The Effect to Democratic Attitude and Behaviours of Values Education Programme Which is Applied on 8. Grades Students at the Primary School

Yıl 2015, Cilt: 13 Sayı: 29, 439 - 470, 01.06.2015

Gökhan Izgar Ömer Beyhan

Öz

Anahtar Kelimeler

Values, Values Education, Democratic Manners and Behaviors

Değerler Eğitimi Programının İlköğretim Okulu 8. Sınıf Öğrencilerinin Demokratik Tutum ve Davranışlarına Etkisi

Öz

Bu çalışmanın amacı ilköğretim okulu 8. sınıf öğrencilerine uygulamak üzere hazırlanan değerler eğitimi programının öğrencilerin demokratik tutum ve davranışlarına etkisini belirlemektir. Araştırma ön test ? son test kontrol gruplu deneme modelinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak Doğanay ve Sarı (2004) tarafından geliştirilen "Demokratik Değerlere Bağlılık Ölçeği" kullanılmıştır. Araştırma 2011-2012 eğitim-öğretim yılında Konya il merkezinde bulunan Meram Ayşe Sönmez İlköğretim Okulu 8. sınıf öğrencileri ile gerçekleştirilmiştir. Gruplar oluşturulmadan önce veri toplama aracı olan "Demokratik Değerlere Bağlılık Ölçeği" 8. sınıfa devam eden 180 öğrenciye ön test olarak uygulanmıştır. "Demokratik Değerlere Bağlılık Ölçeği"nin uygulanması sonucu en düşük puanı alan, gönüllü 10 kız, 10 erkek öğrenci araştırmanın deney grubunu, 10 kız 10 erkek öğrenciden oluşan ikinci grup ise kontrol grubunu oluşturmuştur. Böylece biri deney diğeri kontrol grubu olmak üzere çalışmaya iki grupta toplam 40 öğrenci katılmıştır.Araştırma sürecinde araştırmacı tarafından 10 hafta boyunca ders saatleri dışında deney grubuna "Değerler Eğitimi Programı" uygulanmış; kontrol grubu ise mevcut öğrenimlerine devam etmiştir. Uygulama süreci sonunda, Değerler Eğitimi Programın öğrenciler üzerindeki etkisini belirleyebilmek için; her iki gruba son test ve 4 hafta sonra her iki gruba kalıcılık testi uygulanmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin grup içi analizinde bağımlı örneklem t testi, gruplar arası analizinde ise bağımsız örneklem t testi kullanılmıştır. Araştırma bulgularından elde edilen bulgular sonucunda uygulanan değerler eğitimi programının ilköğretim 8. sınıf öğrencilerinin demokratik tutum ve davranışlarını olumlu yönde etkilediği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Değer, Değerler Eğitimi, Demokratik Tutum ve Davranışlar

