International Islamic Theology Project and Turkish-Muslim Union of Religious Affairs (DITIB): Impact on Religious Services in Germany

Yıl 2015, Cilt: 13 Sayı: 30, 181 - 211, 01.12.2015

Nurettin Gemici

Öz

Anahtar Kelimeler

International Islamic Theology Project, DITIB, Religion, Education, Germany, Turkish institutions

Uluslararası İlahiyat Projesi ve Diyanet İşleri Türk- İslam Birliği (DİTİB)'nin Almanya'daki Din Hizmetlerine Katkısı

Öz

1961 yılı itibarıyla Almanya'ya gerçekleşen işgücü göçünün ardından pek çok farklı sosyal problemler ortaya çıkmıştır. Bunların en önemlilerinden birisi de gerek işçilerin gerekse onların yakınlarının din eğitimi ihtiyaçlarının nasıl giderileceği konusudur. Bu konudaki çalışmalar maalesef oldukça geç bir tarihte başlamıştır. 1984 yılında resmen kurulan DİTİB (Diyanet işleri Türk İslam Birliği) bu sorunlara muhtelif çözümler üretmeye teşebbüs etmiştir. Bu çözüm arayışlarından birisi de yurtdışında yaşayan yurttaşlarımızın ve yakınlarının başta din eğitimi olmak üzere sosyal konularda yol göstericilik yapacak evsafta din görevlisi yetiştirme projesidir. Uluslararası İlahiyat Projesi olarak bilinen bu girişimle yurtdışında yaşayan lise mezunu gençlere Türkiye'de İlahiyat eğitimi aldırılması sağlanacaktır. Eğitim sonrası, çoğunluğu o ülke vatandaşı olan öğrenciler; yaşadıkları ülkelerde din görevlisi olarak istihdam edilecektir. Proje başlangıcı 2006 yılı olmakla birlikte oldukça mesafe kaydedilmiştir. Bu çalışmada ağırlıklı olarak Almanya'daki "Din Eğitimi"nin dünü, bugünü ve geleceği üzerinde bazı mütalaaların yanı sıra Uluslararası İlahiyat Projesi'nin uygulamasında karşılaşılabilecek olası zorluklar ve çözüm önerileri ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Uluslararası İlahiyat Projesi, DİTİB, Din, Eğitim, Almanya, Türk kurumları

