Türkiye’de Demiryolu İstasyonlarının Değerlendirilmesi İçin Analitik Hiyerarşi Süreci Uygulaması

Yıl 2020, Sayı: 12, 106 - 115, 31.07.2020

Sinem Kaya , Fahriye Merdivenci

https://doi.org/10.47072/demiryolu.678338

Öz

Taşımacılık sektöründe önemli bir paya sahip olan demiryolu taşımacılığı, rekabet üstünlüğü göstermek adına fark yaratacak donanıma sahip olmak zorundadır. Özellikle seyahat edenlerin demiryolu ile yolculuk yapma tercihini arttırmak için, demiryolu istasyonlarının sunduğu hizmetlerin kalitesi ve çeşitliliği önemli etkenler arasındadır. Bu çalışma yolcu taşımacılığında istasyonların sunduğu hizmetleri değerlendirmek amacıyla yapılmış bir araştırmadır. Türkiye demiryolu istasyonlarının birbirlerine göre sundukları hizmet kalemlerini değerlendirmek için çok kriterli karar verme yöntemlerinden Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) kullanılmıştır. En sık kullanılan 5 demiryolu istasyonu (Ankara İstanbul, Eskişehir, Kütahya ve Kocaeli) ile 10 hizmet kriteri (Temizlik, Güvenlik, Bekleme salonu, Gişe Hizmeti, Perona ulaşım kolaylığı, Yeme-içme hizmeti, Taşıyıcılar, Proaktiflik, Bağlantı olanakları, Merkeze yakınlık) değerlendirilerek ağırlık değerleri AHS yöntemi ile belirlenmiş ve alternatiflerin sıralaması yapılmıştır. Yapılan araştırma sonucunda ‘’Güvenlik ve Proaktiflik’ ’istasyon performansını etkileyen en önemli kriterler olup, hizmet düzeyi en yüksek istasyon ise ‘’Ankara’’ olarak değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Taşımacılık, Demiryolu taşımacılığı, Analitik hiyerarşi süreci

Application of Analytic Hierarchy Process for Evaluation of Railway Stations in Turkey

Öz

Rail transport, which has a significant share in the transport sector, has to have the equipment to make a difference in order to show competitive advantage. The quality and variety of services offered by railway stations are among the key factors, especially in order to increase the choice of travellers to travel by rail. This study was conducted to evaluate the services offered by stations in passenger transport. Analytical Hierarchy Process (AHP), one of the multi-criteria decision making methods, was used to evaluate the service items offered by Turkish railway stations relative to each other. The 5 most frequently used railway stations (Ankara İstanbul, Eskişehir, Kütahya ve Kocaeli) and 10 service criteria (Cleaning, security, waiting room, Box Office Service, ease of access to the platform, Food and drink service, carriers, security, connectivity facilities, proximity to the Center) were evaluated and weight values were determined with AHP method and alternatives were sorted. As a result of the research, ‘Safety and security ‘is the most important criteria affecting the performance of the station, and the station with the highest level of service was evaluated as’ Ankara".

Anahtar Kelimeler

Transportation, Railway transportation, Analytical hierarchy process

Kaynakça

• [1] E. Gerede, Havayolu taşımacılığı ve ekonomik düzenlemeler teori ve Türkiye uygulaması. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü, Eskişehir, Basım, (ed). 2015.
• [2] H. K. Sharma, J. Roy, S. Kar ve O. Prentkovskis, “Multı crıterıa evaluatıon framework for prıorıtızıng indıan raılway statıons usıng modıfıed rough ahp-mabac method”. Transport and Telecommunication, vol.19, no. 2, pp. 113-127, Ocak 2018.
• [3] M. Givoni and P. Rietveld, “The access journey to the railway station and its role in passenger satisfaction with rail travel,” Transport Policy vol.14, pp. 357–365. 2007.
• [4] V. Engin, A. Uçar ve O. Doğan, Osmanlı’da Ulaşım Kara-Deniz-Demiryolu. İstanbul, Çamlıca Basım, (ed.). 2012.
• [5] T. L. Saaty, Theory and applications of the analytic network process:decision making with benefits, opportunities, costs, and risks. RWS Publications, USA., 2005.
• [6] H.Gerçek, B. Karpak, ve T. Kılınçaslan,“A multiple criteria approach for the evaluation of the rail transit networks in istanbul,” Transportation vol. 31, pp. 203–228, Mayıs 2004.
• [7] A. Djenaliev,“Multicriteria decision making and gıs for railroad planning in kyrgyzstan,” School of Architecture and The Built Environment Royal Instıtute of Technology, Stockholm, Sweden,2007.
• [8] N. Mohajeri, ve G. Amin, “Railway station site selection using analytical hierarchy process and data envelopment analysis,” Computers & Industrial Engineering, vol. 59, no. 1, pp. 107–114, Ağustos 2010.
• [9] Y. Esmizadeh ve M. Bashiri, “Hub location selection decision with a hybrid method of fuzzy dematel analytical network process and fuzzy vıkor,” 6th International Conference Of Iranian Operations Research Society, pp. 1-2, Tehran,Iran, 8-9 Mayıs 2013.
• [10] S. Chen, Y.Leng, B. Mao ve S. Liu, “Integrated weight-based multi-criteria evaluation on transfer in large transport terminals a case study of the beijing south railway station,” Transportation Research Part A Policy and Practice, vol. 66, no. 1, pp. 13-26,Ağustos 2014.
• [11] O. Kılıç ve H. Çerçioğlu, “Tcdd iltisak hatları projelerinin değerlendirilmesinde uzlaşık çok ölçütlü karar verme yöntemleri uygulaması,” Gazi Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, vol. 31, no. 1, pp. 211-220, Aralık 2016.
• [12] T. Eren, E. Hamurcu ve M. Alağaş, “Çok kriterli karar verme yöntemleri ile kırıkkale yüksek hızlı tren istasyon yerinin seçimi,” 5. Uluslararası Mühendislik ve Bilimde Yenilikçi Teknolojiler Sempozyumu, pp. 598-606, Bakü-Azerbaycan, 29-30 Eylül, 2017.
• [13] E. Hamurcu, ve T. Eren, “Prioritization of high-speed rail projects,” International Advanced Researches and Engineering Journal, vol. 02, no. 02, pp. 098-103, Ağustos 2018.
• [14] İ.N. Süt, M. Hamurcu ve T. Eren, “Analitik hiyerarşi süreci kullanılarak ankara-sivas yüksek hızlı tren hat güzergâhının değerlendirilmesi,”Harran Üniversitesi Mühendislik Dergisi, vol.3, no. 3, pp. 22-30, Aralık 2018.
• [15] M. Taş, N. Ş. Özlemiş, M. Hamurcu, ve T. Eren, “Ankara’da ahp ve promethee yaklaşımıyla monoray hat tipinin belirlenmesi,” JEBPIR Dergisi, vol.3 no. 1, pp. 65-89, Haziran 2017.
• [16] M. Milosavljević, M.Bursac ve G. Tričković,“Selectıon of the raılroad contaıner termınal in serbia based on multı crıterıa decısıon-makıng methods,” Applications in Management and Engineering, vol. 1, no. 2, pp. 1-15, Mayıs 2018.
• [17] M. Hamurcu ve T. Eren, “Toplu taşıma türünün seçiminde çok kriterli karar verme uygulaması,” International Conference on Advenced Engineering Tecnonologies-ICADET’17, pp. 1-18, , Bayburt, 21-23 Eylül, 2017.