Kur’ân’da “Selâm Olsun!” İfadesiyle Esenliğe Mazhar Olacağı Belirtilen Davranışlar

Yıl 2021, , 151 - 177, 30.05.2021

Şuayip Karataş

https://doi.org/10.33931/abuifd.856138

Cited By: 1

Öz

İslâm inancına göre bu dünyada yaşananlar bu dünyayla sınırlı kalmayacak, yaşantının karşılığı olarak ahirette görülecektir. Bu husus Kur’ân’da, insanların bu dünyadaki yaşantılarının keyfiyetine göre ahirette çeşitli mükâfat veya ceza ile karşılaşacakları şeklinde ifade edilmektedir. Buna göre, dünyada Allah Teâlâ’nın istediği şekilde yaşayıp cenneti kazanacaklara verilecek büyük mükâfatlardan birinin, ahirette selâm sözüyle karşılanma olduğu haber verilmektedir. Kur’ân’da insana Allah’ın hoşnutluğunu kazandıracak bazı davranışlardan da övgüyle veya farklı üslûpla bahsedilmektedir. Bunlardan biri de “selâm olsun!” denilerek, bazı davranışların sahiplerine esenlik niyazında bulunulmasıdır. İlgili âyetlerde, bu davranışların Allah katında daha sevimli olduğuna dikkat çekilmektedir. Bu durum, Kur’ân’da esenlik dilemek maksadıyla, bazı peygamberlere veya yapılan bir davranış üzerinden o davranışı yapanlara gıyaben “selâm olsun!” şeklindeki temenniyi de kapsamaktadır. Çalışmada öncelikle, selâm kelimesi, sözlük ve terim anlamlarıyla tahlil edilmiş, ardından, selâm kelimesinin Kur’ân’da geçme keyfiyeti hakkında bilgiler verilmiştir. Daha sonra ise Kur’ân’da, “selâm olsun!” denilmek suretiyle esenlik dilenmeye layık görülen davranışlar tespit edilerek bazı örnekler üzerinden durum tespiti yapılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Kur'ân, Selâm, Esenlik, Davranış

Behaviors that are Indicated to Be Led to Well-Being through Expressing “Peace Be Upon You!” in the Qurʾān

Öz

According to the Islamic faith, what happens in this world will not be limited to this world, unlike its react will be seen in the hereafter. It is stated in the Qurʾān that people will face various rewards or punishments in the hereafter according to their attitudes in this world. Accordingly, it is reported that one of the great rewards that will be given to those who live in this world as Allah wills and earn Paradise is the promise of peace in the hereafter. In the Qurʾān, some behaviors that will bring people’s pleasure to Allah are also mentioned in praise or in another style. It is pointed out in the verses that demand peace to the owners of some behaviors that these behaviors are more lovable in the sight of Allah and have been said “Peace be upon him/them!”. This situation includes to wishing of the peace in Qurʾān by statement as “Peace be upon him/them!” in absentia to some prophets or those who did some act. In the study, firstly, the word salām was analyzed with its lexical and term meanings, and then given information about the condition of the word salām in the Qurʾān. In the end determined those behavior which emitted in Qurʾān, by the word of “Peace be upon them/him!” and given some examples.

