Türkiye’de Değerler Eğitimi Uygulamalarının Öğrencilere Kazandırılması İstenen Olumlu Özellikler Üzerindeki Etkisi

Yıl 2017, Cilt: 15 Sayı: 34, 41 - 60, 11.12.2017

Öznur Tulunay Ateş

Öz

Bu çalışmada, “Değerler eğitimi uygulamalarının öğrencilere kazandırılması istenen olumlu özellikler üzerinde bir etkisi var mıdır, varsa ne yöndedir?”
sorusuna yanıt aranmıştır. Araştırmada ilk olarak, değerler eğitimi konusunda
hazırlanmış, 55 yüksek lisans ve doktora tezine ulaşılmıştır. İlkokul, ortaokul ve
liselerde değerler eğitimi almanın öğrenciler üzerinde etkisinin incelendiği, etki
büyüklüğü hesaplanabilecek veriye sahip 7 tezdeki 21 deneysel çalışma meta
analize dâhil edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda Türkiye’de değerler eğitimi uygulamalarından başarılı sonuçlar alındığı, değerler eğitiminin öğrencilere
kazandırılmak istenen olumlu özellikler üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir
etkisinin olduğu, bu etkinin lise ve ortaokulda mükemmel, ilkokulda orta düzeyde olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Değerler eğitimi, Meta analiz, Olumlu özellikler

The Effect of Values Education Practices on Positive Characteristics Desired for Students Gaining in Turkey

Öz

In this study, an answer is sought to this question: “Is there any effect of the
practices of values education on the positive characteristics that is desired for
students gaining? If yes, in which way is this effect?” In the present research,
initially, a pool of 55 master’s and PhD theses on the values education, was
established. 21 experimental studies within 7 theses with a calculable effect
size, were included in the meta analysis. As a result of the analysis carried
out, favorable results are attained through values education practices in Turkey,
and it is found that the values education has statistically a significant effect on
the positive characteristics desired for students to gain and this effect of values
education is significantly high in secondary schools and high schools, whereas
it is at a moderate level in primary schools.

