İlköğretim Öğrencilerinin Demokratik Tutum Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2011, Cilt: 9 Sayı: 22, 161 - 180, 01.12.2011

Sedef Nazlı Ural Halil İbrahim Sağlam

Öz

Bu araştırma, ilköğretim öğrencilerinin demokratik tutum düzeylerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla tek boyutlu 34 maddeden oluşan Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı .94 olan bir ölçme aracı kullanılmıştır. Araştırmaya, 2008-2009 eğitim öğretim yılında 471'i kız, 439'u erkek olmak üzere toplam 910 ilköğretim öğrencisi katılmıştır. Çözümlemede, Kolmogorov-Smirnov testi sonucuna göre anne eğitim, baba eğitim, anne ve baba iş durumları için non-parametrik testlerden Kruskal-Wallis H testi yapılmıştır. Kruskal-Wallis testi sonucunda anlamlı çıkan farklılığın hangi gruplar arasında olduğunu belirlemek için Mann-Whitney U testi yapılmıştır. Cinsiyet ve sınıf düzeyi değişkenleri ile ilgili verilerin analizinde istatistiksel teknik olarak parametrik testlerden t testi yapılmıştır. İlköğretim öğrencilerin demokratik tutum düzeylerinin cinsiyet bakımından kız öğrenciler lehine; anne eğitim durumu bakımından annesi okumayazma bilmeyenlerin aleyhine anlamlı şekilde farklılaştığı görülmüştür. Öğrencilerin sınıf düzeylerinin, babalarının eğitim durumunun, annelerinin iş durumunun ve babalarının iş durumunun demokratik tutum düzeylerini anlamlı bir şekilde farklılaştırmadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

İlköğretim, Sosyal bilgiler, Demokratik tutum, Demokratik Değer.

Kaynakça

• Akın, U. & Özdemir, M. (2009). Öğretmen adaylarının demokratik değerlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi: Eğitim Bilimleri Fakültesi Örneği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42 (2), 183-198.
• Balcı, A. (2004). Sosyal bilimlerde araştırma: Yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem A Yayınları.
• Büyükdüvenci, S. (1990). Demokrasi, eğitim ve Türkiye. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 23 (2), 583-597.
• Büyüköztürk, Ş. (2009). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı, Ankara: Pegem A Yayınları.
• Çankaya, İ. H. (2010). İlköğretim okul yöneticilerinin demokrasiye ilişkin tutumlarını etkileyen bazı etkenler üzerine bir araştırma. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (2), 945-960.
• Dewey, J. (1996). Demokrasi ve eğitim (Çev. M. S. Otoran). İstanbul: Başarı Yayınları.
• Doğanay, A., Çuhadar, A. & Sarı, M. (2004). Sosyal bilgiler ve sınıf öğretmenlerinin demokrasi anlayışlarına ilişkin algılarının değerlendirilmesi. Uluslararası Demokrasi Eğitimi Sempozyumu, Çanakkale.
• Edwars, C. H. (2008). Classroom Discipline & Management (Fifth Edition). New Jersey: John Wiley & Sons Publishers.
• Ektem, I. S. & Sünbül, A. M. (2011). Öğretmen adaylarının demokratik tutumları üzerine bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 159-168.
• Ercoşkun, M. H. & Nalçacı, A. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının empatik beceri ve demokratik tutumlarının incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 180, 204-215.
• Farrel, J. P. (1998). Democracy and education: Who gets to speak and who is lis- tened to? Curriculum Inquiry, 28 (1), 1-7.
• Genç, S. Z. & Kalafat, T. (2008). Öğretmen adaylarının demokratik tutumları ile empatik becerilerinin değerlendirilmesi üzerine bir araştırma. Manas Üni- versitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19, 211-222.
• Gömleksiz, M. (1990). Demokratik sınıf ortamı açısından öğretim elemanı ve öğrenci davranışlarının değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (3), 79-97.
• Gözütok, F. D. (1995). Öğretmenlerin demokratik tutumları. Ankara: TDV Yayınları.
• Güven, A. & Akkuş, Z. (2004). Demokratik değer kazanımında okulların rolü. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 9, 217-224.
• Hotaman, D. (2010). Demokratik eğitim: Demokratik bir eğitim programı. Kuramsal Eğitimbilim, 3 (1), 29-42.
• Karadağ, E., Baloğlu, N. & Yalçınkayalar, P. (2006). İlköğretim okulu yöneticilerinin öğretmenler tarafından algılanan demokratik tutumları ile öğretmenlerin demokratik değerleri üzerine ilişkisel bir araştırma. Değerler Eğitimi Dergisi, 4 (12), 65-82.
• Karasar, N. (1994). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: 3 Araştırma Danışmanlık Limited.
• Kaymakcan, R. (2007). Bir değer olarak hoşgörü ve eğitimi. Değerler ve Eğitimi Uluslar arası Sempozyumu. R. Kaymakcan & Diğ. (Ed.), İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları, 515-531.
• Kepenekçi, Y. K. (2003). Demokratik okul. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3 (11), 44-53.
• Kıncal, R. Y. & Işık, H. (2003). Demokratik eğitim ve demokratik değerler. Eğitim Araştırmaları, 11, 54-58.
• Morrison, K. A. (2008). Democratic classrooms: Promises and challenges of stu- dent voice and choise, part one. Educational Horizons, 87 (1), 50-60.
• Öztürk, C. ve Otluoğlu, R. (2002). Sosyal bilgiler öğretiminde edebi ürünler ve yazılı materyaller. Ankara: Pegem A Yayınları.
• Özdamar, K. (1999). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi (2. Baskı). Eskişehir: Kaan Kitabevi.
• Sağlam, H. İ. (2000). Sosyal bilgiler dersinin demokratik tutum geliştirmedeki rolü.Milli Eğitim Dergisi, 146, 67-71.
• Sarı, M., Sarı, S. & Ötünç, M. S. (2008). An investigation of devotion to democratic values and conflict resolution abilities: A case of elementary school students. Educational Sciences: Theory & Practice, 8, 183-192.
• Selvi, K. (2006). Developing a teacher trainees' democratic values scale: Validity and reliability analyses. Social Behavior and Personality, 34 (9), 1171-1178.
• Yazıcı, K. (2011). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının demokratik değerlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 36 (159), 165- 178.
• Yeşil, R. & Aydın, D. (2007). Demokratik değerlerin eğitiminde yöntem ve zamanlama. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11 (2), 65-84.
• Yeşil, R. (2010). Demokratik öğretmen kararlılığı ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10 (4), 2615-2642.
• Zencirci, İ. (2003). İlköğretim okullarında yönetimin demokratiklik düzeyinin katılım özgürlük ve özerklik boyutları açısından değerlendirilmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.