını iki farklı açıdan değerlendirmeyi amaçlamaktadır: Eksiksiz bir yapı olarak dil felsefesi ve bu yapıyı tanımlayan Arap dili grameri. Bu yapı, aynı zamanda şemsiyesi altına girebilecek ve girmeyecek hususları da kısmen kapsamına alacak bir ölçüt olarak kabul edilmektedir.

Buna göre araştırma, temel bir soruya açıklık getirmeye çalışmaktadır: Acaba anadili Arapça olmayan öğrencilere Arapça dilbilgisi kuralları sadeleştirilerek ve kolaylaştırılarak mı sunulmalıdır? Yoksa modern metodun uygulandığı dil dersiyle uyumlu olacak biçimde kuralları direk dilin kendisinden ve örneklemelerinden başlayarak öğrencilerin ihtiyaçlarına göre mi formüle edilmelidir?

Bu tarz bir sorudan dilbilgisinin yenilenmesi, yenilenmenin sonuçları, klasik Arapça dilbilgisinin dil kazanımına olan faydası, anadili Arapça olmayanların kendilerine has hususiyetleri ve ihtiyaçları gibi çok yönlü sorular ortaya çıkmaktadır. Kuşkusuz bu sorular araştırmanın tabiatı gereği olağan sorulardır.

Bu sorular yapılan araştırma gereği tabii sorulardır. Araştırmacı bu sorulara araştırmanın uygunluğu açısından analitik yöntemle cevap aramaktadır. İhtiyaç dahilinde tarihsel yönteme de başvurabilmektedir. Amaç, bilimsel bir temelde dilsel bir yaklaşım sunmaktır. Böylece anadili Arapça olmayanlar için dilbilgisi eğitim müfredatı alanında kullanabilme olanağı sağlamaktır.