Anahtar Kelimeler

Values education, Meta analysis, Positive characteristics

Kaynakça

• Abramson, J. H.,Abramson, Z. H. (2001). Making Sense Of Data: A Self Instructionmanual On The interpretation Of Epidemiological data. New York: Oxford University Press.
• Akbaba-Altun, S. (2003). Eğitim Yönetimi ve Değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, İstanbul: EDAM. C. 1 (81), 7–18.
• * Aladağ, S. (2009). İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretiminde Değer Eğitimi Yaklaşımlarının Öğrencilerin Sorumluluk Değerini Kazanma Düzeyine Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Aladağ, S. (2012). İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretiminde Değer Eğitimi Yaklaşımlarının Öğrencilerin Sorumluluk Değerini Bilişsel Düzeyde Kazanmalarına Etkisi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 16 (1), 123-146.
• Ateş, F. (2013). İlkokul Ve Ortaokul Öğretmenlerinin Değerler Eğitimi ve Uygulamalarına Yönelik Görüşleri Üzerine Nitel Bir Çalışma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi İstanbul: Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aydın, M. (2003). Gençliğin Değer Algısı: Konya Örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 1 (3), 121-144.
• Balcı, N. (2008). İlköğretim 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Değer Eğitiminin Etkililiği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Başcı, Z. (2012). Beşinci Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Değer Eğitiminin Öğretmen Görüşlerine Göre İncelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Baysal, N. (2013). Ortaokul Sosyal Bilgiler Derslerinde Değerler Eğitimi Uygulamalarının Öğretmenler Yönüyle Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde: Niğde Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Berkant, H. G. ve Efendioğlu, A., Sürmeli, Z. (2014). Değerler Eğitimine Yönelik Öğretmen Görüşlerinin İncelenmesi. Turkish Studies, 9 (5), 427-440.
• Borenstein, M.,Hedges, L. V., Higgins, J. P. T., Rothstein, H. R. (2013). Mete-Analize Giriş. Çeviren: Dinçer, S., Anı Yayıncılık, Ankara.
• Bulach, C. R. (2002). İmplementing A Character Education Curriculum and Assending It’s Impact On Student Behaviour. The Clearing House, November/ December 76 (2), 79-83.
• Can, Ö. (2008). Dördüncü Ve Beşinci Sınıf Öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler Dersinde Değerler Eğitimi Uygulamalarına İlişkin Görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Demirhan, İşcan, C. (2007). İlköğretim Düzeyinde Değerler Eğitimi Programının Etkililiği. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• * Dilmaç, B. (1999). İlköğretim Öğrencilerine İnsani Değerler Eğitimi Verilmesi Ve Ahlaki Olgunluk Ölçeği İle Eğitimin Sınanması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• * Dilmaç, B. (2007). Bir Grup Fen Lisesi Öğrencisine Verilen İnsani Değerler Eğitiminin İnsani Değerler Ölçeği İle Sınanması. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dinçer, S. (2014). Eğitim Bilimlerinde Uygulamalı Meta-Analiz, Pegem Akademi.
• * Ergün, S. (2013). Ergenlere Verilen Değerler Eğitiminin Öz Düzenleme Stratejileri Üzerindeki Etkisinin Sınanması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Erkuş, S. (2012). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Okul Öncesin Eğitim Programlarındaki Değerler Eğitimine İlişkin Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Diyarbakır: Dicle Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Güngör, E. (1998). Değerler Psikolojisi Üzerine Araştırmalar. Profesörlük Tezi, Ötüken Yayınları, 7 Nisan 2015 tarihinde www.m.friendfeed-media.com sayfasından erişilmiştir.
• * Izgar, G. (2013). İlköğretim Okulu 8. Sınıf Öğrencilerine Uygulanan Değerler Eğitimi Programının Demokratik Tutum ve Davranışlarına Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Karma, E. H. ve Kahil, R. (2005). Theeffect Of “Living Values: An Educational Program” On Behavior Sattitudies Of Elementary Students İn A Private School İn Lebanon. Early Chilhood Educational Journal, 33,81-90.
• Keskin, Y. (2008). Türkiye’de Sosyal Bilgiler Öğretim Programlarında Değerler Eğitimi: Tarihsel Gelişim 1998 ve 2004 Programlarının Etkililiğinin Araştırılması. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Keskinoğlu, M. Ş. (2008). İlköğretim 5. Sınıf Öğrencilerine Uygulanan Mesnevi Temelli Değerler Eğitimi Programının Ahlaki Olgunluğa ve Saldırganlık Eğilimine Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kunduroğlu, T. (2010). 4. Sınıf Fen Teknoloji Dersi Öğretim Programıyla Bütünleştirilmiş Değerler Eğitimi Programının Etkililiğinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kuşdil, M. E. ve Kağıtçıbaşı, Ç. (2000). Türk Öğretmenlerin Değerler Yönelimi ve Schwartz Değer Kuramı, Türk Psikoloji Dergisi, 15 (45), 59-76.
• Lovat, T. (2009). Values Education and Quality Teaching: Two Sides of the Learning Coin. In T. Lovatand R. Toomey (Eds.). Values Education And Quality Teaching: The double Helix Effect, New York: Springer, 1-12.
• Neslitürk, S. (2013). Anne Değerler Eğitimi Programının 5-6 Yaş Çocuklarının Sosyal Beceri Düzeyine Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Öğretici, B. (2011). İlköğretim 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Derslerinde Değerler Eğitimine Yönelik Uygulamaların Etkililiğinin Araştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Öncül, R. (2000). Eğitim Ve Eğitim Bilimleri Sözlüğü, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Özdaş, F. (2013). Okullarda Değerler Eğitimi Ve İstenmeyen Öğrenci Davranışlarına İlişkin Öğretmen Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Elazığ: Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• * Öztürk Samur, A. (2011). Değerler Eğitimi Programının 6 Yaş Çocuklarının Sosyal Ve Duygusal Gelişimlerine Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Schwartz, S. H. (1992). Universals In The Content and Structure Of Values: Theoretical Advances and Empirical Tests In 20 Countries. Advances İn Experimental Social Psychology, 25, 1-65.
• Shelby, L. Ve Vaske, J. J. (2008). Understanding Meta-Analysis: A Review Of The Methodological Literature. Leisure Sciences,30,96-110.
• Şişman, M. (2002). Örgütler ve Kültürler. Ankara: Pegem A Yayıncılık. Tatto, M., Tapia, M., Varela, A., ve Rodriguez, M. (2001). Examining Mesico’s Values Education İn A Globally Dynamic Contest. Journal of Moral Education, 30 (2), 173-198.
• UNESCO (2005). Living Values Education, 7 Nisan 2015 tarihinde www.livingvalues. net sayfasından erişilmiştir.
• * Uzunkol, E. (2014). Hayat Bilgisi Öğretiminde Uygulanan Değerler Eğitimi Programının Öğrencilerin Özsaygı Düzeyleri, Sosyal Problem Çözme Becerileri ve Empati Düzeylerine Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yel, S., Aladağ, E. (2009). Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Yeşil, R., Aydın, D. (2007). Demokratik Değerlerin Eğitiminde Yöntem ve Zamanlama. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11 (2), 65-84.