Kur’an-ı Kerim Fihristinin Değer Odaklı Analizi

Yıl 2018, Cilt: 16 Sayı: 35, 159 - 182, 05.06.2018

Mevlüt Gündüz

Öz

Bu araştırmanın amacı, çok sayıda materyal arasından en köklü ve yazınsal metin olan ve değişmez bilgilerle dolu Kur’an-ı Kerim’in değer eğitimi bağlamında önemine vurgu yapmaktır. Bu araştırmada, nitel araştırma metodolojisi içerisinde yer alan doküman inceleme yönteminden yararlanılmıştır. Doküman analizi yapılırken Diyanet İşleri Başkanlığı’nın “Kur’an-ı Kerim Fihristi ve Meali” esas alınmıştır. Buna göre Kur’an-ı Kerim’de vurgulanan değerler tasnif edilmiş ve değerler eğitimi bağlamında analizi yapılmıştır. Değerler; yardımseverlik, adalet, hoşgörü, güven, sevgi, saygı, doğruluk, sorumluluk, vicdan, onur- şeref, çalışma- başarı ve sabır olarak toplamda 12 değer olarak ele alınmıştır. Elde edilen bulgulardan yola çıkarak; Kur’an-ı Kerim’de evrensel nitelikli değerlere daha çok vurgu yapıldığı görülmüştür. Sonuç olarak çalışmada farklı değer sınıflandırmalarına da yer verilerek, Kur’an-ı Kerim’in referans alındığı yeni bir değer sınıflandırılması yapılmıştır. İnsanlar farklı kültür ve toplumlarda din, dil, ırk ayrımı gözetip farklı değerler benimsese de Kur’an-ı Kerim evrensel değerler bağlamında, sadece Müslümanlara değil tüm insanlığa yol gösteren ve rehberlik eden ilahi bir kitaptır. 

Anahtar Kelimeler

Değer, Değerler eğitimi, Kur’an-ı Kerim

Value-Oriented Analysis of Qur’an’s Index

Öz

The purpose of this research is to emphasize the importance of the Qur’an, which is
the most well-established and literary text among many materials and full of constant
information, in the context of value education. In this study, the method of document
review included in qualitative research methodology was used. When analyzing the document, “Qur’an’s Index and Meanings” given by “Directorate of Religious Affairs”
was taken as the basis. According to this, the values emphasized in the Qur’an are classified and analyzed in the context of value education. Values are taken as a total of 12 as
benevolence, justice, tolerance, trust, love, respect, righteousness, responsibility, conscience, honor-dignity, work-progress and patience. The obtained findings suggest that
the universally qualified values are emphasized more in the Qur’an. As a result, a new
classification of values, in which the Qur’an is referenced, has been given in the study
by including different value classifications. Although people adopt different values with
discriminating religion, language and race in different cultures and societies, the Qur’an
is a divine book that guides not only Muslims but also all humanity

