Bilim ve Sanat Merkezlerinde Görev Yapan Yönetici ve Öğretmenlerin Değer Tercihlerinin Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 17 Sayı: 37, 147 - 174, 25.06.2019

Özge Ceylan , Güven Yıldız

https://doi.org/10.34234/ded.469188

Öz

Bu araştırmanın amacı bilim ve sanat merkezlerinde
görev yapan yönetici ve öğretmenlerin değer tercihlerinin farklı değişkenler
açısından incelenmesidir. Araştırmada model olarak ilişkisel tarama modeli
kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak Schwartz Değerler Ölçeği (SDÖ) ve
kişisel bilgiler formu kullanılmıştır. Schwartz Değerler Ölçeği (SDÖ), Schwartz
tarafından 1992 yılında geliştirilmiş, Kuşdil ve Kağıtçıbaşı (2000) tarafından
Türkçe’ye uyarlaması yapılmıştır. Araştırmanın evrenini tüm BİLSEM
eğitimcileri, örneklemini ise basit seçkisiz örnekleme yöntemi ile seçilen 433
öğretmen ve 105 yönetici (N=538) oluşturmaktadır. Verilerin analizi SPSS paket
programı 23. versiyonu ile yapılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre ölçekte
yer alan alt boyutların ortalama puanlarının çeşitli değişkenlere göre
farklılaşması araştırılmıştır. BİLSEM kadın ve erkek eğitimcilerin ortalama
puanları arasında ”cinsiyet” değişkenine göre geleneksellik alt boyutunda;
“görev” değişkenine göre güç, öz yönelim, evrensellik ve geleneksellik alt
boyutlarında; “mesleki kıdem yılı” değişkenine göre hazcılık alt boyutunda;
“mezuniyet derecesi” değişkenine göre hazcılık ve geleneksellik alt
boyutlarında farklılık ortaya çıkmıştır. Yaş değişkenine göre eğitimcilerin
değer tercihlerinde bütün alt boyutlarda farklılık görülmemiştir Araştırmanın
bulguları tartışma ve sonuç bölümünde yorumlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Üstün zekalı/yetenekli yetenekli bireyler, bilim ve sanat merkezi, değer eğitimi

Evaluation of Value Preferences of Managers and Teachers Working in Science and Art Centers in Terms of Different Variables

Öz

The aim of this study is to examine the value preferences of managers
and teachers working in science and art centers in terms of different
variables. Relational screening model was used as a model. Schwartz Values
​​Scale and Personal Information Form were used as data collection tools. The
Schwartz Values ​​Scale (SVS) was developed by Schwartz in 1992 and adapted to
Turkish by Kuşdil and Kağıtçıbaşı (2000). The sample of the study consisted of
all BILSEM educators, and the sample was composed of 433 teachers and 105
managers (N = 538) selected by simple random sampling method. Data analysis was
done by SPSS software version 23. In the study, the differentiation of the mean
scores of the sub-dimensions in the scale according to various variables was
investigated. There was a difference between the mean scores of women and men
educators according to sex variable in tradition sub-dimension. According to
task variable, differences in power, self-direction, universalism and tradition
sub-dimensions were observed. There was a difference in hedonism sub-dimension
according to the variable of seniority year. According to the degree of
graduation, there was a difference in hedonism and tradition sub-dimensions.
According to the age variable, there was no difference in the value preferences
of the educators in all sub-dimensions. The findings of the study were
discussed in the discussion and conclusion section.

