Türkiye’deki Lojistik Merkezleri Yatırım Önceliklerinin Değerlendirilmesinde Çok Ölçütlü Bir Karar Modeli Önerisi

Yıl 2020, Sayı: 12, 83 - 94, 31.07.2020

Sezgin Ozdemır Bekir Keskin Tamer Eren Evrencan Özcan

https://doi.org/10.47072/demiryolu.722626

Cited By: 6

Öz

Lojistik merkezlerin kurulması, coğrafi olarak lojistik yolları üzerinde bulunan ülkemizin ekonomik gelişimi için yapılabilecek yatırımlarda stratejik önem arz etmektedir. Yatırım kararı alınması sonrasında oluşturulacak eylem planında ele alınması ve mutlaka çözülmesi gereken en önemli sorun bu merkezlerin ülkemizin hangi bölge veya bölgelerinde olması gerektiğidir. Kuruluş yeri tayin problemlerinin çözülmesinde kullanılan mevcut birçok yöntem olmasına rağmen çok kriterli karar verme yöntemi ilk sıralarda yer almaktadır. Bu çalışmada, TCDD bünyesinde etüt ve fizibilite çalışmaları tamamlanan ve ihale aşamasına gelen 6 adet lojistik merkezi ele alınmıştır. Çalışmanın öncelikli amacı en doğru lojiktik merkezin belirlenmesi ve bu merkezin geliştirilmesidir. Lojistik Master Planında belirlenen kriterler doğrultusunda 6 adet lojistik merkez yatırımı Çok Kriterli Karar Verme yöntemlerinden Analitik Hiyerarşi Süreci ve TOPSIS yöntemleri ile değerlendirilmiştir. AHS yöntemi kullanılarak kriterlerin ağırlıkları belirlenmiş, güncel verilerle karar matrisi oluşturulmuş ve TOPSIS yöntemi ile yatırımların sıralamaları belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Lojistik Merkez, AHP, TOPSİS

Multi-Criteria for the Evaluation of Logistics Centers in Turkey Investment Priority Decision Model Proposal

Öz

The establishment of logistics centers is strategically important for the investments that can be made for the economic development of our country which is located on the logistics routes geographically. The most important problem that must be addressed and resolved in the action plan, after the investment decision, is that which region or regions of our country should be selected for these centers. Although there are many methods used in solving establishment location problems, the Multiple Criteria Decision Making method is among the most preferred methods. In this study, 6 Logistics Centers, which have completed their survey and feasibility studies and have reached the tender stage within TCDD, have been discussed. The primary aim of the study is to determine the most correct logic center and to develop this center. In line with the criteria determined in the Logistics Master Plan, 6 Logistics Center investments were evaluated using Analytic Hierarchy Process and TOPSIS methods, which are among the Multiple Criteria Decision Making methods. Weights of the criteria were determined by using AHP method, a decision matrix was created with actual data, and the order of investments was determined by TOPSIS method.

