İslâm Dünyası'nın Duraklama Sebebleri Üzerine Ünlü İlimler Tarihçisi Fuat Sezgin'i Dinlemek

Yıl 2003, Cilt: 1 Sayı: 4, 73 - 98, 01.10.2003

Seyfi Kenan

Öz

İslâm dünyasının 16. yüzyıldan sonra ilmî çalışmalarda önceki yüzyıllardaki performansına göre bir yavaşlama ve duraklama içerisine girdiği birçok ilim adamı tarafından kabul edilmektedir. Bu yazıda ilimler tarihçisi Fuat Sezgin'in İslâm dünyasının duraklama sebepleri konusundaki düşüncelerine yer verilirken müslüman düşünürlerin klasik dönemdeki bilgi anlayışlarına da değinilmektedir. Ayrıca duraklama sebepleri üzerinde dururken Fernand Braudel'in izahlarıyla mukayese kurulmaktadır. Makalenin son kısmında ise Fuat Sezgin'in GAS gibi bazı eserlerinin tanıtımı ve diğer çalışmalarının künyeleri verilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Fuat Sezgin, İslâm Medeniyeti, Duraklama, İlimler Tarihi

Listening to a Prominent Historian of Scientia, Fuat Sezgin, on the Causes of Stagnation in the Muslim World

Öz

It is affirmed, by many scholars of Islam, that the Muslim world,
compare to its remarkable performances in the previous centuries, experienced
a slow down, a period of stagnation in science and technology after the
16th century. In this article, I discussed the observations of a prominent
science historian of scientia, Fuat Sezgin, on the causes of the stagnation of
the Islamic world. I briefly analyzed the perception of knowledge and science
during the classical period of Islam. I also compared Sezgin’s analysis with
a French historian, Fernand Braudel’s theory of decadence of Muslim world.
In the last part, I reviewed some of the works written by Fuad Sezgin. In addition,
the list of works that Sezgin edited, reprinted, or prepared was added
at the end.

Anahtar Kelimeler

Fuat Sezgin, Islamic Civilization, Stagnation, History of Scientia.

Kaynakça

• Al Samman, T. (1988). Geshichte und kultur der Arabischen Welt. Die Arabische Welt und Europa, Ausstellung der handschriften und inkunabelsammlung der österreichischen nationalbibliothek, handbuch und katalog. T. Alsamman & O. Mazal (eds.). Graz.
• Baliç, İ. (1996). Geschichte des Arabischen Schrifttums. İçinde TDV İslâm Ansiklopedisi (Cilt 14. ss. 37-38). İstanbul: TDV Yay.
• Braudel, F. (1996). Uygarlıkların Grameri (çev. M. A. Kılıçbay). Ankara: İmge Kitabevi .
• Brockelmann, C. (1937-1938). S u p p l e m e n t b a n d. Leiden E. J. Brill.
• Brockelmann, C. (1943). Geschichte der Arabischen Litteratur. Leiden E. J. Brill. el-Cezerî, Bedîu’z-Zaman Ebu’l-İzz İsmail ibn er-Rezzaz. (1990). Olağanüstü
• Mekanik Araçların Bilgisi Hakkında Kitap (Tıpkı Basım). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları .
• el-Cezerî, Bedîu’z-Zaman Ebu’l-İzz İsmail ibn er-Rezzaz. (2002). el-Cami Beyne’l-İlm ve’l-‘Amel en-Nafi’ fi’s-Sınaa’ ti’l-Hiyel (çev. S. Tekeli, M. Dosay & Y. Unat).Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Er-Râzî, Ebû Bekr Muhammed ibn Zekeriyya. (1993). eş-Şekuk alâ Calinus (Farsçaya çeviren. M. Muhakkık). Tahran; ISTAC.
• Hacı Halife Mustafa b. Abdullah Katib Çelebi. (1980) Mizanü'l-hak fi ihtiyari'l-ahak (haz. Orhan Şaik Gökyay). İstanbul: Tercüman Gazetesi Yay.
• Hill, D. R. (1993). Islamic Science and Engineering. Edinburgh: Edinburgh University Press.
• İhsanoğlu, E. (2003). Osmanlılar ve Bilim: Kaynaklar Işığında bir Keşif. İstanbul:Nesil Yayınları.
• Kanar, M. (1996). Geschichte der Arabischen Litteratur. İçinde TDV İslâm Ansiklopedisi (Cilt 14. ss. 35-37). İstanbul: TDV Yay.
• Leemhuis, F. (1995). The Koran and its exegesis: From memorising to learning. Centresof learning: Learning and location in pre-modern Europe and the Near East. J. W. Drijvers& A. A. MacDonald (eds.). Leiden: E. J. Brill.
• Rosenthal, F. (1970). Knowledge triumphant: The concept of knowledge in Medieval Islam. Leiden: E. J. Brill.
• Said, Edward W. (1978). Orientalism, New York: Vintage Books. [Çev. Nezih Uzel, İstanbul:İrfan Yayınları. 1998. 472 s./ çev. Berna Ülner. İstanbul: Metis Yay. 1999. 412s. / çev. Selahattin Ayaz. İstanbul: Pınar Yay. t.siz. 472 s.]
• Said, Edward W. (2000). Kış ruhu (Edward W. Said’den seçme yazılar). Hazırlayan veçeviren: T. Birkan. İstanbul: Metis Yayınları.
• Said, Edward W. (2002). “Orientalism Reconsidered.” Reflections on Exile and Other Essays. Cambridge: Harvard University Press.
• Sezgin, F. (1967) Geschichte des Arabischen Schrifttums [GAS]. Leiden: E. J. Brill. Sezgin, F. (der.) (2000). Islamic Philosophy in the Western Tradition. vol. 117. Frankfurt: J. W. Goethe University.
• Şengör, A. M. C. (2002). Fuat Sezgin ve İslâm coğrafyası. Cumhuriyet Bilim ve Teknik. sayı: 809 (21 Eylül 2002).
• Şengör, A. M. C. (2003). İslâm, bilim, Türkiye ve Fuat Sezgin. Cumhuriyet Bilim Teknik. sayı: 826 (18 Ocak 2003).
• Ülken, H. Z. (1935). Uyanış Devirlerinde Tercümenin Rolü. İstanbul: Ülken Yayınları.
• Walzer, R. (1945-46). Arabic transmission of Greek thought to medieval Europe. Bulletin of the John Rylands Library. 29. pp. 160-183.