Looking for Models in the Technical-Vocational Training From the Time of “The Akhi” Tradition Till Now

Yıl 2010, Cilt: 8 Sayı: 19, 71 - 105, 01.06.2010

Nurettin Gemici

Öz

Is the model of the “Ahilik” movement being implemented in
technical-vocational training as it was stated and claimed? The technicalvocational
training in terms of its field covers not only secondary education but
also apprenticeship and craftsman training. Therefore it is clear that there is a
need for this kind of education benefiting from the “Ahilik” movement. There
is no doubt that the “Ahilik” movement has taken its essence from the spirit of
our national values. So some practices regarding vocational training would be
taken from this movement as samples for current education system to return
those days. Today this system has been left to the fairness of foreign models. In
order to actuate it, the main reason is: the doorway must be clear and it should
be harmonised with the national values. What sort of things can be done to achieve
this goal? This question is the starting point of this paper. By answering
to this question we will try to find out the things that we lost by neglecting the
“Ahilik” movement. It should be re-evaluated the regulations and studies with
the “Ahilik” movement concerning indispensable demand of secondary level
labour power.
It has to be investigated whether the “Ahilik” understanding can be implemented
today or not. As known it has been implemented for centuries. Anyone has
to be bear in mind the fact that sufficient financial sources have to be reserved to
implement increasing diversifications in vocational training, and the country’s
demand for this issue should not be forgotten. On the other hand a new system
has to be applied in vocational training to reduce the waste of sources. To put
into practices all the decisions made by the council of education and culture, a
new way should be followed by leaving the old one that is neglecting.

Anahtar Kelimeler

Technical Vocational Training, Models of Technical Training, The “Ahilik” movement as an education model.

Ahilikten Günümüze Meslek Eğitiminde Model Arayışları ve Sonuçları

Öz

Mesleki teknik eğitim, alan itibarıyla orta öğretim, çıraklık eğitimi ve usta öğreticilik başta olmak üzere geniş bir alanı kapsamaktadır. Özünü milli değerlerimizden alan ahilik teşkilatının en azından bazı uygulamalarından faydalanılarak yapılacak bir meslek eğitimine dönüşe olan ihtiyaç ortadadır. Mesleki teknik eğitim konusunda yapılan çalışmalarda iddia edildiği gibi bu eğitimde Ahilik modeli uygulanabilmekte midir? Yabancı modellerin örnek alındığı Türkiye meslek eğitim sisteminin işlerliğinin başlıca şartı, özyapısındaki değerlerin bu eğitimle birleşmesinin önünü açmaktır. Ülkenin vazgeçilmez ihtiyacı olan ara insan gücünün sadece öğretimini hedefleyen çalışmaların ve düzenlemelerin ahilik anlayışıyla yeniden ele alınması gerekmektedir. Yüzyıllarca meslek eğitiminde model olmuş ahilik anlayışın bugün için uygulanabilirliği araştırılmalıdır. Bu çalışma, Türkiye'de meslek eğitim sisteminde model arayışlarını değerlendirerek, bu kapsamda Ahilik teşkilatından birtakım prensiplerin nasıl uygulamaya geçirilebileceği konusunda öneriler sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ahilik, Mesleki teknik eğitim, Mesleki teknik eğitim modelleri.