Anahtar Kelimeler

Logistic center, AHS, TOPSIS

Kaynakça

• [1] V. Kurt, İ. Çelik and N. Ercan, “TCDD lojistik köyü çalışmaları,” 2. Uluslararası Demiryolu Sempozyumu/Demiryolu Fuarı Bildiriler Kitabı, İstanbul, 15-17 October 2008.
• [2] Lojiport, 19 02 2020. [Online]. Available: https://www.lojiport.com/25-lojistik-merkezin-11i-hazir-107097h.htm. [Accessed: 17.04.2020].
• [3] Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji Ve Bütçe Başkanlığı, “On Birinci Kalkınma Planı,” 10 07 2019. [Online]. Available: http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2019/07/ OnbirinciKalkinmaPlani.pdf. [Accessed: 16.04.2020].
• [4] TCDD, “Lojistik Merkezler,” [Online]. Available: http://www.tcdd.gov.tr/content/33. [Accessed: 16.04.2020].
• [5] TCDD, “2020 Yılı Yatırım Programı,” February 2020. [Online]. Available: http://www.tcdd.gov.tr/uploads/upmenu/yp2020.pdf. [Accessed: 04 16 2020].
• [6] İzmir Ticaret Odası, “Kentsel Çalışma ve Projelerimiz,” June 2011. [Online]. Available: http://www.izto.org.tr/IZTO/TC/Duyuru-Etkinlik/Kentsel+%C3%87al%C4%B1%C5%9Fma+ve+ Projelerimiz/_lojistikmerkez.htm. [Accessed: 15.04.2020].
• [7] I. Meıdute, “The development and perspectives of logistics centres in Lithuania,” International Conference Reliability and statistics in Transportation and Comunication, Transport and Telecomunication Institute, Lithuania, 2004.
• [8] A. Sırıkıjpanıchkul and L. Ferreira, “Multi-objective evaluation of intermodal freight terminal location decisions,” Proceedings of the 27th Conference of Australian Institute of Transport Research, Queensland University, 2005.
• [9] A. Ballıs and G. Mayrotas, “Freight village design using the multicriteria method promethee,” Operational Research, An International Journal, vol 2, no. 17, p. 213–232, 2007.
• [10] S. Afandizadeh and R. Moayedfar, “The Feasibility study on creation of freight village in hormozgan province,” Transport, vol 2, no. 23, pp. 167-171, 2008.
• [11] M. Boıle, S. Theofanis and P. Gilbert, Feasibility of freight villages in the NYMTC region, New Jersey: Rutgers, 2011.
• [12] Y. Kayıkçı, “A conceptual model for intermodal freight logistics centre location decisions,” Procedia-Social and Behavioral Sciences, no. 2, pp. 6297-6311, 2010.
• [13] V. Karadeniz, E. Akpınar, “Logistic village applications in turkey and proposal of a new kind of logistic village,” Marmara coğrafya dergisi, no. 23, pp. 49-71, 2011.
• [14] M. N. Elgün and C. Elitaş, “Yerel, ulusal ve uluslararası taşıma ve ticaret açısından lojistik köy merkezlerinin seçiminde bir model önerisi,” Sosyal Bilimler Dergisi, vol 9, no. 11, 2011.
• [15] T. Özcan, N. Çelebi and Ş. Esnaf Ş., "Comparative analysis of multi-criteria decision making methodologies," Expert Systems with Applications, vol. 38, pp. 9773–9779, 2011.
• [16] S. H. Eryürük, F. Kalaoğlu and M. Başkak, “Logistics as a competitive strategyanalysis of the clothing ındustry in terms of logistics,” Fibres & Textiles in Eastern Europe, vol 19, no. 84, pp. 11-17, 2011.
• [17] Y. Bayraktutan and M. Özbilgin, “Türkiye’de illerin lojistik merkez yatırım düzeylerinin bulanık mantık yöntemiyle belirlenmesi,” Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, no. 43, pp. 1-36, 2014.
• [18] J. Żak and S. Węgliński, “The selection of the logistics center location based on MCDM/A methodology,” Transportation Research Procedia, no. 3, pp. 555-564, 2014.
• [19] M. N. Elgün and N.O. Aşıkoğlu, “Lojistik köy kuruluş yeri seçiminde TOPSIS yöntemiyle merkezlerin değerlendirilmesi,” AKÜ İİBF Dergisi, vol 18, no. 1, pp. 161-170, 2016.
• [20] M. N. ELGÜN, “Ulusal ve uluslararası taşıma ve ticarette lojistik köylerin yapılanma esasları ve uygun kuruluş yeri seçimi,” Afyon Kocatepe Üniversitesi, İİBF Dergisi, vol 13, no. 2, pp. 203-226, 2011.
• [21] Çağlar TABAK and Kürşat YILDIZ, “Lojistik merkez yer seçimi - işletme modelleri ve kıyaslama çalışması,” [Online]. Available: http://www.imo.org.tr/resimler/ekutuphane/pdf/ 18010_48_59.pdf. [Accessed: 11.04.2020].
