Kur’ân Öğretiminde Taʿlîm Usûlünün Yeri ve Önemi

Yıl 2021, , 674 - 689, 30.11.2021

Bilal Atik

https://doi.org/10.33931/dergiabant.989332

Öz

Kurʾân-ı Kerīm, Allah’ın rahmet ve merhametinin bir yansıması olarak, Hâtemu’l- Enbiyâ Hz. Muhammed (s.a.v) vasıtasıyla insanlığa gönderilen son ilahi mesajdır. Bu açıdan bakıldığında Kurʾân-ı Kerîm inanan bir mü’min için paha biçilmez bir hazine konumundadır. Çünkü Kurʾân insanoğlunu eşref-i mahluk mertebesine taşıyacak hakikatleri içeren hidayet rehberidir. Bu sebeple ilk nazil olduğu sahabe toplumundan başlamak üzere İslam Tarihi boyunca, Müslümanların nezdinde daima mukaddem olmuştur. Müslümanlar Kurʾân’ı her alanda hayat düsturu edindikleri gibi, konumuzla ilgisi bakımından, özellikle onun öğrenilmesi ve ezberlenmesi noktasında da üstün bir gayret içerisinde olmuşlardır. Bu makalede, Kurʾân öğretiminde, Hz. Peygamberden başlamak üzere takip edilen ta’lîm usulünün ne olduğundan ve bu usulün öneminden bahsedilecektir. Bu noktadan hareketle çalışmamızda; başarısı kanıtlanmış olan mezkûr yöntemin günümüzde, özellikle yüksek öğretimin lisans aşamasında nasıl uygulanabileceği üzerinde durulacaktır. Makalenin özellikle son kısmında, uzunca sayılabilecek bir tecrübeden hareketle, taʿlîm usulünün İlahiyat ve İslâmî İlimler Fakültelerindeki “Kurʾân Okuma ve Tecvîd” derslerinde de uygulanabilmesi noktasındaki gereklilikler, yöntem ve prensipler hususunda önerilerde bulunulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kurʾân, Kırâʾat, Taʿlîm, Semâʿ, ʿArz.

The Place and Importance of Taʿlīm Method in Teaching the Qurʾān

Öz

Qurʾān is the divine message sent to humanity through the last prophet Muḥammad, as a reflection of Allah's mercy. From this point of view, Qurʾān is an invaluable treasure for a believer. Because the Qurʾān is the guide of the right path that includes the truths that will carry mankind to the highest rank of creatures. For this reason, Qurʾān has been prioritized by Muslims in every field throughout the history of Islam, starting with the first Companions where it was revealed. From the point of view of our subject, just as Muslims kept the Qurʾān at the forefront in every field, they made great efforts especially to learn and memorize it. In this article, in the teaching of Qurʾān, starting with the Prophet followed, what is the teaching method "taʿlīm" and the importance of this method in teaching Qurʾān will be mentioned. From this point of view, it will be focused on how the method, which has been proven to be successful, can be used today, especially at the undergraduate education stage. Especially in the last part of the article, based from a long experience, suggestions will be made regarding the requirements, methods and principles for applying the teaching method "taʿlīm" in "Qurʾān Reading and Tajwīd " courses in Theology and Islamic Sciences Faculties.

Anahtar Kelimeler

Qurʾān, Qirāʾat, Taʿlīm, Samāʿ, Presentation.

Kaynakça

• Abdülfettâh Pâluvî. Zübdetü’l-‘İrfân. Y.y.: Hilal Yayınları ts.
• Adıgüzel, Mehmet. “Kur’ān Öğretim Metodları ve Öğreticilik Vasıfları”. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 19 (2003), 193-217.
• Aksoy, Hâfız Fikri. Âdâb-u Kırâati’l-Kur’ân. İstanbul: Din Kültürü Neş., 1. Basım, 1970.
• Başkan, Ömer. “Bazı Tecvîd Kaidelerinin Tatbikinde Farklılıklar Üzerine Bir Değerlendirme”. Tarihten Günümüze Kıraat İlmi -Uluslararası Kıraat Sempozyumu-. Ankara: DİB Yayınları 2015.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâil. el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ, nşr. Muhammed Züheyr b. Nasr. 9 Cilt. b.y.: Dâru Tavki’n-Necât, 1. Basım, 1422/2001.
• Çetin, Abdurrahman. Kur’ān Okuma Esasları. Bursa: Emin Yay., 7. Basım, 2009.
• Evliya Çelebi. Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi. haz. S.A. Kahraman-Yüksel Dağlı, İstanbul: Yapı Kredi Yay., 5. Basım, 2003.
• İbn İshak, Muhammed b. Yesâr. Siyer-i İbn-i İshak – Hz. Muhammed’in Hayatı-. thk. Muhammed Hamidullah. İstanbul. Düşün Yay., 2. Basım, 2012.
• Isfehânî, Râgıb. Mufredâtu Elfâzi’l-Kur’ān. thk. Safvân Adnân Dâvûdî. Dımaşk: Dâru’l-Kalem, 4. Basım, 2009.
• Kâtip Çelebi. Keşfu’z-Zunun an Esami’l-Kutub ve’l-Funûn. İstanbul: MebYay., 1971.
• Müslim, Ebu’l-Huseyn Müslim b. el-Haccâc el-Kuşeyrî. el-Câmi‘u’s-Sahîh, nşr. Muhammed Fuad Abdülbâkî. 5 cilt. Beyrut: Dârul-Kutubi’l-‘İlmiyye, 1. Basım, 1412/1991.
• Sarı, Mehmet Ali. Kur’ân-ı Kerîm’i Güzel Okuma Tekniği ve Kuralları. İstanbul: İfav Yay., 3. Baskı, 2020.
• Şen, Ziya. “Arza ve Mahiyeti”, Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 42(2015), 43-64.
• Tehânevî, Muhammed Ali. Keşşâfu ıstılahâti’l-funûn ve’l-‘ulûm. thk. Muhammed Ali Dahruc. 2 cilt. Beyrut: Mektebetu Lübnan, 1. Basım, 1996.
• Temel, Nihat. “Kur’ān Talimi ve Hafızlık Eğitimi”. Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi 18 (2007), 35-60.
• Temel, Nihat. Kıraat ve Tecvîd Istılahları. İstanbul: İfav Yay., 3. Baskı, 2013.
• Tetik, Necati. Başlangıçtan IX: Hicri Asra Kadar Kıraat İlminin Ta’limi. İstanbul: İşaret Yay., 1. Basım, 1990.
• Tuncel, Emrullah. “Kur’ân Tedrisatında Harf Taliminin Önemi ve Usûlü”. İhya Uluslararası İslam Araştırmaları Dergisi 7/1 (Ocak 2021), 372-397.
• Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi. Hak Dîni Kur’ān Dili, İstanbul: DİB Yayınları, 2015.
• Yılmaz, Nazif. Kur’ân-ı Kerîm’i Nasıl Öğretelim?. İstanbul: DEM Yay., 1. Baskı, 2016.
• Zürkânî, Muhammed Abdulazîm. Menâhilu’l-‘İrfân. çev. Halil Aldemir. 2 cilt. İstanbul: Beka Yayınları, 2015.