İlkokul Programlarında (1-4) Yer Alan ve Kazandırılması Hedeflenen Değerlere İlişkin Sınıf Öğretmenlerinin ve Öğrenci Velilerinin Görüşlerinin İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 17 Sayı: 38, 207 - 234, 25.12.2019

Beste Dinçer Ümit Gozel

https://doi.org/10.34234/ded.536439

Cited By: 8

Öz

Değerler
toplumu oluşturan bireylerin hayata bakışını yansıtmaktadır. Geleceğe emin
adımlarla yürümek ve erdemli bir nesil yetiştirmek için değerler eğitiminin tesadüflere
bırakılmadan planlı ve programlı bir şekilde yapılması gerekmektedir. Bu açıdan programların uygulayıcıları
olarak öğretmenlere önemli görevler düşmektedir. Ancak değerleri kazandırmak sadece okulun ve
öğretmenlerin görevi değildir. Bu düşünceden hareketle bu araştırmanın
temel amacı, "İlkokul Programlarında (1-4) yer alan ve
kazandırılması hedeflenen değerlere ilişkin sınıf öğretmenleri ve öğrenci velilerinin
görüşlerini incelemektir." Çalışma grubu Aydın ilindeki özel ve devlet
okulunda görev yapan toplam 10 sınıf öğretmeni ve bu okullarda öğrencisi olan
10 veliden oluşmaktadır. Nitel araştırma deseninde tasarlanan bu çalışmada elde
edilen veriler betim sel analiz ve içerik analizi ile çözümlenmiş ve değerler eğitimine
ilişkin öğretmen ve veli farkındalığı, değerler eğitimi programının
uygulamadaki etkililiği ve değerlerin öncelik sırasına ilişkin öğretmen ve veli
bakış açısı adı altında toplam 3 tema altında incelenmiştir. Araştırma
bulguları, görüşmeye katılan tüm öğretmenlerin ve velilerin değerler eğitimine
ilişkin farkındalıklarının yüksek olduğunu göstermektedir. Veliler ve
öğretmenler çocuğun dünyaya gelmesiyle birlikte ailede başlayan değer aktarımının,
öğretmeninin rol model olduğu, bilime dayandırılmış bir çerçevede ve belirli
bir plan dâhilinde uygulamalı etkinlikle okullarda verilmesi gerektiği
hususunda birleşmişlerdir.  Bu durum sürecin
başarısı ve işleyişi açısından oldukça önemli bir bulgu niteliği taşımaktadır.
Ancak görüşülen öğretmenlerin çoğu verilen eğitimin uygulamada kısmen etkili
olduğunu; bu sebeple programın bölgesel ve yerel ihtiyaçlar doğrultusunda
yeniden düzenlenmesi ve öğrenme öğretme sürecine ilişkin birtakım değişikler
yapılması hususunda öneriler getirmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Değer, Değerler eğitimi, İlköğretim programı, Sınıf öğretmeni

Investigation of Primary School Teachers and Student Parents' Views on Values Placed in Primary School Programs

Öz

Values reflect the
perspective of individuals who constitudes society. In order to walk
confidently into the future and to raise a virtuous generation, values
education must be done in a planned and programmed way without being left to
chance. In this respect, teachers have important duties as the implementers of
the programs. However, it is not only the task of the school and teachers to
transmit values.The main purpose of this study was to examine the views of the
primary school teachers and students’ parents about values education aimed to
be given in the primary school programs (1-4). A total of 10 class teachers
working in different primary schools in Aydın province and a total of 10
parents whose children were studying in these schools were interviewed. The
data were analyzed using descriptive and content analysis techniques in this
qualitative study. The data obtained in this study, which was designed in a
qualitative research design, were analyzed with descriptive analysis and
content analysis and examined under three themes under the name of teacher and
parent awareness about values education, effectiveness of the values education
program in practice and the values of priority values of teachers and parents.
The findings of the study show that all teachers and parents who participated
in the interview had a high awareness of values education. Parents and teachers
agree that the transfer of value that begins in the family with the birth of
the child should be given in schools, where the teacher is a role model, in a
framework based on science and practical activity within a specific plan. This
is a very important finding for the success and functioning of the process.
However, most of the interviewed teachers stated that the education given was
partially effective in practice; therefore, they proposed to reorganize the
program in line with regional and local needs and to make some changes
regarding the learning and teaching process.

