MEALLERDE SABIR KAVRAMININ ANALİZİ (Kırgızca ve Rusça Mealler Örneğinde)

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 10, 62 - 80, 15.12.2017

Mairambek Jusupov

Öz

Kur’an’da ve
hadislerde geçtiği gibi her başarının ve mutluluğun temeli sabırdır. İyi ve
güzel bütün işlerin başı sabırdır. Sabretmeden bunlara ulaşmak mümkün değildir.
Sabır kavramı Kur’an’da yetmişten fazla âyette geçmektedir. Bu çalışmada en
başta Kur’an olmak üzere çeşitli tefsir kaynaklarında geçen sabır kavramının
mahiyetini ve anlamlarını ortaya koymaya çalışılmıştır. Ayrıca ana dilimiz olan
Kırgızca ve eski SSCB ülkelerinde hala konuşulan Rusça meallerde de sabır
kelimesi incelenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Kur’ân, Tefsir, Meal, Sabır

ANALYSIS OF PATIENCE CONCEPT IN MEANS (Significations in Russian and Kyrgyz Language Examples)

Öz

As mentioned in the Qur'an and Hadith, patience is based on good and virtuous actions. The basis of every success and happiness is patience. In order to achieve good success in life, the patience is an indispensable factor. The concept of patience has been mentioned over seventy verses in the Qur’an. In this study has shown the essence and meanings of patience that has been mentioned in tafsirs, especially in the Qur'an. In addition, the concept of patience has been analyzed in Kyrgyz language, and in Russian language. 

