TRANSITION FROM QUALITY CONTROL TO QUALITY MANAGEMENT IN INDEPENDENT AUDIT

Yıl 2024, Sayı: 31, 167 - 179, 01.12.2024

Merve Uysal , Muhammed Ardıç

https://doi.org/10.58348/denetisim.1540949

Öz

In independent audit activities, it is necessary to achieve the purpose expected from the audit. The expected purpose of the audit is to examine whether there are significant inaccuracies in the financial statements and whether the compliance of the audited institution with the laws and rules is ensured. In short, it is the opinion of an independent auditor regarding the accuracy and reliability of the shared information. Audit activities should be carried out by an independent and expert person or persons. The accuracy and quality of the information in the financial statements are important for both the business and the users of the financial statements.
Quality Control Standard 1 published by the International Independent Audit and Assurance Standards Board (IAASB) has been applied in our country since 2013. However, as a result of the developments and changes experienced, changes have been experienced in the audit sector as in every sector. In this context, audit approaches have also undergone changes. Updating the audit standards in accordance with the changes experienced will also improve the quality of independent audit. In this context, “Quality Management Standard 1 (QMS 1)” was published by the Public Oversight, Accounting and Audit Standards Authority (KGK) in December 2022 for implementation in 2023 and beyond. In addition, as a result of the studies, changes have been made to 20 Standards within the framework of QMS 1, QMS 2 and BDS 220 (Revised).
By June 2024, the “Regulation on the Amendment of the Independent Audit Regulation” was published. In the study, the changes made to the standards and the changes published in the Regulation will be examined and it will be tried to explain what the effects of the transition from quality control to quality management may be in the quality standards in independent audit.

Anahtar Kelimeler

Audit, Quality, Standard

BAĞIMSIZ DENETİMDE KALİTE KONTROLDEN KALİTE YÖNETİMİNE GEÇİŞ

Öz

Bağımsız denetim faaliyetlerinde, denetimden beklenen amaca ulaşmak gerekmektedir. Denetimden beklenen amaç ise finansal tablolarda önemli yanlışlıkların bulunup bulunmaması ve denetlenen kurumun yasalara ve kurallara uygunluğunun sağlanıp sağlanmamasının incelenmesidir. Kısacası paylaşılan bilgilerin doğruluğu ve güvenirliği ile ilgili bir bağımsız denetçinin görüş bildirmesidir. Denetim faaliyetleri bağımsız ve uzman kişi ya da kişiler tarafından gerçekleştirilmelidir. Finansal tablolardaki bilgilerin doğruluğu ve kalitesi, hem işletme hem de finansal tablo kullanıcıları açısından önemlidir.
Ülkemizde 2013 yılından bu yana Uluslararası Bağımsız Denetim ve Güvence Denetimi Standartları Kurulu (IAASB) tarafından yayınlanan Kalite Kontrol Standardı 1 uygulanmaktadır. Ancak yaşanan gelişmeler ve değişimler sonucunda her sektörde olduğu gibi denetim sektöründe de değişiklikler yaşanmıştır. Bu bağlamda denetim yaklaşımları da değişime uğramıştır. Denetim standartlarının da yaşanan değişimlere uygun olarak güncellenmesi bağımsız denetimin kalitesini de arttıracaktır. Bu kapsamda Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK) tarafından 2022 yılı Aralık ayında, 2023 yılı ve sonrasında uygulanmak üzere “Kalite Yönetim Standardı 1 (KYS1)” yayınlanmıştır. Ayrıca çalışmalar neticesinde KYS 1, KYS 2 ve BDS 220 (Revize) çerçevesinde 20 adet Standartta değişiklik yapılmıştır.
2024 yılı Haziran ayına gelindiğinde ise “ Bağımsız Denetim Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” yayınlanmıştır. Çalışmada standartlarda yapılan değişiklikler ve Yönetmelikte yayınlanan değişiklikler incelenecek ve bağımsız denetimde kalite standartlarında, kalite kontrolden kalite yönetimine geçişin etkilerinin neler olabileceği açıklanmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Denetim, Kalite, Standart