Kaynakça

• Adalı, S. (1986). Katılmalı yönetim. İstanbul.
• Akın, N. & Atabay, S. (1996). Avrupa Birliği ülkeleri eğitim politikaları. Ankara.
• Aksu, Ö. (1988). İşçi ve sendika hareketleri. İstanbul.
• Akyüz, Y. (1989). Türk eğitim tarihi (3. basım). Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları.
• Arpaguş, S. (2007). Pir. TDV İslâm Ansiklopedisi, 34, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Ateş, S. (1977). Tasavvufta fütüvvet. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları.
• Atik, K. (2004). Ahilik teşkilâtı ve Türkler üzerindeki etkileri. G.Ü. AKAM Ahilik Araştırmaları Dergisi, 1 (l), s.1-19.
• Başaran, S. (1991). Endüstri Meslek Lisesi son sınıf öğrencilerinin lise meslek dalları ile yüksek öğretimde seçmek istedikleri meslekler arasındaki ilişki. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Bayram, M. (1981). Ahi. İslami Bilgiler Ansiklopedisi, 1, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Bayram, M. (1986). Anadolu Selçukluları zamanında ahi teşkilatının kuruluşu ve gelişmesi. Ahilik ve esnaf: Konferanslar ve seminerler. İstanbul: Esnaf ve Sanatkârlar Dernekleri Birliği.
• Bilgiseven, A. K. (1982). Eğitim sosyolojisi. İstanbul.
• Cahen, C. (1986). İlk ahiler hakkında. TTK Belleten, 197, s.591-601.
• Çağatay, N. (1952). Fütüvvet-ahi müessesesinin menşei me selesi. AÜİFD, 1, s. 59- 84.
• Çağatay, N. (1976). Fütüvvetçilikle ahiliğin ayrıntıları. Ankara.
• Çağatay, N. (1976). Fütüvvetçilikle ahiliğin ayrıntıları. TTK Bel leten, 159, s.423- 488.
• Çağatay, N. (1981). Bir Türk kurumu olarak ahilik. Konya, s.159-171.
• Çağatay, N. (1982). Ana dolu’da ahilik ve bunun kurucusu Ahi Ev ran. TTK Belleten, 182, s.423-435.
• Çağatay, N. (1990). Ahilik nedir. Ankara.
• Ergün, M. (1982). Atatürk devri Türk eğitimi. Ankara.
• Erkal, M. (1992). Sosyoloji (4.basım). İstanbul
• Erken, V. (2008). Bir sivil örgütlenme modeli: Ahilik. Ankara.
• Evliya Çelebi (1996). Seyahatname. Orhan Şaik Gökyay (haz.), İstanbul.
• Gemici, N. (1993). Türkiye’de mesleki teknik eğitimin gelişimi ve Endüstri Meslek Liselerinin durumu. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Gölpınarlı, A. (1949-1950). İslâm ve Türk illerinde fütüvvet teşki lâtı ve kaynakları. İ.Ü. İktisat Fakültesi Mecmuası, 11(l-4)
• Güllülü, S. (1977). Ahi birlikleri. İstanbul.
• Gündüz, İ. (1983). Osmanlılarda devlet-tekke münasebetleri. İstanbul.
• Güngör, E. (1995). Türk kültürü ve milliyetçilik. İstanbul.
• İbn Batuta (ts.), Rıhletü İbn Batuta. Beyrut.
• İşler, H. (2006). Avrupa Birliğine uyum sürecinde Türkiye’deki mesleki teknik ortaöğretim sisteminin Avrupa Birliğine uygunluğu. İzmir.
• Karaçivi, C. (2000). Türkiye’de mesleki ve teknik eğitim. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
• Kazıcı, Z. (1988). Ahilik. TDV İslâm Ansiklopedisi, 1, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, s.539-541.
• Köksal, M. F. (2008). Ahi Evran ve ahilik. Kırşehir.
• Köprülü, F. (1988). Osmanlı Devleti’nin kuruluşu. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Kütükoğlu, M. (1986). Osmanlı esnafında oto-kontrol müessesesi. Ahilik ve esnaf: Konferanslar ve seminerler. İstanbul: Esnaf ve Sanatkârlar Dernekleri Birliği.
• MEB Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü (1996). Avrupa Birliği üye ülkelerinin eğitim sistemleri. Ankara.
• MEB, Mesleki teknik eğitimin tarihçesi, http://etogm.meb.gov.tr/index.asp?sayfa_id=300&sayfa=tarihce_mesleki (erişim: 2009-12-23)
• MEGSB Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü (1988). Endüstriyel teknik öğretimde gelişmeler. Ankara.
• Muallim Cevdet (2008). İslam fütüvveti ve Türk ahiliği İbn-i Batuta’ya zeyl (Çev: Cezair Yarar). İstanbul: İşaret Yayınları.
• Muallim Cevdet (1335/1919). İslam Türk teşkilat-ı medeniyesinden ahiler müessesesi. Büyük Mecmua, no: 5 (Nisan) ve 10 (Haziran).
• Mucuk, İ. (1987). Modern işletmecilik. İstanbul: Der Yayınları.
• ORHİM (1987). Görüşler serisi: Çıraklık ve meslek edinme kanunu ile memurlar ve isçiler ile bunların emeklilerine konut edindirme yardımı yapılması hakkında kanunun uygulamaları ve alınması gerekli tedbirler. İstanbul: Orhim Yayınları.
• Sağlam, M. (1999). Avrupa ülkelerinin eğitim sistemleri. Eskişehir.
• Sakaoğlu, N. (2003). 14. yüzyıldan 21. yüzyıla Türkiye’de eğitim. İstanbul.
• Schlaffke, W. (1997). 2000’li yıllar eşiğinde meslekî eğitim ve Türkiye için yeni açılımlar uluslararası sempozyumu (29-30 Nisan 1997). Ankara: MEKSA Yayınları.
• Sezgin, İ. (1986). Çıraklık ve mesleki eğitimi kanunu ve yeni mesleki ve teknik eğitim sistemi. Ankara: MEB.
• Soykut, R. (1971). Orta yol ahilik. Ankara.
• Şahin, İ. (1988). Ahi Evren. TDV İslâm Ansiklopedisi, 1, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Tabakoğlu, A. (1986). Türk iktisat tarihi. İstanbul.
• Taeschner, F. (1953-1954). İslam ortaçağında futuvva (fütüvvet teşkilatı) (Çev: Fikret Işıltan) İÜİFM, 15(1-4), s. 1-7.
• Taeschner, F. (1962). Eine schrift des Sihabeddin Suhra-wardi über die futuwa. Oriens, 15.
• Taeschner, F. (1972). İslâm’da fütüvvet teşki latının doğuşu meselesi ve tarihi çizgile ri (Çev: Semahat Yüksel). TTK Belleten, 36, Ankara.
• Uzunçarşılı, İ. H. (1984). Osmanlı devlet teşkilatına medhal. Ankara.
• Güzel, H. C. (1981). Türkiye’de ortaöğretim ve mesleki teknik eğitim. Milli Eğitim ve Din Eğitimi: Tebliğler, Müzakereler, Sonuçlar, Ankara: Aydınlar Ocağı, s.96-128
• Zengingönül, O. (1998). Avrupa Birliği’nde mesleki teknik eğitime yeni yaklaşımlar ve Türkiye için bir uyum analizi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İzmir.