THE EXISTENCE of QUANTITIES in IBN SINA

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 12, 274 - 293, 30.12.2018

Mehmet Fatih Demirci

Öz

The problem of universals is
one of the important subjects of the history of philosophy. There
ara two kinds of universals: qualities and quantities. This article
focused on the existence of quantities in the philosophy of Ibn Sina.
Ibn Sina accepts the existence of quantities outside the human mind,
as in qualities. But according to him, quantities are not separated
from material beings and do not form their substances or part of the
substances. On the contrary, quantities are with material beings and
their accident. In this frame Ibn Sînâ criticizes philosophers
claiming that quantities are separate from material beings and form
their substances. With thisapproach, Ibn Sina is not extreme realist,
like the Pythagorean and Plato, but he is a moderate realist, like
Aristotle, with its meaning in the Middle Ages.

Anahtar Kelimeler

Ibn Sina, Quantities, Realism, Substance, Accident

İBN SÎNÂ’DA NİCELİKLERİN VARLIĞI

Öz

Küllîler meselesi felsefe
tarihinin önemli konularından biridir. Küllîler de nitelikler ve
nicelikler olarak iki türdür. Bu makalede İbn Sînâ felsefesinde
niceliklerin varlığı konusu üzerinde durulmuştur. İbn Sînâ,
niteliklerde olduğu gibi, niceliklerin de insan zihni dışındaki
varlığını kabul etmektedir. Fakat ona göre, nicelikler maddî
varlıklardan ayrı değildir ve onların cevherini veya cevherinin
bir parçasını meydana getirmez. Bilakis nicelikler maddî
varlıklarla beraberdir ve onların arazlarıdır. İbn Sînâ, bu
noktadan, niceliklerin maddî varlıklardan ayrı ve onların
cevherlerini meydana getirdiğini iddia eden filozofları
eleştirmektedir. Eş-Şeyhü’r-Reis bu tavrı ile, Pisagorcular ve
Platon gibi, Ortaçağ’da geçerli olan anlamı ile, aşırı
realist değil, Aristo gibi ılımlı realisttir. 

Anahtar Kelimeler

İbn Sînâ, Nicelikler, Realizm, Cevher, Araz

Kaynakça

• İbn Sînâ, Kategoriler, (çev. Muhittin Macit), İstanbul: Litera Yayıncılık, 2010.
• İbn Sînâ, Metafizik, (çev. Ekrem Demirli ve Ömer Türker), İstanbul: Litera Yayıncılık, I, 2004; II, 2005.
• Aristo, Metafizik, (çev. Ahmet Arslan), İstanbul: Sosyal Yayınlar, 1996.
• Demirci, M. Fatih, “İbn Sînâ Felsefesinde Küllîler Meselesi”, (doktora tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2012).
• Demirci, M. Fatih, “İbn Sînâ’da nicelikler ve sayı”, AİBÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, III/6 (2015), 21-41.
• Fârâbî, Kitâbü’l-Vahid ve’l-vahde, nşr. Muhsin Mehdi, Dârülbeyzâ: Daru Tubkal, 1990.
• Fârâbî, “Bir ve Birlik”, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (çev. Cevdet Kılıç), 13/2 (2008), 441-66.
• Fazlıoğlu, İhsan, “Aristoteles’te Nicelik Sorunu”, (doktora tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1998).
• Karlığa, H. Bekir, “Cisim”, TDV İslâm Ansiklopedisi (DİA), VIII, 28-31.
• Marmura, Michael E., “Avicenna’s Critique of Platonists in Book VII, Chapter 2 of the Metaphysics of His Healing”, Arabic Theology, Arabic Philosophy: from the many to the one, (edt. James E. Montgomery), Leuven : Uitgeverij Peeters en Departement Oosterse Studies, 2006, 355–369.
• Meinwald, Constance C., “Good-bye to the third man”, The Cambridge Companion to Plato, (edt. Richard Kraut), Cambridge: Cambridge University, 1995, 365-96.
• O'Shaughnessy, Thomas, “St. Thomas and Avicenna on the Nature of the One”, Gregorianum, XLI/4 (1960), 665-679.