BLOKZİNCİR TEKNOLOJİSİNİN İÇ DENETİM FAALİYETLERİNE ETKİLERİ: FIRSATLAR VE TEHDİTLER

Yıl 2019, Sayı: 19, 55 - 72, 14.06.2019

Çetin Karahan , Aslıhan Tüfekci

Öz

Blokzincir henüz yasal düzenlemeleri ve standartları net biçimde ortaya konulmamış olmakla birlikte tüm dünyada hızla gelişen, hem kamu hem de özel sektör tarafından yakından izlenen ve mevcut iş süreçlerinde köklü değişikliklere sebep olması beklenen bir teknolojidir. 2008 yılında ilk ortaya çıkmasından bu yana uygulama sahası sürekli olarak genişleyen bu teknolojinin ortaya koyduğu dönüşümün iç denetimin temel fonksiyonları olan denetim ve danışmanlık faaliyetlerini de etkilemesi öngörülmektedir. Teknolojinin sunmuş olduğu işlem şeffaflığı, silinmesi ya da değiştirilmesi mümkün olmayan işlem kayıtları, güvenilir bir üçüncü taraf onayı ya da kontrolü olmadan işlem gerçekleştirme gibi özellikler ve sürekli denetime çok uygun altyapısı en önemli avantajlar olarak öne çıkmaktadır. Bunun yanında yönetişim yapısının karmaşıklığı, teknolojinin anlaşılmasının güçlüğü, denetime olan bağımlılığı azaltma potansiyeli, mevcut sistemlerle entegrasyon problemleri ve yetersiz insan kaynağı gibi konular da riskli alanlar olarak değerlendirilmektedir. İç denetim faaliyetleri ve iç denetçi nitelikleri bakımından bu teknolojinin sunduğu fırsatlardan azami düzeyde faydalanmak, riskleri de olabildiğince iyi yönetmek için iç denetçilerin blokzincir teknolojisi konusunda yeterli düzeyde bilgi sahibi olmaları, dönüşüm sürecinde aktif rol alarak başlangıç aşamasında gerekli kontrollerin tasarlanmasına yardımcı olmaları kritik öneme sahiptir.

Blokzincir teknolojisinin teknik altyapısı, kullanım alanları, avantaj ve dezavantajları, mevcut süreç ve sektörlere potansiyel etkileri gibi birçok konuda çok sayıda çalışma olmasına karşın teknolojinin denetim mesleğine etkileri konusundaki çalışma sayısı kısıtlı ve daha çok muhasebe denetimleri odaklıdır. Bu çalışmada, kısıtlı sayıdaki bu çalışmalarla birlikte blokzincir teknolojisinin temel özelliklerinden bahsedilerek denetim mesleğine potansiyel etkileri konusunda daha geniş bir perspektif sunulması hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Blokzincir, iç denetim, dağıtık kayıt defteri

BLOCKCHAIN TECHNOLOGY AND ITS IMPACTS ON THE INTERNAL AUDIT ACTIVITIES: OPPORTUNITIES AND THREATS

Öz

Though the technical and legal regulations and international standards were not clearly defined yet, blockchain is a rapidly developing technology throughout the world. Both public and private sector are in hot pursuit of this newly emerging technology and it is expected to create radical changes in existing business processes. The transformation caused by this technology which has a consistantly expanding field of application since the first emergence in 2008, is predicted to affect the fundamental functions of internal auditing: audit and consulting. The most outstanding advantages of this technology are transparency, immutability, eliminating intermediaries and the favorable infrastructure for continuous auditing. Besides these advantages, it has some shortcomings such as the complexity of governance structure, difficulty in understanding the concept, the potential for diminishing the dependancy on the audit, problems in integration with the existing systems and insufficient resources of talent. It is so critical for internal auditors to have adequate knowledge on blockchain technology for taking the maximum advantages of the opportunities offered by this technology and for managing the risks as proper as possible. Another critical action is taking an active role in the transformation process for especially facilitating control design.

There are many researches on some specific topics of blockchain technology such as technical infrastructure of blockchain, use cases, advantages and disadvantages, potential impacts on existing business processes and sectors but the researches about the potential impacts on audit profession are very limited and mostly focused on accounting. In this paper, it is aimed to provide a wider perspective on the potential impacts of blockchain technology to the audit activities while referencing these limited researches and with the basic characteristics of blockchain.