Anahtar Kelimeler

Value, Values education, Primary education program, Primary school teacher

Kaynakça

• Akbaş, O. (2004). Türk Milli Eğitim Sisteminin duyuşsal amaçlarının ilköğretim II. kademedeki gerçekleşme derecesinin değerlendirilmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Akbaş, O. (2008). Değer eğitimi akımlarına genel bir bakış, Değerler Eğitimi Dergisi, 6(16), 927.
• Arpacı, M. (2014). Öğretmen ve velilerin İDKAB dersinde değerler ve değerler eğitimi hakkındaki görüşleri Diyarbakır örneği, Marife, Yaz, 107-121.
• Aslan, S. (2016). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin değerler eğitimi ile ilgili görüşlerinin incelenmesi, International Journal of Eurasia Social Sciences, 7(25), 203-227.
• Ateş, F. (2013). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin değerler eğitimi ve uygulamalarına yönelik görüşleri üzerine nitel bir araştırma (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ateş, B. ve Haspolat, N. K. (2017). Eğitimin amaçları ve işlevleri. Kağan, M. ve Yalçın, S. (Ed.), Eğitim Bilimine Giriş, 173-18. Ankara: Pegem indeksi.
• Avcı, N. (2007). Toplumsal değerler ve gençlik. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Bal, U. G. (2004). Çocuklar ve değerler eğitimi. Çoluk Çocuk Dergisi. 45, 18-20.
• Baydar, P. (2009). İlköğretim beşinci sınıf sosyal bilgiler programında belirlenen değerlerin kazanım düzeyleri ve bu süreçte yaşanılan sorunların değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Beill, B. (2003). İyi çocuk, zor çocuk “Doğru davranışlar çocuklara nasıl kazandırılır?” (C. Yorulmaz, Çev.). Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• Beldağ, A., Özdemir, Ü. ve Nalçacı, A. (2017). Sosyal bilgiler dersi öğretim programında yer alan değerlerin kazandırılmasına ilişkin veli görüşleri, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 318-326.
• Çelikkaya, T., Başarmak, U., Filoğlu, S. ve Şahin, B. (2013). Teacher –parents’ relations in the efficiency of the value education, Science Direct 5th World Conference on Educational Sciences, Procedia (WCES 2013) Social and Behavioral Sciences 116, 1106 – 1113 1877-0428.
• Davey, L. (1991). The application of case study evaluations. Practical Assessment, Research & Evaluation, 2(9). Access (20 Şubat 2018) http://PAREonline.net/getvn.asp?v=2&n=9
• Doğanay, A. (2009). Değerler eğitimi: Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi yapılandırmacı bir yaklaşım. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Fidan, N. ve Erden, M. (2001). Eğitime giriş. İstanbul: Alkım Yayınları.
• Gözel, Ü. ve Dinçer, B. (2018). Hayat bilgisi dersi öğretim programının değerler eğitimi açısından öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Halstead, J. M., ve Taylor J. M. (2000). Learning and teaching about values: A review of recent research. Cambridge Journal of Education, 30(2), 169-202.
• Köylü, M. (2007). Küresel bağlamda değerler eğitimine duyulan ihtiyaç. Değerler ve Eğitimi Uluslararası Sempozyumu Bildiriler Kitabı (1.baskı), İstanbul: Dem Yayınları.
• Miles, M, B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. (2.ed). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Sağlam, A. (2016). Değerler eğitiminin öğrenci davranışlarına etkisinin veli görüşlerine göre incelenmesi, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 20(3), 723-742.
• Sezer, Ş. (2016). Velilerin üstün yetenekli öğrencilerin değerler eğitimine ilişkin görüşleri, Üstün Yetenekliler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, Journal of Gifted Education Research, 4(2), 29-47, ISSN: 2147-7248.
• Subaşı, M. ve Okumuş, K. (2017). Bir araştırma yöntemi olarak durum çalışması. Journal of Graduate School of Social Sciences, 21(2).
• Tay, B. ve Yıldırım, K. (2009). Sosyal bilgiler dersinde kazandırılması amaçlanan değerlere ilişkin veli görüşleri, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri/Educational Sciences: Theory & Practice, 9(3), Summer, 1499-1542.
• TTKB (2017). Müfredatta yenileme ve değişiklik çalışmalarımız Üzerine. Ankara. Erişim adresi (25 Mart 2018) https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/201707/18160003_basin_aciklamasi-program.pdf.
• Yaman, E. (2014). Değerler eğitimi, eğitimde yeni ufuklar. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Yel, S. ve Aladağ, S. (2009). Sosyal bilgilerde değerlerin öğretimi. Mustafa Safran (Ed.). Sosyal Bilgiler Öğretimi, 118-145. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yiğittir, S. (2010). İlköğretim öğrenci velilerinin okullarda kazandırılmasını arzuladığı değerler, Değerler Eğitimi Dergisi, 8(19), 207-223.