In Age Group 11-12 Children’s Gratitude and to Life Satisfaction Effecting Factors Relating Family

Yıl 2015, Cilt: 13 Sayı: 29, 83 - 116, 01.06.2015

Gülüşan Göcen

Öz

Anahtar Kelimeler

Children, Gratitude, Life satisfaction, Family, Satisfaction of school life

11-12 Yaş Grubundaki Çocukların Minnettarlıkları ve Hayat Memnuniyetlerine Etki Eden Aile İle İlgili Faktörler

Öz

Bu araştırma, çocukların hayat memnuniyetleri ve minnettar olma eğilimlerine etki eden aileye ilişkin faktörleri (annenin ve babanın eğitim durumu, ailenin çocuğa karşı tutumu ve ailenin harcama durumu gibi) incelemeyi amaçlamaktadır. Yaşları 11 ve 12 arasında değişen 59'u erkek 75'i kız toplam (X=11.08) 134 çocuğun katıldığı araştırmada çocuklara Minnettarlık Ölçeği (McCullough ve diğerleri, 2002) ve Çocuklar İçin Yaşam Kalitesi Ölçeği (Varni ve diğerleri, 1999) uygulanmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre kızlar erkeklere göre daha çok minnettarlık eğilimi göstermekte ve daha fazla okul hayatından memnuniyet duymaktadır. Annenin ve babanın eğitim düzeyi arttıkça, çocukların hayat memnuniyeti ve minnettarlığı da artmaktadır. Ayrıca ailenin harcama durumu ve çocuğa karşı aile içi tutum tarzı çocukların hayat memnuniyeti üzerinde etkili olmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Çocuk, Minnettarlık, Hayat memnuniyeti, Aile, Okul memnuniyeti