Anahtar Kelimeler

Blockchain, internal audit, distributed ledger

Kaynakça

• Berryhill, J., Bourgery, T., & Hanson, A. (2018). Blockchains Unchained: Blockchain Technology and its Use in the Public Sector, OECD Working Papers on Public Governance, No. 28. Paris: OECD Publishing. http://dx.doi.org/10.1787/3c32c429-en adresinden alındı.
• Bible, W., Raphael, J., Taylor, P., & Valiente, I. O. (2017). Blockchain Technology and Its Potential Impact on the Audit and Assurance Profession. Toronto: Deloitte Development LLC.
• Boucher, P., Nascimento, S., & Kritikos, M. (2017). How blockchain technology could change our lives. Brussels: Scientific Foresight Unit (STOA), European Parliament.
• Brender, N., Gauthier, M., Morin, J.-H., & Salihi, A. (2018). The Potential Impact of Blockchain Technology on Audit Practice. Geneva: University of Applied Sciences and Arts Western Switzerland.
• Casey, M., & Vigna, P. (2018). The Truth Machine: The Blockchain and the Future of Everything. New York: St. Martin’s Press.
• Catalini, C., & Gans, J. (2017). Some Simple Economics of the Blockchain. Rotman School of Management Working Paper No. 2874598; MIT Sloan Research Paper No. 5191-16.
• Chalker, A. (2018, 6 12). Why Internal Auditors Must Care About Blockchain. 3 25, 2019 tarihinde The Protiviti View: https://blog.protiviti.com/2018/06/12/internal-auditors-must-care-blockchain/ adresinden alındı.
• Chartered Accountants Australia and New Zealand. (2017). The Future of Blockchain: Applications and Implications of Distributed Ledger Technology. Sydney: Chartered Accountants Australia and New Zealand.
• Cheng, S., Daub, M., Domeyer, A., & Lundqvist, M. (2017, 2). Digital McKinsey. Using blockchain to improve data management in the public sector.
• CoinMarketCap. (2019, 4 1). Coin Market Capitalization. 3 22, 2019 tarihinde https://coinmarketcap.com/coins/views/market-cap-by-total-supply/ adresinden alındı.
• Cybersalon. (2013, 9 5). Cypherpunks, Bitcoin & the Myth of Satoshi Nakamoto. 5 16, 2019 tarihinde Cybersalon: http://cybersalon.org/cypherpunk/ adresinden alındı.
• Dai, J. (2017, 10). A Dissertation for the degree of Doctor of Philosophy. Three Essays on Audit Technology: Audit 4.0, Blockchain, and Audit App. New Jersey: The State University of New Jersey.
• Deloitte. (2018). Breaking blockchain open Deloitte’s 2018 global blockchain survey. Deloitte Development LLC.
• Deloitte. (2019). Unleashing blockchain in finance. Deloitte Development LLC.
• Diedrich, H. (2016). Ethereum: Blockchains, Digital Assets, Smart Contracts, Decentralized Autonomous Organizations. Wildfire Publishing.
• Digiconomist. (2019, 3 30). Bitcoin Energy Consumption Index. 3 31, 2019 tarihinde Digiconomist: https://digiconomist.net/bitcoin-energy-consumption adresinden alındı.
• Doğanay, S. (2019, 3 15). Yeni ve gelişen teknolojilerin yarattığı dönüşüm. Türkiye Kimya Petrol Lastik ve Plastik Sanayii İşverenleri Sendikası. 3 2019 tarihinde https://kiplas.org.tr/dr-sertac-doganay-ile-gelisen-teknolojiler-uzerine-ko-nustuk/ adresinden alındı.
• Galen, D., Brand, N., Boucherle, L., Davis, R., Do, N., El-Baz, B., . . . Lee, J. (2018). Blockchain for Social Impact Moving Beyond the Hype. Stanford: Stanford Graduate School of Business.
• Greenspan, G. (2016, 3 17). Blockchains vs centralized databases. 3 27, 2018 tarihinde https://www.multichain.com/blog/2016/03/blockchains-vs-centralized-databases/ adresinden alındı.
• Güven, V., & Şahinöz, E. (2018). Blokzincir, Kripto Paralar, Bitcoin. İstanbul: Kronik Kitap.
• İlkbahar, R. (2019, 3 5). Araştırma Şirketlerinin Gözünden Blokzincir’in Geleceği. Medium: https://medium.com/@recepilkbahar/arastirma-sirketlerinin-gozunden-blokzincirin-gelecegi-5bc15045bc50 adresinden alındı.
• Kelly, M. (2019, 2). Boards Look to Harness Blockchain Disruption. Tone at the Top. The Institute of Internal Auditors.
• Killmeyer, J., White, M., & Chew, B. (2017). Will blockchain transform the public sector? Deloitte University Press.
• Lyons, T., Courcelas, L., Grandsenne, J., Carrel, E., & Timsit, K. (2018). Blockchain Innovation in Europe. European Union Blockchain Observatory and Forum.
• Maupin, J. (2018). The G20 Countries Should Engage with Blockchain Technologies to Build an Inclusive, Transparent, and Accountable Digital Economy for All. Max Planck Institute.