Kaynakça

• Akbaş, O. (2004). Türk Milli Eğitim Sisteminin Duyuşsal Amaçlarının (Değerlerinin) İlköğretim II. Kademedeki Gerçekleşme Derecesinin Değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Akbaş, O. (2008). Değer Eğitimi Akımlarına Genel Bir Bakış. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(16), 9-27.
• Altınkurt, Y. ve Karaköse, T. (2009). Okul Yöneticilerinin ve İl Milli Eğitim Müdürlüğü Çalışanlarının Değerlere Göre Yönetim İle İlgili Görüşlerinin İncelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 7(17), 49-67.
• Arslan, M. (2006). Değişen Değerler ve Sosyal Bilgiler Öğretimi Programlarına Yansıması. II. Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresi Bildiriler Kitabı. 26-28 Mayıs 2005. Van: Milli Eğitim Basımevi, 182-192.
• Aydın, M. Z. (2010). Okulda Çalışan Herkesin Görevi Olarak Değerler Eğitimi. http://www.degeregitimi.com/makaleler/makaleler.html Erişim Tarihi: 21.01.2013.
• Aydın, M. (2003). Gençliğin Değer Algısı: Konya Örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(3), 121-144.
• Bacanlı, H. (1999). Gelişim ve Öğrenme. 2. Baskı, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Balcı, F. A. ve Yelken Y. T. (2010). İlköğretim Öğretmenlerinin Değer Kavramına Yükledikleri Anlamlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 81-90
• Bandura, A. (1977). Social learning theory. EnglewoodCliffs, NJ: Prentice-Hall.
• Bottry, M. (2000). Values Education. teaching values and citizenship across the curriculum. (Ed. R. Bailey). London: KoganPage.
• Büyükkaragöz, S. ve Çivi, C. (1999). Genel Öğretim Metotları Öğretimde Planlama Uygulama (10. Baskı). İstanbul: Beta Yayınları.
• Çelik, E., Çağdaş, A. (2010). Okul Öncesi Eğitim Öğretmenlerinin Empatik Eğilimlerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23, 24-37.
• Çileli, M. (1991). Ahlâk Psikolojisi ve Eğitimi. Ankara: V Yayınları.
• Çubukçu, Z., Özenbaş, D. E., Çetintaş, N., Satı, D. ve Şeker, Ü.Y. (2012). Yönetici, Öğretmen, Öğrenci ve Veli Gözünde Öğretmenin Sahip Olması Gereken Değerler. Pagem Eğitim ve Öğretim Dergisi 2(1), 25-38.
• Demir, S. B. ve Köçer, M. (2006). Sosyal Bilgiler Dersi Duyuşsal Amaçların Gerçekleşme Düzeyinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. II. Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresi Bildiriler Kitabı. 26-28 Mayıs 2005. Van: Milli Eğitim Basımevi, 111-150.
• Demirtaş, Sıddıka (2009). Çocuk Yuvasında Kalan Korunmaya Muhtaç Çocukların Değer Eğitiminde Yaratıcı Dramanın Etkililiği. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Deniz, M. E., Akbağ, M., Çelik, S. B., Çeçen, A. R., Eldeleklioğlu, J., Aypay, A. Ve diğerleri (2007). Eğitim Psikolojisi. Ankara: Maya Akademi Yayın Dağıtım.
• Dereli, E. ve Aypay, A. (2011). Ortaöğretim Öğrencilerinde Empatik Eğilim, İşbirliği Yapma Karakter Özelliği, İnsani Değerler ve Bu Özellikler Arasındaki İlişkiler. Değerler Eğitimi Sempozyumu Bildiri Özetleri, 33-34, Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi.
• Devrani, T. K. (2010). Kişisel Değerlerin Kuramsal Yapısı ve Pazarlamadaki Uygulamaları. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 5(1), 49-70.
• Dilmaç, B. (2007). Bir Grup Fen Lisesi Öğrencisine Verilen İnsani Değerler Eğitiminin İnsani Değerler Ölçeği İle Sınanması. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Doğanay, A. ve Sarı, M. (2004). İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerine Temel Demokratik Değerlerin Kazandırılma Düzeyi ve Bu Değerlerin Kazandırılması Sürecinde Açık ve Örtük Programın Etkilerinin Karşılaştırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 39, 356-383.
• Doğanay, A., Seggie, F. N. ve Caner, H. A. (2012). Değerler Eğitiminde Örnek Bir Proje: Avrupa Değerler Eğitimi Projesi. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 2(3), 83-96.
• Doğru, N. ve Peker, R. (2004). Özsaygı Geliştirme Programının Lise Dokuzuncu Sınıf Öğrencilerinin Özsaygı Düzeylerine Etkisi. Eğitim Fakültesi Dergisi 17(2), 315-328.
• Dökmen, Ü. (1988). Empatinin Yeni Bir Modele Dayanılarak Ölçülmesi ve Psikodrama ile Geliştirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 21, 155-190.
• Durmuş, Ç. (1996). Değerlerin Meslek Grupları Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• El Hassan, Karma ve Kahil, R. (2005). The Effect Of “Living Values: An Educational Program” On Behaviors And Attitudies Of Elemantary Students İn A Private School İn Lebanon. Early Childhood Education Journal, 33, 81-90.
• Erden, M. ve Akman, Y. (1996). Eğitim Psikolojisi. Ankara: Arkadaş Yayınları.
• Gedik, E. G. ve Memiş, A. (2010). Sınıf Öğretmenlerinin Değer Yönelimleri. Değerler Eğitimi Dergisi, 8(20), 123-145.
• Halstead, J. M. ve Taylor, J. M. (2000). Learning and Teaching About Values: A Review of Recent Research. Combridge Journal of Education.