Kaynakça

• Adler, A. (2000). Eğitimi Zor Çocukların Psikolojisi (Y. Türkeli, Çev.). İstanbul: Kariyer Yayıncılık.
• Ayten, A., Göcen, G., Sevinç, K. ve Öztürk, E. E. (2012). Dini Başa Çıkma, Şükür ve Hayat Memnuniyeti İlişkisi. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 12(2), ss. 45-79.
• Armaner, N. (1981). Okulda Çocuğun Düşünce ve Davranışını Etkileyen Faktörler ve Rehberlik. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 24(1), 167-173.
• Bakırcıoğlu, R. (2002). Çocuk Ruh Sağlığı ve Uyum Bozuklukları. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Balat, U. G. (2007). İlköğretime Başlayan Çocukların Anne Babalarının Çocuk Yetiştirme Tutumlarının Okul Öncesi Eğitimden Yararlanma Düzeylerine Göre İncelenmesi. Eğitim ve Bilim, 32(143), 89-99.
• Becker, J. A. ve Smenner, P. C. (1986). The spontaneous use of thank you by preschoolers as a function of sex, socioeconomic status, and listener status, Language in Society, 15(4), 537-545.
• Binbaşıoğlu, C. (1995). Eğitim Psikolojisi. Ankara: Yargıcı Matbaası.
• Bono, G. ve McCullough, M. E. (2006). Positive responses to benefit and harm: Bringing forgiveness and gratitude into cognitive psychotherapy, Journal of Cognitive Psychotherapy: An International Quarterly, 20(2), 147-158.
• Bono, G. ve Froh, J. J. (2009). Gratitude in schools: Benefits to students and schools. R. Gilman, E. Scott Huebner, and M. J. Furlong (Eds), Handbook of Positive Psychology in Schools (ss. 77 – 88) New York: Routledge.
• Büyüköztürk, Ş. (2008). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. (9. Basım), Ankara: Pegema Yayıncılık.
• Cirhinlioğlu, F. (2010). Çocuk Gelişimi ve Ruh Sağlığı. Ankara: Nobel Yayınları.
• Cleaver, H., Walker, S., ve Meadows, P. (2004). Assessing children’s needs and circumstances: the impact of the assessment framework. London: Jessica Kingsley Publishers.
• Çakın, M. N. (2005). Çocuklar İçin Yaşam Kalitesi Ölçeği Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Basılmamış Uzmanlık Tezi. KOÜTF, Kocaeli.
• Çiftçi, N. (2003). Kohlberg’in Bilişsel Ahlak Gelişimi Teorisi: Ahlak ve Demokrasi Eğitimi. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(1), 43-76.
• Demirel, S. ve Canat, S. (2004). Ankara’daki Beş Eğitim Kurumunda Kendini Yaralama Davranışı Üzerine Bir Çalışma. Kriz Dergisi, 12(3), 1-9.
• Diener, E. (1984). Subjective well-being. Psychological Bulletin, 93, 542–575.
• Diener, E., Emmons, R. A., Larsen, R. J. ve Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49(1), 71-75.
• Diener, E. ve Diener, M. (1995). Cross-cultural correlates of life satisfaction and self-esteem. Journal of Personality and Social Psychology, 68, 653–663.
• Diener, E., Suh, E. M., Lucas, R. E. ve Smith, H. L. (1999). Subjective well-being: three decades of progress. Psychological Bulletien, 125(2), 276-302.
• Dost, M. T. (2007). Üniversite Öğrencilerinin Yaşam Doyumunun Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 132-143.
• Dunn, J. (2004). Children’s friendships: the beginnings of intimacy. Malden, MA, Blackwell.
• Eiser, C. ve Morse, R. (2001). Quality-of-life measures in chronic diseases of childhood. Health Technology Assess, 5, 1-156.
• Emmons, R. A., ve Shelton, C. M. (2002). Gratitude and the science of positive psychology. C. R. Snyder & S. J. Lopez (Eds.), Handbook of Positive Psychology (ss. 459-471). London: Oxford University Press.
• Emmons, R. A., (2009). Mutluluğun Anahtarı: Şükretmek -Teşekkür Ederim, (N. Kül, Çev.). İstanbul: Doğan Kitap.
• Emmons, R. A. ve Crumpler, C. A. (2000). Gratitude as human strength appraising the evidence. Journal of Social and Clinical Psychology, 19(1), 56-96.
• Emmons, R. A. ve Hill, J. (2001). Words of gratitude -for mind, body, and soul-. Pennsylvania: Templeton Foundation Press.
