Sâtı Bey and His Thoughts on Some Issues to Education

Yıl 2003, Cilt: 1 Sayı: 2, 47 - 67, 01.04.2003

Hatice Başar

Öz

Mustafa Sâtı el-Husrî, (1880-1968), one of the reformist pedagogues in
the II. Constitutional Period of the Ottoman Empire, is well-known with his
contributions to the education system through his articles published in periodicals,
scientific discourses and his book called “Fenn-i Terbiye”. Under the influence
of famous French educator H. Spencer’s (1820-1903) typology on physical,
mental and moral education, he considered education as an individual
and psychological phenomenon and supported it with psychological data. He
regarded education as the main solution to the problem of backwardness in the
Ottoman Empire, therefore carried out both theoretical and practical services. In
this context, he had considerable impact on our education system through teachers
whom he had mentored in Darulmuallimîn (Teacher Training School) as
well as his writings, even after he had left the country.

Sâtı Bey ve Eğitimle İlgili Görüşleri

Öz

Mustafa Sâtı el-Husrî (1880-1968), Osmanlı Devleti'nin II. Meşrutiyet yıllarında, eğitime hizmetleri, süreli yayınlardaki makaleleri, ilmî tartışmaları ve Fenn-i Terbiye kitabıyla dönemin tanınmış reformist pedagoglarından biridir. Fransız eğitimci H. Spencer'ın (1820-1903) beden, zihin, ahlâk eğitimi tasnifinden etkilenmiş, eğitimi ferdî ve ruhî bir olay olarak ele alarak, onu psikolojinin verilerine dayandırmıştır. Osmanlı Devleti'nin geri kalışına karşı önemli bir çözüm aracı olarak gördüğü eğitim alanında gerek teorik gerekse pratik hizmetler icra etmiştir. Bu bağlamda Darülmuallimînde yetiştirdiği öğretmenleri ve kaleme aldığı yazılarıyla eğitimimiz üzerinde ülkeden ayrıldıktan sonra da etkileri olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Türk Eğitim Tarihi, Eğitim Düşüncesi, Mustafa Sâtı el-Husrî, Darülmuallimîn Islahı

