LOJİSTİK SEKTÖRÜNÜN DIŞ TİCARET GELİŞİMİ ÜZERİNE ETKİSİNİN İNCELENMESİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 1, 40 - 62, 08.09.2021

Mevlüt Koca

Öz

Günümüzde dış ticaret küreselleşmenin etkisiyle daha rekabetçi bir yapıya dönüşmüştür. Bu rekabet ülkelerin dünya ticaret hacmini kontrol altına almak istemelerinin bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Rekabet avantajı elde etmek isteyen bu ülkelerin birçok alanda üretim maliyetlerini düşürdükleri görülmektedir. İhraç edilen malın üretim maliyeti dışında ulaşım maliyetinin de rekabete katkı sağladığı bilinmektedir. Bu nedenle lojistik, dış ticarette ülkeler için önemli bir sektör haline gelmiştir. Nitekim dış ticarete konu olan tüm ürünlerin lojistikle ilişkisi bulunmaktadır. Bu kapsamda çalışmanın amacı, Türkiye lojistik sektörünün dış ticaret gelişimi üzerine etkisinin incelenmesi olarak belirlenmiştir. Zaman serisi analizi kullanılarak oluşturulan modelde mal dengesi, taşımacılık düzeyi ve gayri safi yurtiçi hasıla değişkenleri kullanılmıştır. Değişkenler 1990-2019 dönemine ait serilerle oluşturulmuştur. Test sonuçlarına göre değişkenlerin eşbütünleşik oldukları gözlemlenmiştir. Ayrıca lojistik sektörü ve dış ticaret arasında çift yönlü bir nedensel ilişki tespit edilmiştir. Öte yandan gayri safi yurtiçi hasıladan sadece taşımacılık düzeyine doğru tek yönlü bir nedensel ilişkinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dış Ticaret, Lojistik, Ekonomik Büyüme, Taşımacılık, Nedensellik

Kaynakça

• Ateş, İ. ve Işık, E. (2010). Türkiye’de Lojistik Hizmetlerin Gelişiminin İhracattaki Büyümeye Etkileri. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 2(1), 99–106.
• Bozkurt, H. Y. (2013). Zaman Serileri Analizi (Genişletilmiş 2.Baskı). Bursa: Ekin Basın Yayın Dağıtım.
• Dünya Bankası (2018). Logistics Performance Index. https://lpi.worldbank.org/, Erişim Tarihi: 15.04.2021.
• Dünya Bankası (2020). Türkiye GSYİH. https://databank.Dünya Bankası.org/source/world-development-indicators, Erişim Tarihi: 05.04.2021.
• Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD). (2019). Yük Taşımacılığı. https://data.oecd.org/transport/freight-transport.htm, Erişim Tarihi: 01.05.2021.
• Emirkadı, Ö. (2015). Türkiye’de Lojistik Sektöründeki Gelişmelerin Dış Ticaret Üzerine Etklileri. I.Uluslararası Kafkasya-Orta Asya Dış Ticaret ve Lojistik Kongresi, Kars, Türkiye.
• Gani, A. (2017). The Logistics Performance Effect in International Trade. Asian Journal of Shipping and Logistics, 33(4), 279–288.
• He, Y., Choi, B. R., Wu, R. ve Wang, Y. (2021). International Logistics: Does It Matter in Foreign Trade? Journal of Asian Finance, Economics and Business, 8(2), 453–463.
• Johansen, S. (1988). Statistical Analysis of Cointegration Vectors. Journal of Economic Dynamics and Control, 12(2–3), 231–254.
• Özgen, F. B. ve Güloğlu, B. (2004). Türkiye’de İç Borçların İktisadî Etkilerinin VAR Tekniğiyle Analizi. ODTÜ Gelişme Dergisi, 31, 93–114.
• Sezer, S. (2018). Lojistik Sektörünün Ekonomiye Etkisi: OECD Ülkeleri Üzerine Bir Uygulama. Turkish Studies, 13/22(Yaz), 475–504.
• Stock, J. H. ve Watson, M. W. (1988). Testing For Common Trends. Journal of the American Statistical Association, 83(404), 1097–1107.
• Tanyaş, M. (2018). Türkiye Lojistik Sektörü 2018 - 2019. https://www.ekovitrin.com/turkiye-lojistik-sektoru-2018-2019-makale,1442.html, Erişim Tarihi: 10.05.2021.
• Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (2020). Mal Dengesi ve Taşımacılık Düzeyi. https://evds2.tcmb.gov.tr/, Erişim Tarihi: 25.04.2021.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2019). Mal İhracat ve İthalatı. https://www.tuik.gov.tr/, Erişim Tarihi: 10.04.2021.
• Tunç, H. ve Kaya, M. (2016). Türkiye’de Loji̇sti̇k Sektörünün Geli̇şmesi̇nde Dış Ti̇careti̇n Rolü Üzeri̇ne Bi̇r Nedenselli̇k Anali̇zi̇. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 7(14), 58–65.
• Uğurlu, S. ve Keser, E. (2020). Dış Ticaretin Gelişiminde Lojistik Sektörünün Rolü: Ekonometrik Bir Analiz. Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, 6(37), 2061–2069.
• Wang, D. F., Dong, Q. L., Peng, Z. M., Khan, S. A. R. ve Tarasov, A. (2018). The Green Logistics Impact on International Trade: Evidence From Developed and Developing Countries. Sustainability (Switzerland), 10(7), 1–19.
• Yaman, S. ve Demir, B. (2021). Lojistik Sektörü ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin İncelemesi: G20 Ülkeleri Üzerine Bir Araştırma. The Journal of International Scientific Researches, 6(1), 1–9.
• Zhan, C. ve Wang, C. (2018). Study on the Relationship between Logistics Industry and Foreign Trade in Sichuan Based on VAR Model. International Academic Conference on Frontiers in Social Sciences and Management Innovation (IAFSM 2018), Tinley Park, Illinois.