Anahtar Kelimeler

Tafsīr, Qurʾān, Greeting, Soundness, Behaviour

Kaynakça

• Abdülbâkî, Muhammed Fuâd. el-Mu’cem’ul-müfehres. Kahire: Dâru’l-Hadîs, 2001.
• Akyüz, Vecdi. Kur’an’da Siyasi Kavramlar. İstanbul: Kitabevi Yayınları, 1998.
• Alper, Ömer Mahir. “İtaat” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 23/444-445. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2001.
• Âlûsî, Ebü’s-Senâ Şihâbüddîn Mahmûd b. Abdillâh b. Mahmûd el-Hüseynî. Rûhu’l-me‘ânî fi tefsîri’l-Kur’âni’l-azîm ve’s-seb‘i’l-mesânî. 30 Cilt. Beyrut: Dâr-u İhyâi’t-Türâsi’l-‘Arabî, ts.
• Askerî, Ebû Hilâl el-Hasen b. Abdillâh b. Sehl. el-Furûku’l-Lugaviyye. thk. Muhammed İbrahim Selim. Kahire: Dâru’l-İlim ve’s-Sekâfe, ts.
• Ateş, Süleyman. Kur’ân-ı Kerîm Tefsiri. 6 Cilt. b.y.: Bilmar Yayıncılık, ts.
• Ayverdi, İlhan. Misalli Türkçe Sözlük. 3 Cilt. İstanbul: Kubbealtı, 2011.
• Beydâvî, Abdullah b. Ömer b. Muhammed. Envâru’t-tenzîl ve esrâru’t-te’vîl. thk. Muhammed Abdurrahman el-Maraşlı. 5 Cilt. Beyrut: Daru İhyai’t-Turasi’l-Arabî, 1997.,
• Bolelli, Nusreddin. Belâgat. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Vakfı Yayınları, 2006.
• Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail. Sahîhu’l-Buhârî. thk. Mustafa Dîb el-Buğa. 6 Cilt. Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 1987.
• Çağbayır, Yaşar. Ötüken Türkçe Sözlük. İstanbul: Ötüken Yayınları, 2007.
• Çetin, Osman. “İyilik” ed. Duran Kömürcü. Şâmil İslâm Ansiklopedisi. 4/204-206. İstanbul: Şâmil Yayınevi, 2000.
• Durmuş, Zülfikar. Kur’an’a Göre Kur’an. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2012.
• Ebû Hafs Ömer b. Ali Ed-Dimeşkî, İbn Âdil. el-Lübâb fî ulûmi’l-kitâb. thk. ‘Âdil Ahmed Abdülmevcud - Ali Muhammed Muavvaz. 20 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1998.
• Ebû Muhammed Abdülhak b. Gâlib, İbn ‘Atiyye el-Endelüsî. el-Muharraru’l-vecîz fî tefsiri’l-kitâbi’l-azîz. thk. Abdüsselam Abduşşâfî Muhammed. 5 cilt. Lübnan: Dâru Kütübi’l-‘İlmiyye, 1993.
• Ebüssuûd, Muhammed. İrşâdu’l-‘akli’s-selîm ilâ mezâye’l-Kur’âni’l-Kerîm. 9 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l‘Arabî, ts.
• Ferâhîdî, Ebû Abdirrahman Halil b. Ahmed. Kitâbu’l-‘ayn. thk. Mehdî Mahzûmî ve İbrahim Samraî. Cilt 8. b.y.: y.y., ts.
• Eyyûb b. Mûsâ el-Hüseynî Ebü’l-Bekâ, el-Kefevî. el-Külliyyât. thk. ‘Adnan Dervîş - Muhammed el-Mısrî. Beyrut: Müessesetü’r-Risale, 1998.
• Hamidullah, Muhammed. İslam'a Giriş. Ankara: Nur Yayınları, ts.
• Hâzin, Alaaddin Ali b. Muhammed b. İbrâhim el-Bağd. Lübâbü’t-te’vîl fî meâni’t-tenzîl. 7 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1979.
• İbn Fâris, Ebu’l-Hüseyn Ahmed. Mu‘cemu mekâyîsi’l-luga. thk. Abdüsselam Muhammed Harun. 6 Cilt. b.y.: Dâru’l-Fikr, 1979.
• İbn Manzûr, Ebü’l-Fazl Muhammed b. Mükerrem b. Ali el-Ensârî. Lisânü’l-‘Arab. 55 Cilt. Kahire: Dâru’l-Maârif, ts.
• İz, Mâhir. Din ve Cemiyet. İstanbul: İrfan Yayınevi, 1973.
• İzutsu, Toshihiko. Kur’an’da Dînî ve Ahlâkî Kavramlar. çev. Selahattin Ayaz. İstanbul: Pınar Yayınları, 2013.
• İzutsu, Toshihiko. Kur’an’da Tanrı ve İnsan. çev. M. Kürşad Atalar. İstanbul: Pınar Yayınları, 2012.
• Kara, Mustafa. Bireysel ve Toplumsal Açıdan Kur’ân Kıssaları. Samsun: Üniversite Yayınları, 2018.
• Karagöz, İsmail. “Kur’an’da Takvâ Kavramı ve Muttakî İnsanın Özellikleri” Diyanet İlmi Dergi, 4 (1995), 49-61.