Kaynakça

• ACCA. International Standards on Quality Management – part 2 (ISQM 2 and ISA 220 (Revised)). https://www.accaglobal.com/gb/en/student/exam-support-resources/professional-exams-study-resources/p7/technical-articles/isqm-2.html (Erişim Tarihi: 06 Ağustos 2024).
• Akbıyık, S. (2005). Vergi uygulamaları yönüyle: denetim ve raporlama. Ankara: Ekin Kitabevi.
• Ayboğa, H. (2022). İşletmelerde Yaşanan Muhasebe Skandallarının Önlenmesinde Alınan Denetim Tedbirleri. Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi, (17), 39-68.
• Bağımsız Denetim Yönetmeliği (2012). T.C. Resmî Gazete (Rega.gov. tr). Tarih/ Sayı: 26.12.2012/28509
• Beckmerhagen, I. A., Berg, H. P., Karapetrovic, S. V., & Willborn, W. O. (2004). On the effectiveness of quality management system audits. The TQM magazine, 16 (1), 14-25.
• Boonyanet, W. (2013). Problems in the implementation of the international standard on quality control 1 (ISQC 1): Experience from small and medium audit firms in Thailand. Journal of Global Business Review., 15(2), 1-13. Durukan, M. B., & İkiz, A. K. (2007). Denetim Kalitesi, Kalite ve Hizmet Kalitesine İlişkin Modeller: Kavramsal Çerçeve. Mali Cozum Dergisi/Financial Analysis, (82).
• IAASB (2020a). international-standard-quality-management-isqm-1-quality-management-firms-perform-audits-or-reviews, https://www.iaasb.org/publications/international-standard-quality-management-isqm-1-quality-management-firms-perform-audits-or-reviews (Erişim Tarihi: 25 Haziran 2024).
• IAASB (2020b). INTRODUCTION TO ISQM 1. https://www.iaasb.org/publications/international-standard-quality-management-isqm-1-quality-management-firms-perform-audits-or-reviews (Erişim Tarihi: 25 Haziran 2024).
• IAASB (2021a). ISQM 1: FIRST-TIME IMPLEMENTATION GUIDE. https://www.iaasb.org/publications/isqm-1-first-time-implementation-guide (Erişim Tarihi: 27 Haziran 2024).
• IAASB (2021b). International Standard on Quality Management 2, Engagement Quality Reviews. https://www.iaasb.org/_flysystem/azure-private/publications/files/IAASB-ISQM-2-first-time-implementation-guide-quality-management.pdf (Erişim Tarihi: 27 Haziran 2024).
• Ismail, A. H., Iskandar, T. M., Sanusi, Z. M., & Shukor, Z. A. (2018). Monitoring audit quality and firm resources of audit firm practices in Malaysia: the implementation of ISQC 1. International Journal of Management Practice, 11(3), 335-351.
• KGK (2018). KKS 1 Finansal Tabloların Bağımsız Denetim ve Sınırlı Bağımsız Denetimleri ile Diğer Güvence Denetimleri ve İlgili Hizmetleri Yürüten Bağımsız Denetim Kuruluşları ve Bağımsız Denetçiler İçin Kalite Kontrol Standardı.https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/PDF%20linkleri/standartlar%20ve%20ilke%20kararlar%C4%B1/KAL%C4%B0TE%20KONTROL%20STANDARTLARI/kks1.pdf (Erişim Tarihi: 26 Haziran 2024).
• KGK (2013). BDS 200 Bağımsız Denetçinin Genel Amaçları ve Bağımsız Denetimin Bağımsız Denetim Standartlarına Uygun Olarak Yürütülmesi Standardı. https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/BDS/BDS%20200(1).pdf (Erişim Tarihi: 29.08.2024).
• KGK (2022a). Uluslararası Standartlarla Uyumlu Kalite Yönetim Standartlarının Yayımlanması. https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/KKS/KaliteYonetimStandardi.pdf (Erişim Tarihi: 26 Haziran 2024).
• KGK (2022b).Kalite Yönetim Standardı 2 Denetim Kalitesinin Gözden Geçirilmesi. https://kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/KKS/KYS%202.pdf (Erişim Tarihi: 26 Haziran 2024).