Anahtar Kelimeler

Arap dili, Nahiv, Dil sistem, Dilbilgisi, Anadili olmayanlar için Arapça

Kaynakça

• Ebü’l-Mekârim. et-Ta’limu’ ve’l-arabiyye rü’yetun min karîb. el-Kahire: Dar’ül-hâni, 2006. google scholar
• İbrahim, Abd’ülalîm. en-Neḥvu’l vazîfî. el-Kahire: Darü’l-Meʾârif, ts. google scholar
• İsmail, Abd’ülalîm Muhammed ve el-Amâmî, Salim Saliḥ. Felsefet’ül-lüğa ve mevkii’n-nahvi minha. Mecelletu ibn menzûr. 1, (Nisan, 2020), 11-42. google scholar
• İbn’ul Cezerî, Abdurrahman b. Ali b. Muhammed. Mürşid’ül mukriîn ve müncidü’t tâlibîn. thk. Nâsır Muhammedî Muhammed Câd. el-Kahire: Daru’l Âfâk el-Arabiyye, 2010. google scholar
• İbn Cenî, Osman. el-Hasâis. C1. thk. Muhammed Ali en-Neccâr. el-Kahire: Dar’ul Kitab’ul Mısriyye, ts. google scholar
• İbn Hazm Ali b. Ahmed. el-Faslu fî’l milel ve’l ehvâ ve’n nahl. thk. Muhammed İbrahim Nesîr, Abdurrahman Umeyr. Beyrut: Dar’ul Cîl, 1996. google scholar
• İbn Haldun, Abdurrahman. Mukaddimetu i-bni Haldun. thk. Halîl Şiḥâde. Beyrut: Dar’ul Fikir, 2001. google scholar
• İbn Madâ, el-Kurtûbî. er’Red alâ’n’-nuḥa. thk. Şevki Dayf. el-Kahire: Dar’ul Fikri’l Arabi, 1947. google scholar
• el-Bağdâdî, Abdulkâdir b. Ömer. Hizânet’ü-l’edeb ve lubbu-lubâbi lisân’ul-arab. bs. 4. thk. Abdusselâm Harun. el-Kahire: Mektebetu’l Hânkî, 1997. google scholar
• Chomsky, Noam, Bünyânu’l-luğa. Tercemetü İbrahim el-Gülsüm. Beyrut: Cedâvul, 2017. google scholar
• el-Câhız, Amr b. Baḥr. er-Rasâil. thk. Abdusselâm Harun. el-Kahire: Mektebet’ul Hânki, 1964. google scholar
• el-Câhız, Amr b. Baḥr. el-Hayvan. C1. thk. Abdusselâm Harun. Muhakkik el-Kahire: Mektebet’ul Halebî, 1965. google scholar
• Hasan, Temmâm. el’Luğatu beyne’l-mi’yariyye ve’lvasfiyye. bs. 4. el-Kahire: Âlim el-Kütüb, 2000. google scholar
• Hüseyin, Muhammed el-Hudrî. Dirâsâtun fi’l-arabiyye ve târihuha. Dimaşk: Dâr’un Nevâdir, 2001. google scholar
• el-Hamvî, Yakut. Mu’cemu’l-udebâ ve irşâdu’l erîbi ilâ ma’rifetu’l-edîb. thk. İhsan Abbâs. Beyrut: Dar’ul Ğarbu’l İslâmi, 1993. google scholar
• Halîl, Luey Ali ve ebû Zeyd Ali. “Mi’yâriyyetu’l-arabiyye dirâstü’n fî binyeti’n nizâm el’luğavi”. et’tahdîdu ve’s siyâset’ul luğavi. C2. 3, (Ekim, 2016), 166-137. google scholar
• er-Râzî, Fahred’dîn. et-Tefsiru’l-Kebîr Mefâtihu’l Ğayb. C5. thk. Seyyid İmran. el-Kahire: Dar’ul Hadîs, 2012. google scholar
• es-Suyutî, Celâleddîn Abdurrahmân. Buğyet’ul Vuâ fî tabakâti’l luğavîyyîn ve’nuha. bs. 2. thk. Muhammed ebu’l fadl İbrahim. el-Kahire: Dar’ul fikir, 1979. google scholar
• es-Suyûtî, Celâleddîn Abdurrahmân, el-İktirâh fî usul’în-nahv. bs. 2. thk. Abdulhâkîm Atiyye. el-Kahire: Dar’ul Beyrunî, 2006. google scholar
• Şekûr, Leylâ. el-Bâb en-nahvi bahs fî’l menhec. Camiatu Muhammed Hıdr Biskra, el-Cezayir, Yüksek lisans tezi, 2014. google scholar
• Ti’ema, Rüşdî Ahmet. el-Mercî fî ta’limu’l-luğati’l arabiyye linnâdikîna biluğâti’n uhrâ. Câmiatu Ummu’l kurâ. 1986. google scholar
• Udîme, Muahmmed Abdulhâlik. Dirâsâtu’l uslûb’il Kur’an’il Kerim. C1. el-Kahire: Dar’ul hadis, ths. google scholar
• Ukkaşe, Ömer Yusuf. en’Nahvu’l Gâib. Beyrut: el-’Müesseset’ul arabiyye li’ddirâsât ve’n neşr, 2003. google scholar
• el- Favzen, Abdurrahman b. İbrahim. İdaât limuallimi’l luğati’l arabiyye lin’natikine biğayriha. Türkiye: Tekin, h.1435. google scholar
• en-Naka, Mahmud Kâmil. “Tadris-u’l kavaid fi beramici ta’limu’l luğati’l arabiyye biğayriha”. el-Mecellet’ül arabiyye liddirasat’ül luğaviyye. el-Hartum: Ma’hed el-hartum ed-devliyy elarabiyye 3/2 (şubat, 1985), 55-9. google scholar
• DeCapua, Andrea. Grammar for Teachers. 2nd Ed. Switzerland: Springer. 2017. google scholar
• Ramadan, Hany Ismail “Yabancılar İçin Arapça Eğitim Müfredatında Arap Edebiyatı Karşılaştırmalı Bir Araştırma” Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (15), 2019. 62-87 google scholar
• Richards, Jack C. & Schmidt, Richard. Dictionary of Language Teaching and Applied Linguistics, (3rd Ed.). New York: Longman, 2002. google scholar