What kind of Child? (An Analysis on the Values Which Families in Zonguldak Province Want to See on Their Children by School Type Variable)

Yıl 2015, Cilt: 13 Sayı: 29, 149 - 190, 01.06.2015

Hasan Meydan Behram Hasanov Fatmanur Dikmen

Öz

Anahtar Kelimeler

What kind of child, Parent’s demands from the schools, Parent’s values, Parent’s attitudes

Nasıl Bir Çocuk? (Zonguldak İlindeki Velilerin Çocuklarında Görmek İstedikleri Değerlerin Okul Türü Değişkenine Göre Analizi)

Öz

Bu araştırmanın amacı ortaokul ve lise velilerinin çocuklarının öncelikle sahip olmasını istediği değerleri, bu değerlerin okul tercihlerine etkisini okul türü değişkenine bağlı olarak inceleyerek okullarda değerler eğitiminin yapılandırılması ve program geliştirme çalışmalarında velilerin beklentilerinin daha fazla dikkate alınmasına katkıda bulunmaktır. Araştırma ilişkisel tarama modelinde yapılandırılmıştır. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından farklı çalışmalardan yararlanarak geliştirilen anket formu kullanılmıştır. Anket uygulaması 26-30 Mayıs 2014 tarihleri arasında okulların bölgesel, akademik ve sosyo-ekonomik durumları göz önünde bulundurularak toplam beş yerleşim birimi ve 19 okulda gerçekleştirilmiştir. Anketler Zonguldak ilindeki dokuzuncu ve beşinci sınıfta çocuğu bulunan toplam 1003 veliye uygulanmıştır. Verilerin yorumlanmasında yüzde, frekans, ortalama değer, standart sapma, temel bileşenler analizi ile değişkenler arasındaki farklılaşma düzeylerinin belirlenmesinde ki-kare, t testi ve tek yönlü varyans analizi (One-way ANOVA) kullanılmıştır. Araştırma sonucunda velilerin değer tercihlerinin dindar, ihtiyatlı, vatansever, girişimci, uyumlu, sosyal güç, özyönelimci değer boyutlarında odaklandığı; velilerin genel olarak çocukları için en çok tercih ettikleri değerlerin dindar, vatansever ve ihtiyatlı gibi gelenek, yerel ve toplumsallığa vurgu yapan değerler olduğu; özyönelim, sosyal güç ve girişimci değer kategorilerinin oransal olarak daha az tercih edildiği; çocuklarda görülmek istenen değerler açısından genel olarak meslek liseleri ve imam-hatipler ile diğer okul velileri arasında anlamlı farklılıkların bulunduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Velilerin okuldan beklentileri, Veli değerleri, Veli tutumları