Kaynakça

• Akçura, Y. (1912). Sâtı Beyin istifası. Türk Yurdu, 10, 169-170. Başbakanlık Osmanlı Arşivi. Sicill-i ahval defterleri, No: 112, 387. İstanbul.
• Berkes, N. (1975). İslâmlık, ulusçuluk, sosyalizm. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Binbaşıoğlu, C. (1995). Türkiye’de eğitim bilimleri tarihi. Ankara: MEB Yayınları.
• Cleveland, W. L. (1971). The making of an Arab nationalist. New Jersey: PrincetonUniversity.
• Çankaya, A.(1968). Yeni Mülkiye tarihi ve mülkiyeliler. Ankara: Mars Matbaası.
• el-Husrî (1911). İlm-i nebatat. İstanbul: Kader Matbaası.
• el-Husrî (1911). Mebâdi-i ulûm-i tabiîyyeden hikmet ve kimya (2. Basım).
• el-Husrî, S. ( 1 9 0 3 ) . İlm-i hayvanat. İstanbul: Artin Asaduryan ve Mahdumları Matbaası
• el-Husrî, S. (1908a). Ulûm-i tabiîyye. Envâr-ı Ulûm, 1, 4-12.
• el-Husrî, S. (1908b). Hissiyat ve sevaik-i ahlâkîyye. Envâr-ı Ulûm, 2, 17-23.
• el-Husrî, S. (1908c). Eğitimimiz. Tanin, 28 Eylül, 4.
• el-Husrî, S. (1909). Fenn-i terbiye. İstanbul: Kader Matbaası.
• el-Husrî, S. (1909a). Etnografya. Mülkiye, 2, 31-45.
• el-Husrî, S. (1909b). Uzviyetler ve cemiyetler. Ulûm-i İktisadiye ve İctimaiye Mecmuası, 8,433-453.
• el-Husrî, S. (1910-1). Etnografya. İstanbul: Matbaa-i Hayriye.
• el-Husrî, S. (1910-2). Layihalarım. İstanbul: Matbaa-i Hayriye
• el-Husrî, S. (1910a). Elifbâyı nasıl öğretmeli? Tedrisât-ı İbtidâiye Mecmuası,1, 20-23.
• el-Husrî, S. (1910b). Niçin geri kaldık? Tedrisât-ı İbtidâiye Mecmuası, 2, 37-46.
• el-Husrî, S. (1910c). Şiir ve mûsikî. Tedrisât-ı İbtidâiye Mecmuası, 1, 32-38.
• el-Husrî, S. (1910d). Ümit ve azim. Tedrisât-ı İbtidâiye Mecmuası, 4, 100-107.
• el-Husrî, S. (1910e).Usûl-i tedrîsin kavaid-i esasiyesi. Tedrisât-ı İbtidâiye Mecmua s ı, 6, 198-207.
• el-Husrî, S. (1910f). İsviçre’de bir ders. Tedrisât-ı İbtidâiye Mecmuası, 7, 26-29.
• el-Husrî, S.(1910g). İlmihâl nasıl öğretilmelidir? Tedrisât-ı İbtidâiye Mecmuası, 7, 11-14.
• el-Husrî, S. (1910h). Usûl-i takrîr ve usûl-i tekşîf. Tedrisât-ı İbtidâiye Mecmuası, 8, 59-69.
• el-Husrî, S. (1910ı). Tarih tedrîsinin usûl-i esasiyesi. Tedrisât-ı İbtidâiye Mecmuası, 8, 92-98.
• el-Husrî, S. (1910i). Medeniyyet-i İslâmiyye. Tedrisât-ı İbtidâiye Mecmuası, 11, 181-189.
• el-Husrî, S. (1910m). Maarifimizin en büyük yarası. Ümmet, 9-10.
• el-Husrî, S. (1910n). Darülmuallimîn mesleği. Tedrisât-ı İbtidâiye Mecmuası, 6, 185-194.
• el-Husrî, S. (1911a). Coğrafya nasıl tedrîs olunmalıdır? Tedrisât-ı İbtidâiye Mecmuası, 12, 244-249.
• el-Husrî, S. (1911b). Ezbercilik. Tedrisât-ı İbtidâiye Mecmuası, 12, 213-217.
• el-Husrî, S. (1911c). Haluk’un defteri. Tedrisât-ı İbtidâiye Mecmuası, 13, 1-10.
• el-Husrî, S. (1911d). Islahata nereden başlamalı. Sabah. 02 Mayıs, 3.
• el-Husrî, S. (1913). Vatan için. İstanbul: Kader Matbaası.
• el-Husrî, S. (1913a). Tanzimatçılık meselesi. İctihat, 64, 1379-1383.
• el-Husrî, S. (1913b). Tanzimatçılık meselesi. İctihat,65, 1406-1409.
• el-Husrî, S. (1914a). Faaliyet zevki, Terbiye mecmuası, 1, 2-6.
• el-Husrî, S. (1914b). Tedrîsat-ı tâliyede istikra ve tekşîf-1. Terbiye Mecmuası, 2, 92-96.
• el-Husrî, S. (1914c). Tedrîsat-ı tâliyede istikra ve tekşîf-2. Terbiye Mecmuası, 3, 140-144.
• el-Husrî, S. (1914d). Aile kucağında vatan terbiyesi. Terbiye Mecmuası,1, 30-36.
• el-Husrî, S. (1916a). Müstahsil terbiyesi hakkında. Muallim, 5, 165-174.
• el-Husrî, S. (1916b). Terbiye ve telkin 2. Muallim, 6, 230-241.
• el-Husrî, S. (1917a). Mekteplerde cemiyet ve cemaat hayatı 1. Terbiye, 4, 101-110.
• el-Husrî, S. (1917b). Tuba ağacı nazariyesi. Muallim, 12, 359-366.
• el-Husrî, S. (1917c). Tuba ağacı hakkında. Muallim, 13, 327-329.
• el-Husrî, S. (1917d). Fikret ve terbiye. Muallim, 14, 379-388.
• el-Husrî, S. (1918). Meşrutiyet’ten sonra maarif tarihi. Muallim, 19, 654-675.
• el-Husrî. (1903). Malumat-ı ziraîye. İstanbul: Karabet Matbaası.
• el-Husrî. (1912). Tarih-i tabiî ve tatbikatı (3. Basım). İstanbul: Matbaa-i Hayriye
• el-Husrî. (1911). Tatbikat-ı ziraîye. İstanbul: Matbaa-i Hayriye.
• el-Husrî. (1913). Ümit ve azim. İstanbul: Kader Matbaası.
• Ergün, M. (1996). II. Meşrutiyet devrinde eğitim hareketleri. Ankara: Ocak Yayınları.
• Erişirgil, M. E. (1984). Ziya Gökalp. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Kafadar, O. (1997a). Türk aydınının Sâtı Bey hakkında kimi yanılgıları üzerine düşünceler. Türkiye günlüğü, 46, 97-105.
• Kafadar, O. (1997b). Türk eğitim düşüncesinde batılılaşma. Ankara: Vadi Yayınları.
• Kansu, A. N. (1932). Türkiye maarif tarihi hakkında bir deneme (II. kitap). İstanbul: Milliyet Matbaası.
• Kardaş, R. (1978). Millî Eğitimimizde öğretmen yetiştirme davası ve Tuba Ağacı Nazariyesi I. Türk kültürü, 186, 321-327.
• Kardaş, R. (1979). Millî Eğitimimizde öğretmen yetiştirme davası ve Tuba Ağacı Nazariyesi V. Türk kültürü, 194,118-127.
• Kuran, E. (1991). Bir Osmanlı aydını Sâtı el-Husrî. Türkiye Günlüğü, 15, 170-172.
• Kuran, E. (1995). Osmanlı vatanseveri Sâtı Bey. Türkiye Günlüğü, 34,18-20.
• Unat, F. R. (1964). Türkiye Millî Eğitim sisteminin gelişmesine tarihî bir bakış. Ankara:MEB Yayınları.
• Ülken, H. Z. (1979). Türkiyede çağdaş düşünce tarihi. İstanbul: Ülken Yayınları.