Anahtar Kelimeler

Value, Value education, Qur’an

Kaynakça

• Acat, M. B. ve Aslan, M. (2012). Yeni Bir Değer Sınıflaması ve Bu Sınıflamaya Bağlı Olarak Öğrencilere Kazandırılması Gereken Değerler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri (KUYEB), 12(2), 1460-1474.
• Akbaş, O. (2004). Türk Milli Eğitim Sisteminin Duyuşsal Amaçlarının İlköğretim II. Kademedeki Gerçekleşme Derecesinin Değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Akbaş, O. (2008). Değer Eğitimi Akımlarına Genel Bir Bakış. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(16), 9-27.
• Aladağ, S. (2009). The Effect of Value Education Approaches in Teaching Primary School Social Studies on the Level of Students’ Gaining the Value of Responsibility. PhD Thesis, Gazi University, Ankara.
• Alan, Y. (2014). Değerler Eğitimi Açısından Kur’an Kıssalarının Türkçe Ders Kitaplarında Kullanılması. Sosyal Bilimler Dergisi, 4(8), 60-76.
• Aslan, M. (2011). İlköğretimde Karakter Eğitimi ve Öğrencilere Kazandırılması Gereken Değerler. Yüksek Lisans Tezi, Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Canatan, K. (2004). Avrupa Birliği Ülkelerinde Değerler Yönelimi. Değerler Eğitimi Dergisi, 2(7-8), 41-63.
• Çelikkaya, H. (1995). Fonksiyonel Eğitim Sosyolojisi. İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım.
• Çengelci, T. (2010). A Case Study for Realizing Values Education in Primary School 5th Grade Social Studies Lesson. PhD Thesis, Anadolu University, Eskişehir.
• Çetin, Erol. (2016). Kur’an’da Sorumluluk Kavramı ve Kapsamı. (t.y.). Erişim: 15.11.2016, http://www.kuranihayat.com/kuranda-sorumluluk-kavrami-vekapsami_ d897.html
• Dilmaç, B. (2007). Testing Humanistic Values Education Given to a Group of Science High School Students with Humanistic Values Scale. PhD Thesis, Selçuk University, Konya.
• Doğan, M. (1996). Büyük Türkçe Sözlük. İstanbul: İz Yayıncılık
• Ercan, İ. (2001). National and Universal Values in Primary School Social Studies Program. Master’s Thesis, Onsekiz Mart University, Çanakkale
• Gündüz, M. (2014). The Effect of Teaching the Value of “Responsibility” Through the Project-Based Approach in Primary School 3rd Grade Social Studies Lesson on Academic Success and Attitude. PhD Thesis, Gazi University, Ankara.
• Gündüz, M. (2016). Classifying Values by Categories. Journal of Education and Training Studies, 4 (10), 212- 220, DOI: http://dx.doi.org/10.11114/jets. v4i10.1765.
• Güngör, E. (1998). Researches on Values Psychology. İstanbul: Ötüken Publishing. Halstead, J.M and Taylor, M. J. (1996). Values in Education and Education in Values. Bristol- England: Falmer Pres.
• Hökelekli, H. and Gündüz, T. (2007). Üstün Yetenekli Çocukların Değer Yönelimleri ve Eğitimleri. R. Kaymakcan vd. (Ed.). Değerler ve Eğitimi (s. 371 -396). İstanbul: Dem Yayınları.
• İmamoğlu, A.V. (2010). Vicdan Kavramının Psiko-Sosyal Tahlili. Akademik İncelemeler Dergisi, 5(1).
• Kale, N. (2004). What Kind of a Value Education. Values and Education International Symposium. Values Education Central Publishing. İstanbul.
• Karasar. N. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kaymakcan, R. and Meydan, H. (2011). Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Programları ve Öğretmenlerine Göre Değerler Eğitimi. Değerler Eğitimi Dergisi, 9(21), s. 29-25.
• Keskin, Y. (2008). Values Education in Social Studies in Turkey: Historical Development, Researching 1998 and 2004 Programs’ Effectiveness. PhD Thesis, Marmara University, İstanbul.
• Köylü, M. (2007). “Kur’an’ın İnsanlığa Getirdiği Değerler ve Hedefler”. On Dokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 24-25, s. 65-88.
• Lickona, T. (1991). Educating for Character: How our schools can teach respect and responsibility. Newyork: Bantam Books.
• Naylor, D, T. and Diem, R. (1987). Elementary and middle school social studies. New York: Random House.
• Özdemir, A. (2006). Kuranda İnsanlar Arası İlişkiler ve Sosyal Değerler. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Parlatır, İ. (1998). Türkçe Sözlük. Ankara: TDK Yay.
• Rokeach, M. (1973). The nature of human values. New York: The Free Press.
• Schwartz, S. H. (1992). Universals in the content and structure of values: Theoretical advances and emprical tests in 20 countries. Advances in Experimental Social Psychology, 25, s. 1-65.
• Tahiroğlu, M. (2011). Teaching the Values of Love for Nature, Cleanliness, and Being Healthy in Primary School 4th Grade Social Studies Lesson and Determining the Attitudes of Students towards Values. PhD Thesis, Gazi University, Ankara.
• Tuğral, S. (2005). Kur’an’da Değerler Sistemi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Ulusoy, K. (2007). Evaluating Student Attitudes and Opinions Towards the Traditional and Democratic Values in High School History Program in terms of various variables. PhD Thesis, Gazi University, Ankara.
• Uysal, E. (2003). Değerler Üzerine Bazı Düşünceler ve Bir Erdem Tasnifi: İnsani Erdemler-İslami Erdemler. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 12 (1), s. 51-69.
• Ülger, M. (2012). Evaluating the Applications of Human Rights Citizenship Education in Primary Schools. PhD Thesis, Gazi University, Ankara.
• Yazıcı, K. (2006). Değerler Eğitimine Genel Bir Bakış, TÜBAR-XIX.
• Yiğittir, S. (2009). İlköğretim 4.ve 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Değerlerinin Kazanılma Düzeyi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.