• Erikson, E. H. (1984). İnsanın Sekiz Çağı, (B. Üstün ve V. Şar, Çev.). Ankara: Birey- Toplum Yayınları.
• Eryılmaz, A. (2012). Ailede Mutluluk Faktörleri, M. Bahaddin Acat (Ed.), Aile İçi Uyumlu Etkileşim (ss. 88-110). Anadolu Üniversitesi Yayınları, http://eogrenme.anadolu.edu.tr/eKitap/EVI201U.pdf, 21.03.2013
• Froh, J. J., Miller, D. N. ve Snyder, S. F. (2007). Gratitude in children and adolescents: Development, assessment, and school-based intervention, Reserching Practise, 2(1), 1-13.
• Froh, J. J., Sefick, W. J. ve Emmons, R. A. (2008). Counting blessings in early adolescents: An experimental study of gratitude and subjective well-being, Journal of School Psychology, 46, 213-233.
• Geçtan, E. (1999). İnsan Olmak. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Göcen, G. (2012). Bir Değer Eğitimi Örneği Olarak Şükür Günlükleri. II. Uluslararası Değerler ve Eğitimi Sempozyumunda (16-18 Kasım 2012, İstanbul) tebliğ olarak sunulmuş ve basılacak sempozyum bildirileri arasındadır.
• Göcen, G. (2014). Pozitif Psikolojiden Din Psikolojisine Köprü Şükür. İstanbul: Dem Yayınları.
• Haktanır, G. (2002). Okulöncesinden İlkokula Geçişi Etkileyen Bazı Faktörler. OMEP Avrupa Bölge Toplantısında Sunulan Bildiri, 25-27 Nisan 2002 Gothenburg/ Sweden.
• Huebner, E. S., Gilman, R. ve Laughlin, J. E. (1999). A multimethod investigation of the multidimensionality of children’s well-being reports: Discriminant validity of life satisfaction and self-esteem. Social Indicators Research, 46, 1-22.
• Kale, Ü., Çağdaş, A. ve Tepeli, K. (2013). Anne-Baba Eğitim Düzeyinin İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerinin Duyguları İfade Etme Becerilerine Etkisinin İncelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 254-262.
• Karatzias, A., Papadioti-Athanasiou, V., Power, K. G., ve Swanson, V. (2001). Quality of school life: A cross - cultural study of Greek and Scottish secondary school pupils. European Journal of Education, 36(1), 201-230.
• Kaya, A. ve Siyez. D. M. (2008). Farklı Sosyometrik Statülerdeki İlköğretim Öğrencilerinin Yaşam Doyumu Düzeylerinin İncelenmesi. Eurasian Journal of Educational Research, 32, 69-82.
• Kernberg, O. F. (2005). Dini Tecrübe Üzerine Dini Perspektifler. (A. U. Mehmedoğlu, Çev.), AÜİFD, XLVI (1), 175-199.
• Klein, M. (1999). Şükran ve Hased. (O Koçak- Y. Erten, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Köknel, Ö. (2006). Mutluluğun Kaynağı Ahlak ve Akıl. Y. Mehmedoğlu, A.U. Mehmedoğlu (Ed), Küreselleşme Ahlak ve Değerler (ss.110-150). İstanbul: Litera Yayıncılık.
• Kulaksızoğlu, A. (1998). Ergenlik Psikolojisi. İstanbul: Remzi Yayınevi.
• Maslow, A. (2001). İnsan Olmanın Psikolojisi (O. Gündüz, .Çev.). İstanbul: Kural Dışı Yayınları.
• McCullough, M. E. ve Emmons, R. A. (2003). Counting blessings versus burdens: an experimental investigation of gratitude and subjective well-bein. in Daily life. Journal of Personality and Social Psychology, 84(2), 377-389.
• McCullough, M. E., Emmons, R. A., Kilpatric, S. D. ve Larson, D. B. (2001). Is gratitude a moral affect?, Psychological Bulletin, 127(2), 249-266.
• McCullough, M. E., Tsang, J. A. ve Emmons, R. A., (2002). The grateful disposition: A conceptual and empirical topography, Journal of Personality and Social Psychology, 82, 112–127.
• Memik, N. Ç., Ağaoğlu, B., Coşkun, A., Üneri, Ö. Ş. ve Karakaya, I. (2007). Çocuklar İçin Yaşam Kalitesi Ölçeğinin 13-18 Yaş Ergen Formunun Geçerlik ve Güvenilirliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 18(4), 353-363.
• Neto, F. (1993). The satisfaction with life scale: psychometrics properties in an adolescent sample. Journal of Youth and Adolescence, 22, 125–34
• Onur, B. (1995). Gelişim Psikolojisi, Yetişkinlik, Yaşlılık, Ölüm. Ankara: İmge Kitabevi.