Kaynakça

• Abdullah, M. S. (1993). Was will der Islam in Deutschland. Gütersloh: Guetersloher Verlagshaus.
• Adıgüzel, Y. (2011). Almanya’daki Türk Kuruluşları, (Yeni Vatanda Dini ve İdeolojik Yapılanma). İstanbul: Şehir Yayınları.
• Altıntaş, İ. (2008). Dış-Göç ve Din: Almanya’daki Türklerin Dini Hayatına İlişkin Sosyolojik Bir Çözümleme. İstanbul: Değerler Eğitim Merkezi Yayınları.
• Andaç, M, (1981). Atatürk’ün 100. Doğum Yılında Türkiye 1. Din Eğitimi Semineri (23-25 Nisan 1981). Almanya’da İki Terbiye Arasında Bocalayan Türk Çocukları (294-302). Ankara: İlahiyat Vakfı Yayınları.
• Ardoğan, R. (2005). Müslüman Toplumlarda İnsan Hakları ve Demokrasiye Saygıyı Artıracak Bazı İslâmî İlkeler. Değerler Eğitimi Dergisi, 3(9), 25-58.
• Aytaç, K. (1981). Atatürk’ün 100. Doğum Yılında Türkiye 1. Din Eğitimi Semineri (23-25 Nisan 1981), Federal Almanya’da Türk İşçi Çocuklarının Din Eğitimi Meselesi (310-316). Ankara: İlahiyat Vakfı Yayınları.
• Béraud, C. (2007) Avrupa Birliği Sürecinde Dinî Kurumlar ve Din Eğitimi. Milletlerarası Tartışmalı İlmî Toplantı, 17-19 Kasım 2006, İstanbul). İ. Çelebi (Ed.). Avrupa Müesseseleri ve Dinî Olguların Öğretimi-Güncel Bir Tartışma, (227-242.) İstanbul, Ensar Neşriyat.
• Bilgin, B. (2001). Eğitim Bilimi ve Din Eğitimi. Ankara: Gün Yayıncılık.
• Bumin, T. (2007). Avrupa Birliği Sürecinde Dinî Kurumlar ve Din Eğitimi, (Milletlerarası Tartışmalı İlmî Toplantı, 17-19 Kasım 2006, İstanbul), İ. Çelebi (Ed.). Müzakere (205-207). İstanbul: Ensar Neşriyat.
• Canatan, K. (2005). Yerellik ve Küresellik İkileminde Hollanda Müslümanlığı. İslâmiyât, 8(4), 91-107.
• Çelik, C. (2008). Almanya’da Türkler: Sürekli Yabancılık, Kültürel Çatışma ve Din. Milel ve Nihal, 5(3), s. 105-142.
• Çoştu Y. ve Ceyhan M. A. (2015). DİTİB’in Din Eğitimi Faaliyetleri Üzerine Bir Değerlendirme. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(1), 39-51.
• Cromartie, M. ve J. L. (2007). Avrupa Birliği Sürecinde Dinî Kurumlar ve Din Eğitimi, (Milletlerarası Tartışmalı İlmî Toplantı, 17-19 Kasım 2006, İstanbul), İ. Çelebi (Ed.). Modern Kamusal Alanda Din ve Dinî Kurumlar (49-64), İstanbul: Ensar Neşriyat.
• Dışişleri Bakanlığı (t.y.) Ekonomik ve Sosyal İşler Genel Müdürlüğü, Yurtdışı Göç Hareketleri ve Vatandaş Sorunları. Ankara.
• Doğan, R. (2007). Avrupa Birliği Sürecinde Dinî Kurumlar ve Din Eğitimi, (Milletlerarası Tartışmalı İlmî Toplantı, 17-19 Kasım 2006, İstanbul), İ. Çelebi (Ed.). Avrupa Birliği sürecinde Dinî Kurumlar ve Din Eğitimi: Almanya Modeli (255-299). İstanbul: Ensar Neşriyat.
• Fırat, E. (1981). Atatürk’ün 100. Doğum Yılında Türkiye 1. Din Eğitimi Semineri (23-25 Nisan 1981), Belçika’da Vatandaşlarımızın Din Eğitimi (302-310). Ankara: İlahiyat Vakfı Yayınları.
• Gates, B. E. (2007). Avrupa Birliği Sürecinde Dinî Kurumlar ve Din Eğitimi, (Milletlerarası Tartışmalı İlmî Toplantı, 17-19 Kasım 2006, İstanbul), İ. Çelebi (Ed.). Avrupa’da Din Eğitiminde Kuşatıcı Bir Yaklaşıma Doğru: Birleşik Krallık İçerisinde İngiltere Örneği (409-427). İstanbul: Ensar Neşriyat.
• Gemici, N. (2010). Religionen in der Schule und die Bedeutung des Islamischen Religionsunterrichts: Okzidentale Traditionen des Streitens in Literatur, Geschichte und Islamstudien der Universität Osnabrück B. Ucar (Ed.) Herausforderungen für eine islamische Religionspädagogik in der Türkei, (261- 274). Göttingen, V&R Unipress [u.a.],.
• Gemici, N. (2011). Islamische Religionspädagogik zwischen authentischer Selbstverortung und dialogischer Öffnung: Perspektiven aus der Wissenschaft und dem Schulalltag (ROI - Reihe für Osnabrücker Islamstudien) Gebundene Ausgabe. Erwägungen über einige mehrheitlich seitens der DITIB organisierte Projekte über die Vergangenheit, Gegenwart und Zukunft der Religionsbildung ). (379-406). Peter Lang Verlag, Frankfurt a. Main.
• Günçe, G. (1981). Millî Eğitim ve Din Eğitimi İlmî Seminer Ankara 9-10 Mayıs 1981- Tebliğler-Müzakereler-Sonuçlar. Yurtdışındaki İşçilerimiz ve Çocuklarının Din Eğitimi (340-345). İstanbul: Aydınlar Ocağı.