• Nagpal, R. (2017, 9 9). #8 Steps to Build a Blockchain Solution. 6.1.2018 tarihinde Entrepreneur - Start, run and grow your business: https://www.entrepreneur.com/article/300077 adresinden alındı.
• Nakamoto, S. (2008). Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System.Nomura Research Institute. (2016). Survey on Blockchain Technologies and Related Services FY2015 Report. Tokyo:Japan’s Ministry of Economy, Trade and Industry (METI).
• Onbirinci Kalkınma Planı Kamuda Kurumsal Yönetimde Yeni Yaklaşımlar Özel İhtisas Komisyonu. (2017). Onbirinci Kalkınma Planı Kamuda Kurumsal Yönetimde Yeni Yaklaşımlar Özel İhtisas Komisyonu Ön Raporu.
• Pelletier, J. (2018, 4 5). A Blockchain Primer for Internal Audit. 3.26.2019 tarihinde IA Online: https://iaonline.theiia.org/blogs/Jim-Pelletier/2018/Pages/A-Blockchain-Primer-for-Internal-Audit.aspx adresinden alındı.
• Psaila, S. (2017). Blockchain: A game changer for audit processes? Malta: Deloitte.
• PwC. (2018). Global blockchain survey. PricewaterhouseCoopers Limited.
• PwC. (2018, 3 6). PwC Blockchain Validation Solution. 3.14.2019 tarihinde PwC: Audit and assurance, consulting and tax services: https://www.pwc.com/us/en/about-us/new-ventures/pwc-blockchain-validation-solution.html adresinden alındı.
• Qureshi, H. (2018, 1 28). The authoritative guide to blockchain development. 5.31.2018 tarihinde freeCodeCamp: https://medium.freecodecamp.org/the-authoritative-guide-to-blockchain-development-855ab65b58bc adresinden alındı.
• Radore. (2017, 1 31). Elektrik ve Elektrik Birimleri Nelerdir? 3.31.2019 tarihinde Radore Blog: https://radore.com/blog/elektrik-birimleri-nelerdir.html adresinden alındı.
• Ray, S. (2018, 2 19). The Difference Between Blockchains & Distributed Ledger Technology. 2.10.2019 tarihinde Towards Data Science: https://towardsdatascience.com/the-difference-between-blockchains-distributed-ledger-technology-42715a0fa92 adresinden alındı.
• Rooney, H., Aiken, B., & Rooney, M. (2017). Q&A. Is Internal Audit Ready for Blockchain? Technology Innovation Management Review, 7(10): 41-44.
• Schatsky, D., & Muraskin, C. (2015). Beyond bitcoin Blockchain is coming to disrupt your industry. Deloitte University Press.
• Sheldon, M. D. (2018, 12 5). A Primer for Information Technology General Control Considerations on a Private and Permissioned Blockchain Audit. American Accounting Association Journal.
• Smith, A. M. (2018, 3 15). The blockchain challenge nobody is talking about. 3.26.2019 tarihinde PwC Next in Tech: https://usblogs.pwc.com/emerging-technology/the-blockchain-challenge/ adresinden alındı.
• Spoke, M. (2015, 6 11). How Blockchain Tech Will Change Auditing for Good. 3.25.2019 tarihinde CoinDesk: https://www.coindesk.com/blockchains-and-the-future-of-audit adresinden alındı.
• T2 Yazılım A.Ş., Bankalararası Kart Merkezi A.Ş. (2018). Keşif: Blockchain’in Sırları BBN Faz 1. İstanbul: Bankalararası Kart Merkezi A.Ş.
• Thake, M. (2018, 2 8). What’s the difference between blockchain and DLT? 2.10.2019 tarihinde Medium: https://medium.com/nakamo-to/whats-the-difference-between-blockchain-and-dlt-e4b9312c75dd adresinden alındı.
• Tysiac , K. (2018, 3 15). How blockchain might affect audit and assurance. 3 22, 2019 tarihinde Journal of Accountancy: https://www.journalofaccountancy.com/news/2018/mar/how-blockchain-might-affect-audit-assurance-201818554.html adresinden alındı.
• Unerman, J., & O’Dwyer, B. (2004). Enron, WorldCom, Andersen et al.: a challenge to modernity. Critical Perspectives on Accounting, 15, 971-993.
• Usta, A., & Doğantekin, S. (2017). Blockchain 101. İstanbul: Kapital Medya Hizmetleri A.Ş.
• Voshmgir, S. (2017). Disrupting governance with blockchains and smart contracts. Strategic Change, Vol.26, 499-509.
• Whitehouse, T. (2018, 4 3). Auditors develop early plans for how to audit blockchain. 3.24.2019 tarihinde Compliance Week: https://www.complianceweek.com/news/news-article/auditors-develop-early-plans-for-how-to-audit-blockchain#.W_R1cOgzY2w adresinden alındı.
• Yaga, D., Mell, P., Roby, N., & Scarfone, K. (2018). Blockchain Technology Overview. United States National Institute of Standards and Technology.
• Yermack, D. (2017, 1). Corporate Governance and Blockchains. Review of Finance, 7-31.
• Yeung, E. (2017, 6 9). Blockchain 101 for Internal Audit. 3.22.2019 tarihinde LinkedIn: https://www.linkedin.com/pulse/blockchain-101-internal-audit-eric-yeung/ adresinden alındı.