Anahtar Kelimeler

Qur'an, Tafsir, Qur'an Translations, Patience

Kaynakça

• Ameli, Seyyid Abbas Sadr, Svet Svyaşennogo Korana Razyasneniya, Tolkovaniya, Petersburg: Peterburgskoe Vostokovedenie, 2008.
• Atamov, Mursal, Rus Dilinde Yayımlanan Kur’an-ı Kerim Çevirilerinin Çeviribilim Açısından İncelenmesi (Başarılı Bir Rusça Kur’an Çevirisinin Oluşturulmasına Katkı), (doktora tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2013).
• Badawi, el-Said M., Abdel Haleem, Muhamad, Arabic-English Dictionary of Qur’anic Usage, Leiden-Boston: Brill Yayınları, 2008.
• Boguslavskiy, Dmitriy Nikolayeviç, Koran, İstanbul: Çağrı Yayınları, 2005.
• el-Âlûsî, Şehâbeddin Mahmûd, Ruhu'l-Meani fi Tefsiri'l-Kur'ani'l-Azim ve's-Seb'i'l-Mesani, I-XXX, Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türasi'l-Arabiy, ts.
• El-Bağavi, Ebu Muhammed Muhyissünne Hüseyin b. Mes’ud, Ma‘âlimu’t-Tenzîl, Riyad: Daru Tayyibe, 1989.
• el-Beyzâvî, Nâsırüddîn Abdullâh b. Ömer b. Muhammed, Envârü’t-Tenzîl ve Esrâru't-Te'vîl, I-V, Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 1998.
• el-Cevzî, Ebü’l-Ferec Cemâlüddîn Abdurrahmân b. Alî b. Muhammed, Zâdü’l-Mesîr fî İlmi’t-Tefsîr, Şam: Mektebetü'l-İslâmî, 1983.
• El-Endelusi, Ebu Hayyan Muhammed b. Yusuf, el-Bahru’l-Muhit, Beyrut: Daru’l-Kutubi’l-İlmiyyi, 1993.
• el-Hazin, Alauddin Ali b. Muhammed b. İbrahim, Lübabu't-Te'vil fi Maâni't-Tenzil, Beyrut: Daru’l-Kutubi’l-İlmî, 2004.
• el-Kaysî, Ebû Muhammed Mekkî ibn Ebî Tâlib, el-Hidaye İlâ Buliği'n-Nihaye, Birleşik Arap Emirlikleri: Câmiatü’ş-Şârika, 2008.
• el-Kurtubi, Ebu Abdillah Muhammed b. Ahmed Ebi Bakr, el-Camiu li-Ahkami’l-Kur’ân, I-XIX, Beyrut: Risale Yayınları, 2006,.
• el-Mâverdî, Ebü’l-Hasen Alî b. Muhammed b. Habîb el-Basrî, en-Nüketü ve’l-Uyûn, Beyrut: Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, ts.
• el-Mevdudi, Ebu’l-E’la, Tefhimu’l-Kur’ân, Kuveyt: Daru’l-Kalem, 1987.
• er-Razi, Fahruddîn, Mefatihu’l Ğayb, , Beyrut: Daru’l–Fikr, 1981, I- XXVII.
• Esed, Muhammed, Kur’ân Mesajı Meal-Tefsir, (çev: C. Koytak; A. Ertürk), İstanbul: İşaret Yayınları, 2002.
• es-Sa’lebî, Ebû İshâk Ahmed b. Muhammed b. İbrâhîm, el-Keşf ve’l Beyân, Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 2002.
• es-Semerkandî, Ebü’l-Leys İmâmü’l-hüdâ Nasr b. Muhammed b. Ahmed b. İbrâhîm, Bahru’l-Ulûm, Beyrut: Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, 1993.
• Es-Semerkandi, Nasr Bin Muhammed Bin Ahmed Bin İbrâhîm, Bahru’l-Ulum, Lübnan: Daru’l-Kutubu’l-İlmiyye, 1993.
• eş-Şevkânî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Alî b. Muhammed, Fethu’l-Kadîr el-Câmi’ Beyne Fenneyi’r-Rivâye ve’d-Dirâye min İlmi’t-Tefsîr, (thk. Abdurrahman Umayr), Beyrut: Dâru’l-Vefa, 2005.
• Ethem, Mürsel, “Rusça Kur’an Çevirilerinin Tanıtımı ve Çeviribilim Açısından İncelenmesi - III (Diğer Dillerden Rusçaya Yapılan Kur’an Çevirileri)”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9/47 (2016), 1080.
• Ethem, Mürsel, “Rusça Kur’an Çevirilerinin Tanıtımı ve Çeviribilim Açısından İncelenmesi -I (Arapçadan Rusçaya Yapılan Kur’an Çevirileri)”, Uluslararası Akademik Bakış Dergisi, 57 (2016), 265-267. Ethem, Mürsel, “Rusça Kur’an Çevirilerinin Tanıtımı ve Çeviribilim Açısından İncelenmesi -II (Arapçadan Rusçaya Yapılan Kur’an Çevirileri)”, International Journal of Cultural and Social Studies, 2 (2016), 206-209. et-Taberî, Ebû Cafer Muhammed ibn Cerîr, Câmiu’l-Beyân an Te’vîli Âyi’l-Kur’ân, (thk. Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türkî), Kahire: Hicr Yayınları, 2001.
• et-Tabersî, Ebû Alî el-Fadl b. Hasan, Mecmeu’l-Beyân fî Tefsîri’l Kur’ân, Beyrut: Dâru’l-Ulûm, 2005.
• et-Tûsî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. el-Hasen b. Alî, et-Tibyân fî Tefsîri’l-Kur’ân, Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, ts.