• [22] T. Saaty, “Decision making with the analytic hierarchy process,” International Journal of Services Sciences, vol 1, no. 1, p. 83–98, 2008.
• [23] C.L. Hwang and K.Yoon, “Multiple attribute decision making: methods and applications,” Springer-Verlag, 1981.
• [24] M. Hester and T.P. Velasquez, “An analysis of multi-criteria decision making methods,” International Journal of Operations Research, vol 10, no. 2, pp. 56-66, 2013.
• [25] R. W. Saaty, “The analytic hierarchy process-what it is and how it is used,” Math. Model, no. 9, pp. 161-176, 1987.
• [26] S. Saghafian and S. R. Hejazi, “Multi – criteria group decision making using a modified fuzzy topsıs procedure,” International Conference on Computational Intelligence for Modelling, Control and Automation, and International Conference on Intelligent Agents, Web Technologies and Internet Commerce, Vienna, Austria, 2005.
• [27] Ulaştırm ve Altyapı Bakanlığı, “Türkiye Lojistik Master Planı,” October 2018. [Online]. Available: https://uhdgm.uab.gov.tr/uploads/pages/istatistikler-ve-raporlar/turkiye-lojistik-master-plani-yonetici -ozeti-2019.pdf. [Accessed: 05.04.2020].
• [28] S.Acar et al., "İllerin ve bölgelerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralaması araştırması," Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü, Aralık 2019.
• [29] Tcdd Taşımacılık A.Ş., “İstatistik Yıllığı,” [Online]. Available: http://www.tcddtasimacilik.gov.tr/ uploads/tcdd-t-2017-yillik-baski-final.pdf. [Accessed: 12.04.2020].
• [30] Sanayi Portalı, “Türkiye Osb Haritası,” [Online]. Available: http://portal.sanayigazetesi. com.tr/index-osb.html. [Accessed: 25.03.2020].
• [31] Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin Ve Denetim Genel Müdürlüğü. "Türkiye çevre sorunları ve öncelikleri değerlendirme raporu", T.C. Çevre Ve Şehircilik Bakanlığı, Ankara, 2017.
• [32] TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası, “Deprem Bölge Tablosu,” [Online]. Available: http://www.imo.org.tr/resimler/dosya_ekler/ff019c60caaf76b_ek.pdf?tipi=84&%20turu=X&sube=0. [Accessed: 17.03.2020].
• [33] Uslu, B., Eren, T., Gür, Ş., Özcan, E.C., “Evaluation of the difficulties in the internet of things (IoT) with multi-criteria decision-making”, Processes, 7(3):164.
• [33] B. Uslu, T. Eren, Ş. Gür, E.C. Özcan, “Evaluation of the difficulties in the internet of things (IoT) with multi-criteria decision-making,” Processes, 7(3):164.
• [34] E.C. Özcan, S. Ünlüsoy, T. Eren, “A combined goal programming-AHP approach supported with TOPSIS for maintenance strategy selection in hydroelectric power plants,” Renewable&Sustainable Energy Reviews, 78:1410-1423.
• [35] B. Tezcan, T. Eren, E.C. Özcan, Ş. Gür, “Bir tekstil işletmesinde çok ölçütlü karar verme yöntemleri ile personellerin değerlendirilmesi,” Trakya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 8(2):1-20, 2019.
• [36] B. Uslu, Ş. Gür, T. Eren, E.C. Özcan, “Çok kriterli karar verme yöntemleri ile bulut hizmet sağlayıcı sıralaması,” Pamukkale İşletme ve Bilişim Yönetimi Dergisi, 6(1):20-34, 2020.
• [37] E.C. Özvan, E.H. Özder, T. Eren, “Supplier selection with AHP-TOPSIS combination in natural gas combined cycle power plant,” Journal of Trends in the Development of Machinery and Associated Technology, 21(1):57-60, 2018.
• [38] E.C. Özcan, S. Ünlüsoy, T. Eren, “ANP ve TOPSIS yöntemleriyle Türkiye’de yenilenebilir enerji yatırım alternatiflerinin değerlendirilmesi,” Selçuk Üniversitesi Mühendislik, Bilim ve Teknoloji Dergisi, 5(2):204-219, 2017.
• [39] M. Hamurcu, T. Eren, “Electric bus selection with multicriteria decision analysis for green transportation,” Sustainability, 12 (7), 2777, 2020.
• [40] B. Sarımehmet, M. Hamurcu, T. Eren, “Çok kriterli karar verme: kırıkkale YHT istasyonu - şehir bağlantısının sağlanması,” Demiryolu Mühendisliği, 11, 26-40, 2020.
• [41] S. Terzi, Ş. Gür, T. Eren, “Sürdürülebilir tedarik zincirine endüstri 4.0 etkisinin çok ölçütlü karar verme yöntemleri ile değerlendirilmesi,” Uludağ University Journal of The Faculty of Engineering, 25 (1): 511-527, 2020.