İLK İNEN VAHYE DAİR RİVAYETLERDE GEÇEN BAZI İBARELERİN TAHLİLİ

Yıl 2015, Cilt: 3 Sayı: 6, 1 - 20, 15.12.2015

Bayram Ayhan

Öz

Hadis, tefsir ve siyer kaynakları Kur’ân’ın ilk indirilen vahyinin
hangisi olduğuna dair üç rivayet aktarmışlardır. İlk rivayete göre Kur’ân’ın
ilk inen vahyi Alak sûresinin ilk beş ayetidir. İkinci rivayete göre Kur’ân’ın
ilk inen vahyi Müddessir sûresinin ilk beş ayetidir. Son rivayete göre Fâtiha
sûresi Kur’ân’ın ilk indirilen vahyidir. Müelliflerin çoğuna göre Alak sûresinin
ilgili ayetleri ilk sırada ve Müddessir sûresinin ilgili ayetleri ikinci sırada
olmalıdır. Fâtiha sûresi ise bir bütün olarak inen ilk sûre olmalıdır. İlk inen
vahiy metinlerine dair rivayetler içeriği sebebiyle ihtilafa yol açmıştır. Bu ihtilafların ilki, Müddessir sûresine dair
rivayetteki vahiy kesintisiyle ilgilidir. Zira, kesintinin vuku bulduğunu
söyleyen kişinin kim olduğu rivayette müphem kalmıştır. İhtilafa sebep olan
diğer iki husus Buhâri’nin zikrettiği rivayete istinaden ortaya çıkmıştır. Bunların
ilki Alak sûresinde zikri geçen Varaka’nın İncil’i İbranice yazması
meselesidir. Bazı oryantalistler Hz. Peygamber’in (a.s) Varaka’nın
çevirilerinden istifade ettiğini söylemiştir. Bazı çağdaş müellifler ise
İncil’in tarihin hiçbir döneminde İbranice olarak yazılmadığını söylemiştir. İkincisi
ise Buhari’nin Alak sûresi rivayetinde zikri geçen “en-Nâmûs”u “melek Cebrail”
olarak tanımlamasıdır. Aslında bu kavramın “din veya şeriat” anlamında olması gerekirken,
Buhâri etkisiyle “Cebrail”e mahsus kılındığı ifade edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Vahiy, hadis, rivayet, inzâl, kronoloji

THE ANALYSIS OF SOME PHRASES OF REVELATION ABOUT THE FIRST NARRATION TEXTS

Öz

Hadith, commentary and sira resources cite three narrations about which is the first revelation of the text of the Qur’an. According to the first narration the first revelation of the text is the five verses of the surah al-Alak. According to the second narration the first revelation of the text is the five verses of the surah al-Muddaththir. According to the latest narration the sura al-Fatiha is the first revelation of the descended text. According to the many authors the sura al-Alak must be first place and the surah al- Muddaththir must be second place. Surah al-Fatiha as a whole should be in the first surah. The first narrations about the first revelation of the text have led to dispute because some phrases in content. The first of these disputes is the narration about the surah al- Muddaththir of interruption of revelation. Then who says the cuts took place remained vague on who's narrated to be. Two other issues that cause disagreement and criticism referring to narrations emerged that Buhari mentions. The first of these the issue of Biblical Hebrew writing narrated in remembrance of the surah al-Alak. Some Orientalists said that Prophet Muhammad has benefited from translation of Varaka. Some contemporary authors said that at no time in the history of the Bible written in Hebrew. Another issue causing criticism in the context Bukhari Relevance narrated in remembrance of the surah al-Alak is Bukhari’s “an-Nâmûs” as “Angel Gabriel”. Indeed, the concept of "religious or sharia" in the sense that it should be the influence of Bukhari it has expressed to be made off "Gabriel".

