KANT’S CRITIQUE OF LEIBNIZ’S VIEW OF TIME AND SPACE MONADOLOGY

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 12, 294 - 305, 30.12.2018

Ahmet Uğurlu

Öz

Though Kant was influenced by Leibniz, he criticized Leibniz’s view of monad. Leibniz defended the idea of monad because the sensible object must have an indivisible unity on account of its foundation. Leibniz argued that monad must not be open to external influences because of its indivisible unity. Thereof, he reduced time and extension to the relationality between the representations that appear in the monad. Kant did not accept such a metaphysics because he thought it was the source of amphiboli. Kant's critique of Leibniz is based on the idea that time and space cannot be reduced to the connection between representations and that representations must be surrounded by time and space. According to Kant, time and space should be defended as a form that encompasses and precedes representations. In this article, Kant's criticism of monadology in relation to time and space is discussed.

Anahtar Kelimeler

Sensible Representation, Monad, Time, Extension, Being-in-itself

KANT’IN LEİBNİZ’İN MONADOLOJİSİNDEKİ UZAY VE ZAMAN ANLAYIŞINI ELEŞTİRİSİ

Öz

Kant düşünce itibariyle
kendisinden etkilenmiş olmasına rağmen sahip olduğu monad anlayışı itibariyle Leibniz’e
yönelik eleştirilerde bulunmuştur. Leibniz tecrübenin kuruluşunun
açıklanabilmesi için duyusal nesnenin bölünmez bir birliğe sahip olması
gerektiği fikrinden dolayı monad düşüncesini savunmuştur. Bölünmez bir birlik
olması nedeniyle de dışsal etkilere açık olmaması gerektiği fikrini
savunmuştur. Bu nedenle de zaman ve mekanı monadda ortaya çıkan temsiller
arasındaki bağa indirgemiştir. Kant amfiboliye kaynaklık ettiğini
düşündüğü için böyle bir metafiziği kabul etmemiştir. Kant’ın Leibnize yönelik
eleştirisi en temel de zaman ve mekanın temsiller arasındaki bağlantıya
indirgenemeyeceği ve temsillerin zaman ve mekan tarafından kuşatılması
gerektiği fikrine dayanmaktadır. Zaman ve mekan temsilleri kuşatan ve önceleyen
bir unsur olduğunda Leibniz’in savunduğu şekilde diğer monadlarla etkileşmeyen
kendinde bir varlığın insan tecrübesinde ortaya çıkmasından bahsedilemez. Bu
makalede Kant’ın monada yönelik eleştirisinin zaman ve mekan ilişkisi ele
alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Duyusal temsil, Monad, Zaman, Mekan, Kendinde varlık

Kaynakça

• Adams, Robert, Merrihew, Leibniz ; Determinist, Theist, Idealist, New York: Oxford University Press, 1994.
• Arthur, Richard T. W., “Leibniz’s Theory of Time”, The Natural Philosophy of Leibniz, ( edt. K. Okruhlik and J. R. Brown), Dordrecht: D. Reidel Publishing Company, 1985, 263-313.
• Brook, Andrew, Kant and Mind, New York: Cambridge University Press, 1994.
• Dickerson, A. B., Kant on Representation and Objectivity, New York: Cambridge University Press, 2003.
• Çitil, Ahmet Ayhan, Matematik ve Metafizik, İstanbul: Alfa yayınları, 2012.
• Friedman, Micheal, “Space in Kantian Idealism”, Space: A History (Oxford Philosophical Concepts), (edt. A. Janiak,.), New York: Oxford University Press, 2013.
• Garber, Daniel, Body, Substance, Monad, New York: Oxford University press, 2009.
• Gasdaglis, Katherine, İntuition in Kant’s Theoretical Epistemology: Content, Skepticism and Idealism, New York: Dissertation in Columbia University, 2014.
• Gözkan, Bülent, “Kant’ın Eleştiri-Öncesi Dönemden Eleştiri Dönemine Geçişindeki Anahtar Yazı: Uzayda Yönler Arasındaki Farklılığın Nihai Dayanağı Hakkında”, Felsefe Tartışmaları Dergisi, 51/37, (2006), 43-55.
• Kant, Immanuel, Arı Usun Eleştirisi, çev. Aziz Yardımlı, İstanbul: İdea Yayıları, 1993.
• Leibniz, Gottfried, Monadoloji, çev. Suut Kemal Yetkin, İstanbul: Devlet Basımevi, 1935.
• Longuenesse, Béatrice, Kant on the Human Standpoint, New York: Cambridge University Press, 2005.
• Pereboom, Derk, “Kant’s Amphiboly”, Archiv für Geschichte der Philosophie, 73/1 (1991), 50- 70.
• Puryear, Stephen, “Monadic Interaction”, British Journal for the History of Philosophy, 18/5 (2010), 763–796.
• Phemister, Pauline, Leibniz and Natural World, Liverpool: Springer 2005.
• Vailatti, Ezıo, Leibniz and Clarke; A Study of Their Correspondence, New York: Oxford University Press, 1997.