• et-Tusturi, Ebu Muhammed Sehl bin Abdillah ibn Yunus bin İsa bin Abdillah bin Rafi'i. Tefsîru'l-Kur'âni'l-Azîm, (tah: Taha Abdu'r-Rauf vd.), Kahire: Daru'l-Haram li't-Turas, 2004.
• ez-Zemahşerî, Ebû'l-Kâsım Mahmud İbn Ömer el-Harezmî, el-Keşşâf an Hakâiki't-Tenzîl ve Uyûni'l-Ekâvîl fî Vücûhi't-Te'vîl, Riyad: Daru’l-İhyai’t-Turasü’l-Arabiyye, 1998.
• Gazali, İhya-u Ulum’id-Din, İstanbul: Merve Yayınları, 2014.
• Göz, Kemal, İslam Felsefesinde Ahlâkın Temel Paradigmaları, Ankara: Fecr Yayınları, 2016.
• Huvvârî, Hûd b. Muhakkem, Tefsîru Kitâbillâhi'l-azîz, (tahk. el-Hâc b. Saîd Şürayfî), Beyrut: Dâru'l-Ğarbi'l-İslâmî, 1990.
• İbn Adil, Ebu Hafs Ömer b. Ali Ed-Dımeşki el-Hanbelî, el-Lübab fi Ulûmi’l Kitab, (tah. Adil Ahmed Abdulmevcud vd.), Beyrut: Dar’ul Kütübi’l İlmiyye, 1998, I-XVII.
• İbn Atiyye, Ebu Muhammed Abdulhak b.Galib, Muharrerü'l-Veciz fi Tefsiri'l-Kitabi'l-Aziz, Beyrut: Daru’l-İlmiyye, 2001.
• İbn Ebi Zemenin, Tefsiru’l-Kur’an’i’l-Aziz, Kahire: Farukul Hadise, 2002.
• İbn Ebû Hâtim, Abdurrahmân b. Muhammed b. İdrîs er-Râzî, Tefsîru'l-Kur'ân'il-Azîm Müsneden an Rasulillâhi ve's-Sahâbeti ve't-Tâbiîn, Riyad: el-Mektebetü’l Arabiyya’s Suudiyyah, 1997.
• İbn Hişâm, Ebû Muhammed Cemâluddîn Abdullah b. Yûsuf, Siretu'n-Nebeviyye, Beyrut: Daru'l-Kütübi'l-Arab, 1989.
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ’ İmâdüddîn İsmâîl, Tefsîru'l-Kur’âni’l-Azîm, Kahire: Müessesetü Kurtuba, 2000.
• İbn Menzur, Lisanu’l-Arab, Beyrut: Daru’s-Sadır, 1300.
• İsmail b. Hammad el-Cevheri, es-Sihah, Tacu'l-luğa ve Sihahu'l-Arabiy, (thk. Ahmad Abdu'l-Gafur Attar), Lübnan: Daru’l-İlm Yayınları, 1990.
• İsmail Hakkı Bursevi, Ruhu’l Beyan, İstanbul: Dar Saadat, 1330.
• İzzet Derveze, Muhammed, et-Tefsiru'l-Hadis Tertibu's-Suver Hasebi'n-Nüzûl, Kahire: Daru'l-Garbi'l İslamî, 2000.
• Jusupov, Mairambek ve Ethem, Mürsel, “Ыйык Куран: Маанилеринин Кыргызча Котормосу Менен Аттуу Котормону Таанытуу Жана Илимий Деңгээлде Изилдеп Чыгуу”, Tefsir Araştırmaları Dergisi, 1/1 (2017), 132-157.
• Medkur, İbrahim vd., Mu’cemü’l-Elfazi’l-Kur’ani’l-Kerim, Kahire: el-İdaratü’l ‘Âmme li’l Mu’cemât ve İhya’it-Türas, 1989.
• Muhammed Fuad Abdü’l-Baki, Mu’cemü’l-Müfehres li-Elfazi’l-Kur’ani’l-Kerim, Darü’l- Kahire: Kutubü’l-Misriyye, 1364.
• Mukatil b. Süleyman, et-Tefsiru’l Kebir, Beyrut: Müessesetü’t-Tarihi’l-Arabiyy, 2002.
• Nevevi, Riyazü’s-Salihin, İstanbul: Erkam Yayınları, 2010.
• Nisaburi, Hakim, el-Müstedrek Ale's-Sahihayn, Beyrut: Dâru'l-Kütübi'l-İlmî, 2002.
• Okumuş, Mesut, “Semantik ve Analitik Açıdan Kur’ân'da "Salât" Kavramı”, Çorum İlahiyat Fakültesi Dergisi, 3/6 (2004), 1-30.
• Oryahili, Abdullah ve Şafik, Farhinur, Al-Koranul Karim Perevod Na Russkom Yazıke s Kommentariyami, İstanbul, Milsan Yayınları, 2010.
• Saipova, Saida, “İgnatiy Yulianoviç Kraçkovskiy ve Valeriya Porohova’nın Rusça Kur’ân Tercümeleri”, (yüksek lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal B ilimler Enstitüsü, 2006).
• Serinsu, Ahmed Nedim, Dini Terimler Sözlüğü, Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı, 2009.
• Shovkhalov, İsmail, “Kur’ân-ı Kerîm’in Rusça Tercümeleri Mana ve Doğruluk Bakımından Değerlendirilmesi”, (doktora tezi Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006).
• Toshihiko İzutsu, Ethico-Religious Concepts in the Qur'an, Canada: McGill-Queen's University Press, 2002.
• Toshihiko İzutsu, Kur'an'da Dinî ve Ahlâkî Kavramlar, İstanbul: Pınar Yayınları, 1991,
• Tursunov, Ernis, Kur’an, Bişkek: Kırgızistan Yayınları, 1991.
• Çağırıcı, Mustafa, “SABIR”, TDV İslam Ansiklopedisi (DİA), XXXVIII, 2008, 337.
• Yüksekkaya, Gülden Sağol, “Kur’an-ı Kerim’in Kırgızca Çevirileri,” Turkish Studies, 9/9 (2014), 31.