Anahtar Kelimeler

Revelation, hadith, narrative, the descent

Kaynakça

• Abdurrazzak b. Hemmâm; Tefsîru’l-Kur’ân, (thk. Mustafa Müslim), Riyad 1989.
• ………....; el-Musannef (thk. Habiburrahman el-‘Azamî), Beyrut 1972.
• Adam, Baki; Yahudi Kaynaklarına Göre Tevrat, İstanbul 2001.
• Akdemir, Salih; “Müsteşrikler’in Kur’ân-ı Kerîm ve Hz. Muhammed’e Yaklaşımları”, AÜİFD, c. XXXI, ss. 181-206.
• Âlûsî, Şihâbuddîn; Rûhu’l-Me’ânî fî Tefsîri’l-Kur’âni’l-Azîm, Beyrut ty.
• Ateş, Süleyman; Yüce Kur’an’ın Çağdaş Tefsiri, İstanbul 1988.
• Avad, İbrahim; el-Musteşrikûn ve’l- Kur’ân, Kâhire 2003.
• Aydın, Fuat; “Nâmûs/Nomos Cebrâil mi Tevrat mı?: “Bed’ü’l-Vahy” Hadisindeki Nâmûs Kavramı Üzerine”, Divan, 2003, c. 2, sayı: 15, ss. 62-81.
• Aynî, Muhammed b. Ahmed; Umdetu’l-Kârî Şerhu Sahîhi’l-Buhârî, (thk. Mahmud Ömer), Beyrut 2001.
• Bâkıllânî, Ebubekr; el-İntisâr li’l-Kur’an, (thk. Muhammed Kudât), Beyrut 2001.
• Belâzûrî, Ebu Abbas; Ensâbu’l-Eşrâf (thk. Muhammed Hamidullah), Lübnan, 1996.
• Beyhâkî, Hüseyn; Delâilu’n-Nubuvve, (thk. Abdulmûtî Kal’acî), Lübnan 1988.
• ………....; es-Sünenu’l-Kübrâ, (thk. Abdulkadir Atâ), Beyrut, 2003.
• Buhâri, Muhammed b. İsmail; Sahîhu’l-Buhârî, Riyad 2006.
• Câbiri, Muhammed Âbid; Medhal ile’l-Kur’ân, Beyrut 2001.
• Cevherî, İsmail b. Hammâd; es-Sıhah, (thk. Abdulgaffar Attar), Beyrut 1984.
• Cürcânî, Seyyid Şerif; Kitâbu’t-Tarifât, Beyrut 1985.
• Çakan, İsmail Lütfi; Hadis Edebiyatı, İstanbul 1997.
• Darekutnî; Sünenu’d-Dârekutnî, (thk. Şuayb el-Arnaûd), Beyrut ty.
• Davudoğlu, Ahmed; Sahîh-i Müslim Tercüme ve Şerhi, İstanbul 1979.
• Derveze, Muhammed İzzet; Kur’an’a Göre Hz. Muhammed’in Hayatı, (çev. Mehmet Yolcu), İstanbul 2011.
• Deyrezûrî, Molla Huveyş; Tefsîru Beyâni’l-Maânî, Dımaşk 1965.
• Ebu Nuaym; Delâilu’n-Nubuvve (thk. Muhammed Kal’acî), Beyrut 1986.
• Ebu Ubeyde; Mecâzu’l-Kur’ân, (thk. Fuad Sezgin), Kahire ty.
• Endelûsî, Abdullah; Tuhfetu’l-Erîb fi’r-Redd Alâ Ehli’s-Salîb (thk. Mahmud Hammeye), Kahire ty.
• Fâkihî, İbn Abbas; Ahbâru Mekke fî Kadîmi’d-Dehr ve Hadîsih (thk. Abdullah b. Duheyş), Beyrut 1994.
• Ferrâ, Ebu Ziyad; Maâni’l-Kur’an li’l-Ferrâ (thk. Ahmed Yusuf), Mısır ty.
• Fîrûzâbâdî, Muhammed; el-Kâmûsu’l-Muhît, (thk. Naim el-Arkasûsî), Beyrut 2005.
• Geiger, Abraham; Judaism and Islam, Vepery 1898 .
• Gündüz, Şinasi; Yaşayan Dünya Dinleri, İstanbul 2007.
• Halebî, Burhaneddîn; İnsânu’l-‘Uyûn fî Sîreti’l-Emîni’l-Me’mûn, Mısır 1932.
• Halil b. Ahmed; Kitâbu’l-Ayn, (thk. Abdulhamid Hendevî), Beyrut 2003.