• Öy, B. (1995). Çocuk ve Ergenler De Depresyon Epidemiyolojisi Ve Risk Etkenleri. Çocuk ve Ruh Sağlığı Dergisi, 2(1), 40-45.
• Özben, Ş. ve Argun, Y. (2002). Sosyo Demografik Özelliklere Göre Üniversite Öğrencilerinin Yaratıcılık Düzeylerinin İncelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 8-18.
• Özen, Ö. (2005). Ergenlerin Öznel İyi Oluş Düzeyleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Öztürk, A., (2012). Ailede Ebeveyn Çocuk Etkileşimi. B. Acat (Ed.). Aile İçi Uyumlu Etkileşim (ss.110-123). Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını No:1654, Eskişehir.
• Saatli, G., Baytur, H., Özyurt, B. ve diğerleri (2004). Manisa Kent Merkezi Okul Çocuklarında Yaşam Kalitesi ve Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. Sağlıkta Yaşam Kalitesi Sempozyumu, İzmir.
• Sarı, M. (2006). Okul Yaşam Kalitesi: Tanımı, Değişkenleri ve Ölçülmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(2), 139 – 151.
• Sayar, M, (2006). Düşük Sosyo-Ekonomik Düzeyden Gelen Ergenlerin Algıladıkları Sosyal Destek İle Ruh Sağlıkları Arasındaki İlişki Üzerine Boylamsal Bir Çalışma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Sevinç, M. (2006). Evrensel ve Yerel Değerlerin Eğitime Yansımaları Y. Mehmedoğlu ve A. U. Mehmedoğlu (Ed.). Küreselleşme Ahlak ve Değerler, İstanbul: Litera Yayıncılık.
• Szcześniak, M., Falcinelli, M. ve Nieznańska A. A. (2010). Gratitude among preschool children, http://www.inter-disciplinary.net/wp content/uploads/2010/06/szczesniakpaper.pdf.
• Şanlı, D. (2007). Annelerin Çocuk Yetiştirme Tutumlarını Etkileyen Etmenlerin İncelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Taş, F. ve Yılmaz, H. B. (2008). Pediatrik Onkoloji Hastalarında Yaşam Kalitesi Kavramı. Türk Onkoloji Dergisi, 23(2), ss.104-107.
• Twenge, J. M., Campbell, W. K., ve Foster, C. A. (2003). Parenthood and marital satisfaction: A meta-analytic review. Journal of Marriage and Family, 65(3), 574-583.
• Ucur, Z. E. (2005). Farklı Aile Tutumlarının Okulöncesi Dönem 5 Yaş Çocuklarının Bilişsel Performans Düzeylerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
• Üneri, Ö. (2005). Çocuklar İçin Yaşam Kalitesi Ölçeği’nin 2-7 Yaşlarındaki Türk Çocuklarında Geçerlik ve Güvenilirliği. Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi, Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi.
• Üneri, Ö. ve Memik, N. Ç. (2007). Concept of quality of life in children and review ınventories about quality of life, Turkish Journal of Child and Adolescent Mental Health 14(1), 48-56.
• Varni, J. W., Seid, M. ve Kurtin, P. S. (2001) The PedsQLTM 4.0: Reliability and validity of the Pediatric Quality of Life Inventory TM version 4.0 generic core scales in healthy and patient populations. Med Care, 39, 800-812.
• Varni, J. W., Seid, M. ve Rode, C. A. (1999) The PedsQL: measurement model for the Pediatric Quality of Life Inventory. Med Care, 37, 126-139.
• Yavuzer, H. (1999). Anne baba ve çocuk. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yavuzer, H. (2005). Çocuğu Tanımak ve Anlamak. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yazıcıoğlu, Y. (2012), Geliştirdikleri Tutum Tiplerine Göre Ebeveynler. M. Bahaddin Acat (Ed.), Aile İçi Uyumlu Etkileşim (ss. 64-88), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Yayan, E. H. ve Altun, E. (2013). Malatya İl Merkezinde İlköğretim 6., 7., ve 8. Sınıflarında Öğrenim Gören Öğrencilerin Yaşam Kalitesi ve Etkileyen Bazı Sosyo-Demografik Özelliklerin Belirlenmesi. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi, 2(2), 42-49.
• Yeter, S. T. (2010). 5-6 Yaş Grubu Çocuklarda Karşılaşılan Davranış Problemlerinin ve Annelerinin Çocuk Yetiştirme Tutumlarının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Yörükoğlu, A. (1997), Çocuk Ruh Sağlığı. İstanbul: Nobel Yayıncılık.