• Howard, R. W., Berkowitz, M. W. ve Schaeffer, E. F. (2004). Politics of Character Education. Educational Policy, 18, 188.
• İşcan, C. (2007). İlköğretim Düzeyinde Değerler Eğitimi Programının Etkililiği. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kaymakcan, R. ve Meydan, H. (2011). Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Programları ve Öğretmenlerine Göre Değerler Eğitimi. Değerler Eğitimi Dergisi, 9(21), 27-51.
• Keskin, Y. (2008). Türkiye’de Sosyal Bilgiler Programında Değerler Eğitimi: Tarihsel Gelişim, 1998 ve 2004 Programlarının Etkililiğinin Araştırılması. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Koç, Kadir (2007). İlköğretim 7. Sınıflarda Okutulan Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi Dersinde Öğrenciye Kazandırılması Amaçlanan Evrensel Değerlere İlişkin Tutumlar, Üzerinde Öğretim Sürecinin Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kurnaz, A. (t.y.). Üstün Yetenekli Çocuklarda Değer Eğitimi. Namık Kemal Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, 49. Erişim Tarihi: 13.03.2013. http://shmyo.nku.edu.tr/duyurular/Gelecegin%20Mimarlari%20Ustun%20Zekalilar%20Sempozyum%20Kitab%C4%B1.pdf#page=49
• Lamberta, G.C. (2004). A Values Education Intervention Through Therapeıtic Recreation for Adolescants in a Psychiatric Setting. Valden University. Yayımlamış Doktora Tezi.
• MEB. (Milli Eğitim Bakanlığı) (2010). İlk Ders Genelgesi 2010/53.
• Mılson, A. J. ve Ekşi, H. (2003). Öğretmenlerin Karakter Eğitiminde Yetkinlik duygusu Konusunda Bir Ölçme Aracına Doğru: Karakter Eğitimi Yetkinlik inancı Skalası (Keyis) Ve Türkçeye Uyarlama Çabası. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(4), 99-130.
• Önder, M. (2011). Din ve Temel Değerler. Değerler Eğitimi Sempozyumu Bildiri Özetleri. 26-28 Ekim 2011. Eskişehir: Osman Gazi Üniversitesi, 164-165.
• Özensel, E. (2003). Sosyolojik Bir Olgu Olarak Değer. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(3), 217-239.
• Parlar, H., Çavuş, M., Levent, F. ve Ekşi, H. (2010). Yöneticilerin Karakter Eğitimi Yeterlik İnancı Ölçeğinin Türkçe Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Değerler Eğitimi Dergisi, 8(19), 175-208.
• Ryan, K. & Lickona, T. (1992). Character Development: The Challenge and the Model. Ed. K. Ryan & T. Lickona, Character Development in Schools and Beyond. CulturalHeritageandContemporaryChange Series VI. Foundations Of Moral Education, Vol. 3, http://www.crvp.org/HYPERLINK “http://www.crvp.org/book/Series06/VI-3/contents.htm”book/Series06/VI-3/contents.htm Erişim Tarihi 03.02.2013
• Sarı, E. (2005). Öğretmen Adaylarının Değer Tercihleri: Giresun Eğitim Fakültesi Örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 3(10), 73-88.
• Schwartz, S. H. (1992). Universals in the Content Structure of Values: Theoritical Advences and Emprical Tests in 20 Countries. In Zanna (Ed.). Advances in Experimental Social Psychology (Vol. 25, pp. 1-65). New York: Academic Pres.
• Senemoğlu, N. (2002). Gelişim Öğrenme ve Öğretim Kuramdan Uygulamaya. Ankara: Gazi Kitapevi Tic. Ltd. Şti.
• Sünbül, A. M. (2007). Öğretim İlke ve Yöntemleri. Konya: Çizgi Kitapevi.
• Şişman, M. (2006). Eğitim Bilimine Giriş. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Tahiroğlu, M. (2012). Değerler Eğitiminin İlköğretim 4. Sınıf Öğrencilerinin Trafik Kurallarına Yönelik Tutumlarına Etkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 123 -136.
• Tutuk, A., Al, D. ve Doğan, S. (2002). Hemşirelik Öğrencilerinin İletişim Becerisi Ve Empati Düzeylerinin Belirlenmesi. C. Ü. Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 6(2), 36-45.
• UNESCO. (2005). Living Values Education for Children and Young Adults Aroundthe World. http://www.livingvalues.net/ Erişim Tarihi: 03.02.2013
• Varış, F. (1998). Temel Kavramlar Ve Program Geliştirmeye Sistematik Yaklaşım. İçinde A. Hakan (Ed.), Eskişehir Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları, Eğitim Bilimlerinde Yenilikler, 3-19.
• Yağan, S. (2010). Bağımsız Anaokullarında Görev Yapan Öğretmenlerin ve Okul Müdürlerinin Demokrasi ve Demokrasi Eğitimi İlişkin Görüşleri: Eskişehir İli Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Yılmaz, E. (2009). Öğretmenlerin Değer Tercihlerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 7(17), 109-128.
• Yüksel, A. (2004). Empati Eğitim Programının İlköğretim Öğrencilerinin Empatik Becerilerine Etkisi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 17(2), 341-354.
• Zorec, Marcela Batistic (2006). Preschool Teachers’ Attitudes And The Hidden Curriculum. Democracy and Culture in Early Childhood Education Symposium. European Early Childhood Education Research Association, August 30rd-September 2nd / 2006, İceland. http://www.congress.is/eecera2006/ Erişim Tarihi: 17.04.2013