• Hamidullah, Muhammed; İslam Peygamberi (çev. Salih Tuğ), İstanbul 1993.
• Harman, Ömer Faruk; Metin Muhteva ve Kaynak Açısından Yahudi Kutsal Kitapları, Yayınlanmamış Doçentlik Tezi, İstanbul 1988.
• ………....; “Yahudilikte Peygamberlik ve Peygamberler”, İslam Tetkikleri Dergisi, İstanbul 1995, c. IX, ss. 139-152.
• Hatip, Abdulaziz; Kur’ân ve Hz. Peygamber Aleyhindeki İddialara Cevaplar, İstanbul 1997.
• Heysemî, Ebubekr; Mecmâu’z-Zevâid ve Menbâu’l-Fevâid (thk. İbn Hacer), Beyrut ty.
• İbn Asâkir, Ebu’l-Kasım; Târîhu Medîneti Dımaşk, (thk. Said el-Amravî), Beyrut, 1995.
• İbn Âşur, Muhammed Tâhir; Tefsîru’t-Tahrîr ve’t-Tenvîr, Tunus 1984.
• İbn Cüzeyy; et-Teshîl li ‘Ulûmi’t-Tenzîl (thk. Muhammed Sâlim), Lübnan 1995.
• İbn Ebi Şeybe; el-Kitâbu’l-Musannef fi’l-Ehâdîs (thk. Yusuf el-Hût), Beyrut 1989.
• İbn Fâris; Mu’cemu Mekâyisi’l-Luğa (thk. Muhammed Harun), yy. 1979.
• İbn Hâcer; el-‘Ucâb fî Beyâni’l-Esbâb, (thk. Fuad Zümerlî), Beyrut 2002.
• ………....; el-İsâbe fî Temyîzi's-Sahâbe, (thk. Abdulmuhsin et-Türkî), Beyrut 2008.
• ………....; Fethu’l-Bârî bi Şerhi Sahihi’l-Buhârî, (thk. Abdulaziz b. Bâz), Riyad ty.
• İbn Hişam; es-Sîretu’n-Nebeviyye (thk. Abdusselam Tedmûrî), Beyrut 1990.
• İbn İshak; es Sîretu’n-Nebeviyye, (thk. Ferid el-Mezîdî), Beyrut 2004.
• İbn Kesir, Ebu’l-Fidâ; Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azim (thk. Muhammed Sellâme), Riyad 1997.
• ………....; el-Bidâye ve’n-Nihâye (thk. Abdulmuhsin et-Türkî), Beyrut 1997.
• İbn Manzur; Lisânu’l-Arab, Beyrut ty.
• İbn S’ad; Kitâbu’t-Tabakâti’l-Kebîr, (thk. Muhammed Ömer), Kahire 2001.
• İbn Seyyidinnâs, Uyûnu’l-Eser fî Funûni’l-Meğâzî, (thk. M. Hadrâvî), Beyrut ty.
• İbn Teymiyye; Minhâcu’s-Sünne, (thk. Reşâd Sâlim), yy. 1986.
• ………....; Resâîl ve Fetâvâ Şeyhi’l-İslâm İbn Teymiyye, (nşr. Kâsım en-Necdî), yy. ty
• İbnu’l-Esîr; el-Kâmil Fi’t-Târîh (thk. Ebu Sayyeb el-Keramî), Beyrut ty.
• ………....; Usdu’l-Ğâbe fi Marifeti’s-Sahabe (thk. Muhammed Muavviz), Beyrut 1996.
• İbnu’l-Kayyım Cevziyye; Hidâyetu’l-Hıyârâ fi Ecvibeti’l-Yehûd ve’n-Nasârâ (thk. Muhammed el-Hacc), Dımaşk 1996.
• İbnu’s-Salâh; Mukaddime, (thk. Nureddin Itr), Beyrut 1986.
• Kandemir, M. Yaşar; “Hafsa”, DİA, XV, ss. 119-120.
• Karaman Hayrettin, v. dğr; Kur’an Yolu Türkçe Meal ve Tefsir, Ankara 2007.
• Kastallânî, Hüseyin b. Ali; İrşâdu’s-Sârî li Şerhi Sahîhi’l-Buhârî, Bulak, 1323/1905.
• Mâlik b. Nebî; ez-Zâhiratu’l-Kurâniyye (çev. Abdussabûr Şâhin), Dımaşk 2000.
• Margoliouth, D. S; Mohammed and The Rise of İslam, New York 1905.
