İBN SÎNÂ’DA NİCELİKLER ve SAYI

Yıl 2015, Cilt: 3 Sayı: 6, 21 - 41, 15.12.2015

M. Fatih Demirci

Öz

Bu makalede İbn Sînâ felsefesinde niceliğin ve onun bir türü olan sayının
mahiyeti üzerinde durulmuştur. Bu çerçevede filozofumuzun sürekli ve ayrık
nicelikler, onların ilkesi olan bir ile sayının hakikat, tanım ve menşei
hakkındaki düşünceleri ele alınmıştır. Ayrıca modern felsefenin matematik ile
sayı anlayışlarına kısaca değinilmiş ve söz konusu iki anlayışın mukayesesi
yapılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İbn Sina (Avicenna), quantity, number, set theory, geometry

QUANTITIES and NUMBER in IBN SINA

Öz

This article focused on the nature of the quantity and of number, which is a species of its, in the philosophy of Ibn Sina. In this context, it was addressed the ideas of the philosopher about continuous and discrete quantities, the one, which is theirs principle, and the reality, definition and origin of the numbers. In addition to that mathematic and number understanding of modern philosophy was also briefly mentioned and these two understandings were compared in this article.

Anahtar Kelimeler

İbn Sina (Avicenna), quantity, number, set theory, geometry

Kaynakça

• Barker, Stephen F.; Matematik Felsefesi, çev. Yücel Dursun, Ankara: İmge Kitabevi, 2003.
• Çetinkaya, Bayram Ali; “İhvan-ı Safâ Felsefesinde Sayıların Gizemi Üzerine Bir Çözüm Denemesi”, Felsefe Dünyası, 2003/1, sy. 37, s. 87-121. (Ayrıca bkz. Çetinkaya, Bayram Ali; Sayıların Gizemi ve Tasavvufun Dinamikleri −İhvan-ı Safa Modeli−, İstanbul: İnsan Yayınları, 2008.)
• Çitil, Ahmet Ayhan; Matematik ve Metafizik: Sayı ve Nesne: Kant’ın Transandantal Düşüncesinin Derinleştirilmesi Yoluyla Nesne-Merkezli Bir Matematik Felsefesinin Geliştirilmesi, İstanbul: Alfa Basım Yayım, 2012.
• Fazlıoğlu, İhsan; “Aristoteles’in sayı tanımı”, VIII/15, s. 127-38, Divan −İlmi Araştırmalar−, İstanbul: Bilim ve Sanat Vakfı, 2003.
• Frege, Gottlob; Aritmetiğin Temelleri, çev. H. Bülent Gözkan, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2008.
• Gödel, Kurt; “Cantor’un süreklilik problemi nedir?”, Matematik Felsefesi içinde, s. 185-207, çev. Cezmi Kayan ve Bekir S. Gür, der. Bekir S. Gür, Ankara: Kadim Yayınları, 2011.
• Guenon, Rene; Modern Dünyanın Bunalımı, çev. Mahmut Kanık, İstanbul: Risale Yayınları, 1986.
• ----------, Niceliğin Egemenliği ve Çağın Alametleri, çev. Mahmut Kanık, İstanbul: İz Yayıncılık, 1990.
• ----------, The Metaphysical Principles of the Infinitesimal Calculus, çev. Henry D. Fohr ve Michael Allen, Hillsdale: Sophia Perennis, 2004.
• Heidegger, Martin; Bilim Üzerine İki Ders: Bilim ve Düşünüm, Modern Bilim, Metafizik ve Matematik, çev. Hakkı Hünler, İstanbul: Paradigma Yayınları, 1998.
• İbn Sînâ, Kitâbu’ş-Şifa: Kategoriler, çev. Muhittin Macit, İstanbul: Litera Yayıncılık, 2010.
• ----------, Kitâbu’ş-Şifa: Metafizik, çev. Ekrem Demirli ve Ömer Türker, İstanbul: Litera Yayıncılık, I, 2004; II, , 2005.
• ----------, Dânişnâme-i Alâî, ed. Gürbüz Deniz, çev. Murat Demirkol, İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2013.
• Karlığa, H. Bekir; “Cisim”, DİA, VIII/28-31, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 1993.
• Maddy, Penelope; “Kümeler ve sayılar”, Matematik Felsefesi içinde, s. 273-98, çev. Murat Özoğlu, der. Bekir S. Gür, Ankara: Kadim Yayınları, 2011.
• Nasr, Seyyid Hüseyin; İslâm ve Bilim −İslâm medeniyetinde pozitif bilimlerin tarihi ve esasları−, çev. İlhan Kutluer, İstanbul: İnsan Yayınları, 1989.
• O'Shaughnessy, Thomas; “St. Thomas and Avicenna on the Nature of the One”, Gregorianum, c. XLI, sy. 4, s. 665-679, 1960.