• Heine, P. (1997). Halbmond über deutschen Dächern, Müslimisches Leben in UnseremLand, List Verlag, München-Leipzig.
• Hıdır, Ö. (2008). Avrupa’daki Müslüman Azınlıkların Din Eğitiminin Problemleri Üzerine. DEM Dergi, 1(3), 64-71.
• Jackson, R. (2007). Avrupa Birliği Sürecinde Dinî Kurumlar ve Din Eğitimi, (Milletlerarası Tartışmalı İlmî Toplantı, 17-19 Kasım 2006, İstanbul), İ. Çelebi (Ed.). Avrupa’da Kurumlar ve Din Öğretimi-Öğreniminin Kamusal Alandaki Genel Eğitime Katkısı, (119-158). İstanbul: Ensar Neşriyat.
• Karaca, H. (2005). Entegrasyon Tartışmalarına Derkenar. İslâmiyât, 8(4), 83-90.
• Köylü, M. (2002). Avrupa Birliğine Giriş Sürecinde Türkiye’de Din Eğitimi ve Sorunları Sempozyumu (26-27 Mayıs 2001). Farklı İnançların Buluşma Zemininde İtici Etkenler (245-273). İstanbul, Değişim Yayınları.
• Köylü, M. (2003). Çağdaş Bir Din Eğitimi Teorisi Olarak Çoğulcu Bir Din Eğitimi Modeli: Batı Örneği. Dinî Araştırmalar, 6(17), 241-267.
• Küng, H. ve Karl, J. K. (1995). Evrensel Bir Ahlâka Doğru, (Takdim ve Sonuç: Beyza Bilgin; Çev: Nevzat Y. Aşıkoğlu, Cemal Tosun, Recai Doğan). Ankara: Gün Yayıncılık.
• Lemmen, T. (1998). Türkisch-İslamische Organizationen in Deutschland, broşür, Friedrich-Ebert Stiftung, Altenberge.
• Mert, H. (1978). Yurtdışı İşçi Meseleleri ve Çareleri. Diyanet Gazetesi, s. 178 -193.
• Meral, S. (2007). Avrupa Birliği Sürecinde Dinî Kurumlar ve Din Eğitimi, (Milletlerarası Tartışmalı İlmî Toplantı, 17-19 Kasım 2006, İstanbul), İ. Çelebi (Ed.). Müzakere, (381-387). İstanbul: Ensar Neşriyat.
• Özdemir, Ç. (1988). Yeni Bir Yüzyıla Girerken Türk-İslâm Sentezi Görüşünde Meselelerimiz 1-Kültür-Eğitim-Dinî Hayat. Yurtdışındaki Türk Çocuklarının Eğitimi ve Türk Toplumuna Uyumu (227-231). İstanbul: Aydınlar Ocağı.
• Özdemir K. (1981). Atatürk’ün 100. Doğum Yılında Türkiye 1. Din Eğitimi Semineri (23-25 Nisan 1981), Yurtdışındaki İşçi Çocuklarının ve Ailelerinin Din Eğitimi (282-285). Ankara: İlahiyat Vakfı Yayınları.
• Perşembe, E. (2005). Almanya’da Türk Kimliği Din ve Entegrasyon. Ankara: Araştırma Yayınları.
• Rumpf, C. (1989). Das Präsidium für religionsangelegenheiten, Zeitschrift für Türkei Studien, 1, s.21-33.
• Subaşı, N. (1999). Öteki’nin İnsan Hakları. İslâmiyât, 2(2), 85-96.
• Subaşı, N. (2007). Kutlu Doğum 2004, Din-Kültür ve Çağdaşlık, Dinselliğin Modern Bileşenleri (307-321). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Şen, F. (2007). Euro Türkler Avrupa’da Türk Varlığı ve Geleceği. İstanbul: Günizi Yayınları.
• Tosun, C. (1993). Din ve Kimlik. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• DİTİB (1999). Türkisch-İslamische Union der Anstalt für Religion e.V.: Wir über uns. Broşür, Köln. Ditib.
• Uyanık, M. (2007). Çağdaşlaşma, Değişme ve Dönüşme Tartışmalarında Sosyal Kimlikler Meselesi, Kutlu Doğum 2004, Din-Kültür ve Çağdaşlık, 63-77. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Unat, N. A. (2006). Bitmeyen Göç, Konuk İşçilikten Ulus Ötesi Yurttaşlığa (2.Baskı). İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Uslu, S. (1981). Atatürk’ün 100. Doğum Yılında Türkiye 1. Din Eğitimi Semineri (23-25 Nisan 1981). Yurt Dışında Bulunan İşçilerimizin Dinî Konularda Eğitilmeleri ve Bu Yöndeki Problemleri, (285-291). Ankara: İlahiyat Vakfı Yayınları.
• Yaman, F. (2015). Sivil Toplum Bağlamında Avrupa’da İslam ve Müslüman Kimliği: (Almanya örneği). Doktora tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• Yaşar, A. (2012). Die DITIB zwischen der Türkei und Deutschland, (Untersuchungen zur Türkisch-Islamischen Union der Anstalt für Religion e.V.), Ergon- Verlag, Würzburg.
• Yaşar, H. N. (2007). Avrupa Birliği Sürecinde Dinî Kurumlar ve Din Eğitimi, (Milletlerarası Tartışmalı İlmî Toplantı, 17-19 Kasım 2006, İstanbul), İ. Çelebi (Ed.). Avrupa İnsan Hakları Sisteminde Din Eğitim ve Öğretimi (178-204) İstanbul: Ensar Neşriyat.
• Zentralinstitut Islam- archiv-Deutschland (2000). Neue Daten und Fakten über die İslamischen Grossverbande in der Bundesrepublik, Gütersloch.
• http://uip.diyanetvakfi.org.tr/indir/UIP-2015.pdf (Erişim 08.07.2015).