• Karagöz, İsmail. “Kur’an ve Hadislerin Işığında Sabır ve İnsan” Diyanet İlmi Dergi 38/1 (2002), 5-22.
• Karaman, Hayrettin, vd. Kur’an Yolu: Türkçe Meâl ve Tefsir. 5 Cilt. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2007.
• Kasapoğlu, Abdurrahman. “İslâm’da Selâm ve Selâmlaşma Olgusu” Hikmet Yurdu Düşünce – Yorum Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi 3/6 (Temmuz-Aralık 2010), 49-87.
• Kılavuz, Ahmet Saim. “Sabûr” ed. İbrahim Kâfi Dönmez. İslam’da İnançi İbadet ve Günlük Yaşayış Ansiklopedisi. 4/1709. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Vakfı Yayınları, 2006.
• Koç, Ahmet. “Dinî İletişim Bağlamında Kur’an’da “Kavl” (Söz) Çeşitleri” Diyanet İlmi Dergi 43/4 (2008), 29-50.
• Kurtubî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr. el-Câmi‘ li ahkâmi’l-Kur’ân. thk. Ahmed el-Berdûnî ve İbrahim Etfıyyiş. 20 Cilt. Kahire: Dâru’l-Kütübi’l-Mısrî, 1964.
• Mâce, İbn. Sünen-i İbn Mâce. thk. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, ts.
• Mevdûdî, Ebu’l-A‘lâ. Tefhîmu’l-Kur’ân. çev. Muhammed Han Kayani vd. 7 Cilt. İstanbul: İnsan Yayınları, 2006.
• Mîr, Muntasır. Kur’ânî Terimler ve Kavramlar Sözlüğü. çev. Murat Çiftkaya. İstanbul: İnkılâb Yayınları, 1996.
• Mukâtil b. Süleyman, Ebu’l-Hasan b. Beşir. Tefsîru Mukâtil b. Süleyman. thk. Ahmed Ferid. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2003.
• Müslim, Ebu’l-Hüseyin el-Kuşeyrî. Sahîh-u Müslim. thk. Muhammed Fuâd Abdülbâki. 5 cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‘Arabiyye, ts.
• Nesefî, Ebu’l-Berakât. Medâriku’t-tenzîl ve hakâiku’t-te’vîl. thk. Yusuf ‘Ali Büdeyvî. Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 2005.
• Parlatır, İsmail vd. Türkçe Sözlük. 2 Cilt. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basım Evi, 1998.
• Püsküllüoğlu, Ali. Türkçe Sözlük. İstanbul: Can Yayınları, 2008.
• Râgıb el-İsfahânî, Ebu’l-Kâsım Hüseyin b. Muhammed. el-müfredât fî garîbi’l-Kur’ân. Beyrut: Dâru’l-Marife, 2005.
• Râzî, Ebû ‘Abdullah Fahreddîn. Mefâtîhu’l-gayb. 32 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 2000.
• Sami, Şemseddin. Kamus-ı Türkî. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 2015.
• Soysaldı, Mehmet. Kur’an-ı Kerim’e Göre Allah Kimleri Sever Kimleri Sevmez? İstanbul: Rağbet Yayınları, 2015.
• Suyûtî, Ebü’l-Fazl Celaleddin Abdurrahman b. Ebî Bekr. el-İtkân fî ulûmi’l-Kur'ân. thk. Ahmed b. Ali. 2 Cilt. Kahire: Dâru’l-Hadîs, 2004.
• Şeltût, Mahmûd. “Bakara Sûresi’nin Gerdanlığı Birr (İyilik) Âyetinin Tefsiri” çev. İdris Şengül. Tasavvuf İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi 3/7 (2011), 321-335.
• Taberî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr b. Yezîd el-Âmülî. Câmi‘u’l-beyân an te’vîli âyi’l-Kur’ân. thk. Ahmed Muhammed Şakir. 24 cilt. b.y.: Müessesetü’r-Risale, 2000.
• Tirmizî, Muhammed b. İsa. Sünenü’t-Tirmizî. thk. Ahmed Muhammed Şakir. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‘Arabiyye, ts.
• Toven, Mehmet Bahaettin. Yeni Türkçe Lügat. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 2015.
• Ünal, Ali. Kur’an’da Temel Kavramlar. İstanbul: Beyan Yayınları, 1990.
• Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi. Hak Dini Kur’ân Dili. 10 Cilt. İstanbul: Eser Neşriyat ve Dağıtım, 1979.
• Zebîdî, Murtaza Muhammed. Tâcu’l-‘arûs min cevâhiri’l-kâmûs. 40 Cilt. b.y.: Dâru’l-Hidâye, ts.