Kaynakça

• Akbaş, O. (2004). Türk milli eğitim sisteminin duyuşsal amaçlarının ilköğretim 8. sınıf öğrencilerinde gerçekleşme derecesinin değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2010). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Alwin, D. (2001). Parental values, beliefs, and behavior: A review and promulga for research into the new century, children at the millenium: where have we come from, where are we going? (Ed. Sandra L. Hofferth ve Timothy J. Owens), Oxford: Elsevier Science Ltd, s. 97-139.
• Amman, M. T. (2010). Türkiye’de Ailenin Açık ve Örtük Sekülerleşmesinin Sosyolojik Analizi. Aile ve Eğitim: Tartışmalı İlmi Toplantı, İstanbul, s. 41-70.
• Arslan, M. ve Tunç, E. (2013). İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Değer Yönelimlerindeki Farklılaşmalar. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(26), s. 7-39.
• Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Ek Protokol 1952.
• Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü (2010). Türkiye’de Aile Değerleri Araştırması. Ankara: Manas Medya Planlama Reklam Hizmetleri.
• Berkowitz, M. W. ve Grych H. J. (2000). Early character development and education, Early Education and Development, 11(1), 56 – 72.
• Bozkurt, V. (2011). Değişen Dünyada Sosyoloji. Bursa: Ekin Yayınları.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. 8. Baskı. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş. (2005). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı İstatistik, Araştırma Deseni, SPSS Uygulamaları ve Yorumu. Ankara: Pagem Akademi.
• Doğan, İ. (2007). Türk Eğitim Sisteminde Değerler Sorunu. R. Kaymakcan, S. Kenan,
• H. Hökelekli, Ş. Aslan ve M. Zengin (Ed.), Değerler eğitimi uluslararası sempozyumu kitabı içinde (s. 615-633). İstanbul: Dem Yayınları.
• Ekinci, Y. (1989). Ahilik ve Meslek Eğitimi, MEB Yayınları No:862, Bilim ve Kültür Eserleri Dizisi No.132, İstanbul.
• Glock, Y. C. (1962). On the study of religious commitment. Religious Education: The Official Journal of The Religious Eduction Association, 57(4), s. 98-104.
• Griffore, R. J. ve Bubolz, M. (1986). Limits and possibilities of family and school as educator. Child Rearing in The Home and School, (Ed. Robert J. Griffore ve Robert P. Boger), New-York: Springer, s. 61-104.
• Inkeles, A. (1983). Social change and social character: The role of parental mediation. Journal of Social Issues, 39(4), s. 179-191.
• Karagöl, M. (2012). Ahilik ve Sosyal Sermaye Bağlamında İş Ahlakı ve Üretim İlişkisi. Akademik Bakış Dergisi 32, 1-16.
• Kaya, U. (2013). Değerler Eğitiminde Bir Meslek Teşkilatı: Ahilik. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(26), s. 41-69.
• Kaymakcan, R. ve Meydan, H. (2012). Yerel-Evrensel İkileminde DKAB ve Sosyal Bilgiler Öğretim Programlarında Değerler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri (Değerler Eğitimi Özel Sayısı), 12(2), s.1573-1591.
• Kaymakcan, R. ve Meydan H. (2014). Ahlak Değerler ve Eğitimi. İstanbul: Dem Yayınları.
• Kaymakcan, R. (2007). Gençlerin Dine Bakışı: Karşılaştırmalı Türkiye ve Avrupa Araştırması. İstanbul: Dem Yayınları.
• Keskin, Y. (2008). Türkiye’de Sosyal Bilgiler Öğretim Programlarında Değerler Eğitimi: Tarihsel Gelişim, 1998 Ve 2004 Öğretim Programlarının Etkinliğinin Araştırılması. Doktora tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Kirschenbaum, H. (2000). From values clarification to character education: A personal journay, journal of hümanistic counselling. Education and Development, 39(1), 4-20.
• KONDA, (2007). Gündelik Yaşamda Din ve Laiklik Araştırması. Milliyet Gazetesi, 8 Aralık 2007.
• Lickona, T. (1991). Education for character: How school teach respect and responsibility. Newyork: Bantam Books.
• Mehmedoğlu, A. U. (2006). İlâhiyat Fakültesi Öğrencilerinin Değer Yönelimleri ve Dindarlık-Değer İlişkisi (M.Ü. İlâhiyat Fakültesi Örneği). Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi 30(2006/1), 133-167.
• Sancaklı, S. (2010). Ahilik Ahlakının Oluşumunda Hadislerin Etkisi. İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(1), 1-28.
• Schwartz, S. H. (1992). Universals in the content and structure of values: Theoretical advances and empirical tests in 20 countries. In M. Zanna (Ed.), Advances in experimental social psychology (vol. 25, pp.1-65). New York: Academic Press.
• Schwartz, S. H. (1994). Are there universal aspects in the structure and contents of human values? Journal of Social Issues, 50(4), s. 19-45.
• Sönmez, V. (2014). Öğretim İlke Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Tavşancıl, E. (2002). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Tay, B. ve Yıldırım, K. (2009). Sosyal Bilgiler Dersinde Kazandırılması Amaçlanan Değerlere İlişkin Veli Görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri / Educational Sciences: Theory & Practice 9(3), 1499-1542.
• TÜİK (2006). Aile Yapı Araştırması. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası.
• Wicker A. W. (1969). Attitudes versus actions: The relationship of verbal and overt behavioral responses to attitude objects. Journal of Social Issues, 25(4), s. 41-78.
• Yiğittir, S. (2010). İlköğretim Öğrenci Velilerinin Okullarda Kazandırılmasını Arzuladığı Değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 8(19), 207-223.