• Mâturîdî, Ebu Mansur; Tevilâtu Ehli’s-Sünne (thk. Mecdî Basillûm), Beyrut 2005.
• Mevdudi; Tefhîmu’l-Kur’ân, İstanbul 2000.
• Muhammed Ali; Introduction to the Study of The Holy Qur’ân, Lahor ty.
• ………....; The Holy Qur’an, Ohio 2002.
• Mukâtil b. Süleyman; Tefsîru Mukâtil b. Süleyman, (thk. Ahmed Ferid), Beyrut 2003.
• Mûsâ b. Ukbe; el-Meğâzî (nşr. Muhammed Bâkşîş), Rabat 1994.
• Müslim, Ebu’l-Hüseyn; Sahîhu Müslim (thk. M. Fuâd Abdulbâki), Beyrut 1991.
• Nevevî, Ebu Zekeriya; el-Minhâc fi Şerhi Sahihi Müslim, yy. 1994.
• Neysâbûrî, Hâkim; el-Müstedrek ale’s-Sahîhayn, Kahire 1997.
• Öztürk, Mustafa; “Evvelu Mâ Nezel” Meselesi Bağlamında Erken Dönem Mekkî Sûrelerin Kavram ve Anlam Dünyası”, Kur’ân Nüzûlünün Mekke Dönemi Sempozyumu, Çorum 2012.
• Râzî, Fahreddîn; Mefâtîhu’l-Ğayb, Lübnan 1981.
• Sa’lebî, Ebu İshak; el-Keşf ve’l-Beyân, (thk. Muhammed b. Âşûr), Beyrut 2002.
• Sarıkçıoğlu, Ekrem; Başlangıçtan Günümüze Dinler Tarihi, Isparta 2002.
• Sezgin, Fuad; Buhari’nin Kaynakları, İstanbul 1956.
• Sprenger, Aloys; The Life of Mohammad: From Original Sources, Allahabad 1851.
• Suyûtî, Celâleddîn; el-İtkân fi Ulûmi’l-Kur’an (thk. Mustafa el-Buğa), Beyrut 2002.
• ………....; ed-Dürrü’l-Mensûr fi’t-Tefsîri bi’l-Me’sûr, (thk. Abdulmuhsin et-Türkî), Kahire 2004.
• ………....; Tedrîbu’r-Râvî fî Şerhi Takrîbi’n-Nevevî, (thk. Ebu Kuteybe), Beyrut 1994.
• Süheylî, Ebu’l-Hasan; Ravdu’l-Unuf (thk. Mecdi eş-Şûrî), Lübnan ty.
• Şâmî, Muhammed; Subulu’l-Hudâ ve’r-Reşâd (thk. Mustafa Abdulvâhid), Kahire 1997.
• Taberî, İbn Cerîr; Câmiu’l-Beyân an Te’vîli Âyi’l-Kur’ân (thk. Abdulmuhsin et-Türkî), Kahire 2001.
• Tabersî, Fadl b. Hasan; Mecmeu’l-Beyân fî Tefsîri’l-Kur’ân, Beyrut 1995.
• Tayâlisî, Ebu Dâvud; Müsnedu Ebu Dâvud et-Tayâlisî (thk. Abdulmuhsin et-Türkî), Beyrut 1999.
• Vâhidî, Ebu’l-Hasan; el-Vasît fî Tefsiri’l-Kur’ani’l-Mecîd (thk. Ahmed Abdulmarsud), Beyrut 1994.
• ………....; Esbâbu Nüzûli’l-Kur’ân (thk. Seyyid Ahmed Sakr), yy. 1969.
• Watt, Montgomery; Muhammad at Medina, Oxford 1956.
• Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi; Hak Dini Kur’an Dili, İstanbul 2006.
• Zeccâc; Maâni’l-Kur’ân ve İ’râbuhû (thk. Abdulcelil Şulbî), Beyrut 1988.
• Zemahşerî, Mahmud b. Ömer; el-Keşşâf (thk. Ahmed Abdulmevcud), Riyad 1998.
• ………....; Esâsu’l-Belâğa (thk. Muhammed es-Sûd), Beyrut 1998.
• Zerkeşî, Bedruddîn; el-Burhân fî Ulûmi’l-Kur’ân (thk. Ebu’l-Fadl Dimyatî), yy. 2006.
• Zührî, İbn Şihâb; el-Meğâzi’n-Nebeviyye (thk. Süheyl Zekkâr), Dımaşk 1981.