• KGK (2022c). Bağımsız Denetim Standardı (BDS) 220 İlk Uygulama Rehberi (2022). Finansal Tabloların Bağımsız Denetiminde Kalite Yönetimi. https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TDS/TDS_2023_UygulamaRehberleri/BDS220_Ilk_Uygulama_Rehberi.pdf (Erişim Tarihi: 28 Haziran 2024).
• KGK (2023). KGK 2023 Faaliyet Raporu. https://kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/Diger/KGK_2023_Yili_Faaliyet_Raporu.pdf (Erişim Tarihi: 28 Haziran 2024).
• KGK (2023a). KYS 1 Finansal Tabloları Bağımsız Denetim veya Sınırlı Bağımsız Denetimleri ile Diğer Güvence Denetimleri veya İlgili Hizmetleri Yürüten Denetim Şirketleri İçin Kalite Yönetimi Standardı. https://kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TDS/TDS_2024_Seti/KYS_1_600_degisiklikleri.pdf (Erişim Tarihi: 28 Haziran 2024).
• KGK (2023b). Kalite Yönetim Standartları İle Bu Standartların Diğer İlgili Standartlarda Yaptığı Değişikliklerin Yayımlanması Hakkında Duyuru. https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/KKS/--KAL%C4%B0TE%20Y%C3%96NET%C4%B0M%20STANDARTLARI--%20.pdf (Erişim Tarihi: 28 Haziran 2024).
• Lubenchenko, O. E., Shulha, S. V., & Korinko, M. D. (2022). New Standards of Quality Management in Audit. The Risk-Based Approach. Statistics of Ukraine, 96(1), 117-126.
• Kueppers, R. J., & Sullivan, K. B. (2010). How and why an independent audit matters. International Journal of disclosure and governance, 7(4), 286-293.
• Manoel, J., & Quel, L. F. (2017). Innovation in the international standards for the new independent audit report. Journal on Innovation and Sustainability, 8(1), 130-143.
• Oktay, S. (2013). Bağımsız Denetim Etkinliğinin Arttırılmasında, Denetim Hizmetinde Kalite ve Kalite Kontrol: ABD Düzenlemeleri. Maliye ve Finans Yazıları, 1(100), 42-94.
• Özdoğan, B., & Ata, F. İ. (2021). Kalite Kontrolden Kalite Yönetimine Geçiş: Bağımsız Denetim Kalite Standartlarındaki Değişim Üzerine Bir Değerlendirme. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 23(4), 649-664.
• Pisani, C. (2022). The implications of the revised audit quality management standards on local audit firms (Master's thesis, University of Malta).
• Sanusi, Z. M., Isa, Y. M., Iskandar, T. M., & Heang, L. T. (2014). Roles of audit oversight bodies in governing financial reporting. International Review of Management and Business Research, 3(2), 1220-1228
• Tanören, D.& Biçer, A.A.(2023). Kalite Yönetim Standartları Kapsamında Bağımsız Denetim Kalitesi. Vergi Dünyası, 42(501), 27-43.
• Tapang, A. T., Kankpang, A. K., Inah, E. U., Bessong, P. K., & Uklala, A. P. (2020). Audit quality control and its influence on audit report in nigeria. European Journal of Economics, Finance and Administrative Sciences, 104, 44-59.
• Bağımsız Denetim Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (2024). T.C. Resmi Gazete (https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/06/20240615-1.htm). Tarih/ Sayı: 15.06.2024/32577
• Vaicekauskas, D., & Mackevičius, J. (2014). Developing a framework for audit quality management in audit firms. Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości, 75(131),171-193.
• Woodhouse, D. (2003). Quality improvement through quality audit. Quality in Higher Education, 9(2), 133-139.
• Yıldız, E. (2023). Bağımsız Denetim Kalitesi ve Kalite Yönetim Standartları. In Güncel Gelişmeler Ekseninde Muhasebe ve Denetim (pp. 253-287). Gaziantep: Özgür Yayın Dağıtım Ltd. Şti..
• Yükçü, S., & Koçakoğlu, Ö. (2022). Bağimsiz Denetimde Risk Değerlendirme Sürecine Denetim Kalite Göstergelerinin Katkisi. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 24(MODAVICA Özel Sayısı), 1-18.