Anahtar Kelimeler

Gifted / talented individuals, science and art center, value education

Kaynakça

• Acar, N. V., Yıldırım, İ., & Ergene, T. (1996). Bireylerin dindarlık düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(12), 45-56.
• Akdeniz, A. (2018). Sosyal Bilgiler ve tarih öğretmenlerinin yurtseverlik tutumları ile temel değer yönelimleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Aktay, A. (2008). Yönetici ve öğretmenlerin değer tercihleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aktay, A. & Ekşi, H. (2009). Yönetici ve öğretmenlerin değer tercihleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. İş Ahlakı Dergisi, 2(3), 19-65.
• Bacanlı, H. (1999). Üniversite öğrencilerinin değer tercihleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 5(4), 597-610.
• Balyer, A. (2012). Çağdaş okul müdürlerinin değişen rolleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 13(2), 75-93.
• Beldağ, A., & Keskin, S. (2016). Bilim ve sanat merkezlerinde ve diğer okullarda öğrenim gören öğrencilerin sahip oldukları değerlere ilişkin öğretmen görüşleri. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 9-24.
• Berkant, H. G., Efendioğlu, A., & Sürmeli, Z. (2014). Değerler eğitimine yönelik öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 9(5), 427-440.
• Boydak Özan, M. (2009). Öğrenim görülen okul türüne göre yöneticilerin öğrencilere değer kazandırma davranışları. Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları Dergisi, 8(1), 55-62.
• Demirtaş, Z. & Ekmekyapar, M. (2012). İlköğretim okulu yöneticilerinin değerlere dayalı yönetim uygulamalarının okul kültürüne etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi [Educational Administration: Theory And Practice], 18(4), 523- 544.
• Demirutku, K. (2007). Parenting styles, internalization of values, and the self-concept [çocuk yetiştirme tarzları, değerler içselleştirilmesi ve benlik kavra¬mı]. Yayınlanmamış doktora tezi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
• Ekşi, H . (2003). Temel insanî değerlerin kazandırılmasında bir yaklaşım: karakter eğitimi programları. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(1), 79-96.
• Fırat, N. Ş., & Açıkgöz, K. (2012). Bazı değişkenler açısından öğretmenlerin değer sistemleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43, 422-435.
• Halstead, J. M., & Taylor, J. M. (2000). Learning and teaching about values: a review of recent research. Cambridge Journal of Education , 30(2),169-202.
• Işık, N & Yıldız, N. (2012). İlköğretim sınıf öğretmenlerinin değer algıları ile kişilerarası problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Social Science Studies, 2(3),1-16.
• İmamoğlu, E. O. & Karakitapoğlu Aygün, Z. (1999). 1970’lerden 1990’lara değerler: Üniversite düzeyinde gözlenen zaman, kuşak ve cinsiyet farklılıkları. Türk Psikoloji Dergisi, 14(44), 1-22.
• Karasar, N. (2013). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kuşdil, M. E. & Kağıtçıbaşı, Ç. (2000). Türk öğretmenlerinin değer yönelimleri ve schwartz değer kuramı. Türk Psikoloji Dergisi, 45, 59-76.
• Kuzgun, Y., & Sevim, S. A. (2004). Kadınların çalışmasına karşı tutum ve dini yönelim arasındaki ilişki. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(1), 14-27.
• Kuzu, İ. Y. & Şenol, C. (2012). Üstün yetenekliler eğitim programlarına ilişkin öğretmen görüşleri (BİLSEM Örneği). E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi (E-İnternational Journal Of Educational Research), 3(2), 13-35.
• Lickona, T. (1991). Educating for character: How school can teach respect and responsibility. New York: Bantam.
• MEB, (2007). Bilim ve sanat merkezleri yönergesi. http://orgm.meb.gov.tr/meb_ iys_dosyalar/2015_08/27014859_bilsemynerge.pdf. Erişim: 29 Ekim 2015.
• Özden, Y. (2013). Eğitimde yeni değerler. Ankara: Pegem Akademi.
• Rokeach, M. (1973). The nature of human values. Contemporary Sociology, 5(1),13-16.
• Ryan, K., & Bohlin, K. E. (1999). Building character in schools. San Francisco: Josey–Bass Publishers.
• Sarı, E. (2005). Öğretmen adaylarının değer tercihleri: Giresun Eğitim Fakültesi örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 3(10), 73-88.
• Schwartz, S. H. (1992). Universals in the content and structure of values: Theory and empirical tests in 20 countries. Advances İn Experimental Social Psychology, 25, 1-65.
• Schwartz, S.H. & W. Bilsky. (1987). Towards a psychological structure of human values. Journal Of Personality And Social Psychology. 53, 550-562.
• Schwartz, S. H. & Boehnke, K. (2004). Evaluating the structure of human values with confirmatory factor analysis. Journal Of Research İn Personality, 38, 230–255.
• Sığrı, Ü., Tabak, A. &Ercan, Ü. (2009). Kültürel değerlerin yönetsel kapsamda analizi: Türk bankacılık sektörü uygulaması. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 1(2), 1-14.
• Spranger, E. (1928) Types of men. Halle: Max Neimeyer.
• Şahin-Fırat, N. (2010). Okul müdürüve öğretmenlerin okul kültürüile değer sistemlerine ilişkin algıları. Eğitim ve Bilim, 35(156), 71-83.
• Tanıt, T. (2007). Eğitim yöneticilerinin değer tercihleri ile yaratıcılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Taş, A. M., & Yeşiltaş, P. D. (2016). Okul Müdürlerinin değer ve değer kazanımına ilişkin görüşleri. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 1125-1146.
• Turgut, T. (1998). “Örgütsel davranışta değerlerin yeri”, Endüstri ve Örgüt Psikolojisi, II.Ed.: Suna Tevrüz, Türk Psikologlar Derneği Yayınları: Ankara.
• Uncu, Ü. (2008). Öğretmen ve eğitim yöneticilerinin değer yönelimlerinin çok boyutlu olarak incelenmesi (İstanbul ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yavuz, M., Dilmaç, B., & Derinbay, D. (2015). Okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin sahip oldukları değerlerin demografik özellikleri açısından değerlendirilmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 13(29), 561-583.
• Yılmaz, E. (2009). Öğretmenlerin değer tercihlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 7(17), 109-128.